Sau hơn một năm tham chiến ở Ukraine và hứng chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây, sự phụ thuộc của Nga vào Trung Quốc đã tăng lên đáng kể. Đối mặt với những hạn chế của phương Tây đối với dầu mỏ, khí đốt và các mặt hàng xuất khẩu khác, Nga đã chuyển dòng năng lượng sang Trung Quốc và mở rộng mạnh mẽ các mặt hàng xuất khẩu khác, dẫn đến thương mại song phương tăng 30%.
Việc phương Tây áp giá dầu của Nga đã buộc Matxcơva phải giảm giá mạnh để bán cho Trung Quốc và các khách hàng khác, nhưng bất chấp những mức giá thấp hơn đó, thị trường Trung Quốc rộng lớn đã đảm bảo nguồn thu từ dầu mỏ ổn định cho ngân quỹ của Điện Kremlin.
Chris Weafer, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Macro-Advisory, cho biết miễn là Nga có thể giao dịch thương mại với Trung Quốc và các quốc gia châu Á khác, thì Nga sẽ “không gặp nguy cơ hết tiền hoặc buộc phải nhượng bộ trên chiến trường”.
Trong khi thu lợi lớn từ tình thế tuyệt vọng của Matxcơva, Bắc Kinh chắc chắn sẽ tăng cường hỗ trợ nếu thấy Nga suy yếu một cách nguy hiểm.
Alexander Gabuev, một thành viên cấp cao tại Carnegie Endowment, cho biết: “Kịch bản ác mộng đối với Trung Quốc là sự sụp đổ quân sự của Nga dẫn đến sự sụp đổ của chế độ và việc thành lập của một chính phủ thân phương Tây”.
Gabuev lập luận rằng Bắc Kinh sẽ khó có thể sớm cung cấp bất kỳ hỗ trợ quân sự trực tiếp nào cho Matxcơva chỉ vì họ không cảm thấy cần thiết phải làm như vậy. Ông nói: “Nga không làm tốt trên chiến trường, nhưng rõ ràng là họ sẽ không thua, vì vậy nhu cầu hỗ trợ các nỗ lực quân sự của Nga cho đến nay là điều đáng nghi ngờ từ cả hai bên”.
Ngoài đạn dược, xe tăng và tên lửa, Nga rất cần sự giúp đỡ của Trung Quốc trong việc vượt qua các lệnh trừng phạt của phương Tây để duy trì dòng chảy của các thành phần công nghệ cao cho ngành công nghiệp vũ khí và các lĩnh vực kinh tế khác. Sergei Markov, một nhà phân tích chính trị ủng hộ Điện Kremlin, dự đoán rằng Trung Quốc có thể sẽ hành động kiên quyết hơn để giúp Nga có được chúng.
“Nga không cần vũ khí từ Trung Quốc,” Markov viết trên kênh ứng dụng nhắn tin của mình. “Nga chỉ cần vi mạch và linh kiện, và chúng sẽ được đưa đến.”
Một số nhà quan sát cho rằng mặc dù Bắc Kinh e dè trong việc hỗ trợ Matxcơva, nhưng họ có lợi ích sống còn trong việc hỗ trợ đồng minh của mình để tránh bị bỏ lại một mình trong bất kỳ cuộc đối đầu tiềm tàng nào với Mỹ.
Mikhail Korostikov, một chuyên gia về quan hệ Nga-Trung, cho biết trong một bài bình luận cho Carnegie Endowment rằng Trung Quốc đã theo dõi chặt chẽ kinh nghiệm của Nga trong việc đối mặt với các lệnh trừng phạt lớn của phương Tây. Ông nói: “Đối với Bắc Kinh, việc nghiên cứu kỹ lưỡng và sử dụng một phần các công cụ và quyết định do Nga sử dụng là một hướng đi hợp lý trong tình huống mà cuộc đối đầu của Trung Quốc với phương Tây dường như là không thể tránh khỏi.”
Korostikov lưu ý rằng trong khi sự phụ thuộc của Matxcơva vào Bắc Kinh ngày càng tăng, thì khả năng lèo lái tình huống của Trung Quốc cũng đang thu hẹp lại.
Ông nói: “Không có sự thay thế nào khác ngoài Nga với tư cách là một đối tác cung cấp các nguồn tài nguyên mà Trung Quốc cực kỳ cần trong trường hợp leo thang đối đầu với phương Tây. Điều này giúp cân bằng tình hình và cho phép Matxcơva hy vọng rằng Bắc Kinh sẽ không lạm dụng các đòn bẩy kinh tế mới có được của mình”.
———————
