– Cù Tuấn biên dịch bài viết trên The Economist.
Tóm tắt: Cuộc chiến tại Ukraine đang dạy quân đội cách suy nghĩ, huấn luyện và lập kế hoạch khác đi.
Vùng đồng bằng Salisbury ở Anh khác xa với Zaporizhia. Nhưng – trong một thời gian ngắn – người Nga đang ở đây. Một tiểu đoàn từ trung đoàn nhảy dù của Quân đội Anh đóng vai Lực lượng Đặc nhiệm Hannibal, một đơn vị bắt chước học thuyết của Nga. Họ phải đối mặt với các tiểu đoàn từ trung đoàn Hoàng gia Ailen và Gurkha. Cuộc tập trận “Storm Wessex” mô phỏng cuộc chiến ở Ukraine: hỏa lực chính xác, “cái nhìn bao quát” của các cảm biến và vô số thiết bị gây nhiễu. Chữ ký trực quan và điện tử của từng đơn vị được hiển thị cho các chỉ huy quan sát. Tại trung tâm điều khiển, một hình ảnh vệ tinh cho thấy mái tôn phản xạ sóng radar của một vị trí phòng thủ: đó là một bài học, sử dụng gỗ sẽ tốt hơn. Ống xả động cơ được che lại để tránh camera hồng ngoại. Tiếng nói được thu nhỏ để tránh sự phát hiện của cảm biến âm thanh.
Những người lính học hỏi thông qua các thất bại. Trong vòng một, một nhóm lính chiến đấu đã sử dụng radio tần số cao. Nguồn phát ra sóng này bị định vị và nhóm đã bị xóa sổ. Trong vòng hai nhóm này sử dụng phương thức giao tiếp an toàn hơn. Hannibal gửi một máy bay không người lái tới để điều tra. Lớp ngụy trang của nhóm chiến đấu tỏ ra kém chất lượng và nhóm lại bị tiêu diệt. Trong vòng ba, nhóm chiến đấu di chuyển trong im lặng, biết ẩn nấp và lính canh của nhóm bắn hạ máy bay không người lái. Đó là một sai lầm: Hannibal trút mưa đạn lửa vào vị trí được ghi lại cuối cùng của máy bay không người lái. Đến vòng thứ năm, những người lính phòng thủ đã khôn ngoan hơn, biết sử dụng bộ phát điện tử nhử mồi. “Bằng cách này,” một sĩ quan nói, “các chỉ huy trẻ của chúng tôi đang học hỏi theo cách trực quan hơn nhiều.”
Quân đội phương Tây đang bận rộn xác định những bài học mà họ có thể có được từ Ukraine. Hai tuần một lần, quân đội Anh thu thập dữ liệu từ chiến trường và từ Wiesbaden ở Đức, một trung tâm hỗ trợ Ukraine. Một “Trung tâm Thông tin chi tiết về Nga-Ukraine” do Chuẩn đô đốc Andrew Betton dẫn đầu đã viết ra một báo cáo dài 70 trang tuyệt mật. “Báo cáo nàycủng cố một số bài học lâu đời,” chuẩn đô đốc nói. “Khả năng phục hồi là một trong những yếu tố cốt lõi xuất phát từ công việc của chúng tôi: khả năng phục hồi của quân đội, khả năng phục hồi của cơ sở công nghiệp của bạn, nhưng về cơ bản là khả năng phục hồi của xã hội quốc gia của bạn.”
Vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận chắc chắn. Cuộc tấn công bối cảnh đô thị vào Bakhmut khác với cuộc tấn công bằng thiết giáp. Các chiến thuật hiệu quả trong tháng này sẽ thất bại vào tháng tiếp theo, khi mọi người lính đều đã thích nghi. Và một cuộc chiến tranh trên thảo nguyên châu Âu giữa hai đội quân của Liên Xô cũ sẽ khác với một cuộc chiến tranh trên không và trên biển trong tương lai ở Thái Bình Dương. Nhưng một số nguyên tắc sẽ vẫn còn đúng.
Đầu tiên, chiến trường hiện đại là một nơi không khoan nhượng. Cảm biến hiện đại có thể nhìn thấy mọi thứ với độ trung thực chưa từng có. Đạn dược hiện đại có thể bắn trúng các cảm biến này với độ chính xác chưa từng thấy. Trí tuệ nhân tạo, dù ở trên máy bay không người lái hay trong quân đoàn, được cung cấp thông tin từ các luồng dữ liệu, có thể xác định và ưu tiên các mục tiêu với tốc độ và sự tinh tế chưa từng thấy. Nhưng quân đội phương Tây không được tối ưu hóa để làm chủ những công nghệ này. Chu kỳ mua sắm kéo dài nhiều năm của Mỹ là “tốt cho xe tăng hoặc máy bay trực thăng”, T.J. Holland of America’s XVIII Corps nói, nhưng chu kỳ trên là “quá chậm để theo kịp tốc độ của không gian mạng”.
1. Cần phải liên tục di chuyển
Thứ hai, quân đội muốn tồn tại được phải phân tán, ẩn nấp và liên tục di chuyển. Chiến thuật ngụy trang và lừa dối đang thịnh hành trở lại. Tổng hành dinh của quân đội phải thu nhỏ kích thước, thường xuyên thay đổi địa điểm và che giấu các phát xạ vô tuyến do nó phát ra. Thiếu tướng Chris Barry, giám đốc trung tâm tác chiến trên bộ của Quân đội Anh cho biết: “Tôi chưa gặp một người lính nào không học được điều gì đó từ các đối tác Ukraine của chúng tôi. Cách họ khai thác vị trí của mình…nó nâng cao tiêu chuẩn của [chúng tôi].” Một quan chức lưu ý rằng quân đội Ukraine, vốn đã học được những bài học đắt giá về việc giảm thiểu dấu vết điện tử, không bật điện thoại di động của họ ngay cả ở vùng nông thôn nước Anh.
Thể lực vẫn là rất quan trọng. Tướng James Rainey thuộc Bộ Tư lệnh Tương lai của Quân đội Hoa Kỳ nhận xét: “Những tác động đối với con người khi hoạt động ở tốc độ đó là gì?” Ông nói, một cuộc tấn công trước đây đòi hỏi lợi thế quân số tấn công so với quân phòng thủ là 3:1; giờ đây có thể yêu cầu tỷ lệ 9:1, ông nói, vì những người lính sẽ không có thời gian để nghỉ ngơi.
Thứ ba, công nghệ đang đẩy hỏa lực và trí thông minh xuống sâu hơn trong chuỗi mệnh lệnh. Một trung đội có quyền truy cập vào ứng dụng Delta của Ukraine, đạn dược dư dật và thiết bị đầu cuối Starlink có thể nhìn thấy và tấn công các mục tiêu từng là mục tiêu của các cấp cao hơn. “Hành trình kết hợp vũ khí kiểu này ngày càng đi xuống cấp chiến đấu thấp hơn.” Tướng Barry chỉ ra thất bại của Nga trong việc chiếm giữ một sân bay ở phía bắc Kyiv vào ngày đầu tiên của cuộc chiến. “Hành động quyết định tại Hostomel, việc phá hủy chiếc máy bay đầu tiên thực sự ngăn cản cuộc tấn công của Nga, có thể được một cá nhân thực hiện với một chiếc điện thoại, [tên lửa] Stinger và máy bay không người lái.”
Điều này có nhiều ý nghĩa. Nó sẽ làm phức tạp công tác hậu cần: làm thế nào để bạn chuyển lương thực, đạn dược và chăm sóc y tế đến một số lượng lớn hơn các đơn vị nhỏ hơn đang ngày càng di chuyển ra xa nhau? Nó sẽ thay đổi việc tuyển dụng và đào tạo: binh lính cần nhiều sáng kiến, kiến thức kỹ thuật và kỹ năng hơn. Đó cũng là một cơ hội. Các lực lượng quân đội trước đây đã từng phải tập trung lực lượng vào một chỗ để đạt được số lượng đủ lớn. Bây giờ họ có thể mang lại hiệu quả tương tự theo cách phi tập trung. Thủy quân lục chiến Mỹ, lực lượng đang đẩy việc vận hành vũ khí chính xác xuống thành các đội gồm 13 người, đang tự tổ chức lại theo những nguyên tắc này.
Có một bài học thứ tư nữa. Công nghệ có thể làm cho chiến tranh hiệu quả hơn. Nhưng nếu cả hai bên đều có công nghệ, thì ngay cả một cuộc chiến hiệu quả cao cũng có khả năng gây ra những tổn thất khổng lồ về máu, kim loại và tài nguyên. Các đội quân không có quy mô và chiều sâu để hấp thụ tổn thất và duy trì khả năng tồn tại trên chiến trường có thể thấy rằng không có phép thuật kỹ thuật số nào hoặc kỹ năng chiến thuật nào có thể cứu được họ.
