Ký sự hè 2022 (2) – Đại tiều phu Wisskirchen

Tho Nguyen

(Tiếp theo)

Năm 1994 tôi bắt đầu lập nghiệp ở Cologne mà không có ô-tô. Cô bạn ở Brandenburg có chiếc xe Nissan Cherry cũ định bán đồng nát, biết tôi cần nên bảo tôi sang lấy về dùng tạm. Khi tôi sang nhìn thấy cái xe đã hơn 200.000 km trên công tơ mét thì xụi lơ. Nó không những thảm hại về hình thức mà máy nổ cũng không được êm. Nhưng lấy đâu ra tiền kiếm xe ngon hơn lúc đó.

Việc đầu tiên là phải làm cho động cơ chạy êm thì mới mong tha được con ngựa già vượt 600 km đường cao tốc về Cologne. Là dân cơ điện nên tôi phát hiện ngay một trong 4 xy lanh không chạy. Bu-gi đen xì và ướt nhèm xăng. Lỗi ở bộ chia điện khắc phục được ngay. May là xe ô tô thời đó chỉ có cơ khí và điện, kiểu gì người có tay nghề cũng chữa được, kể cả nếu phải thay trục vi sai ở hai bánh trước. Xe ngày nay toàn điện tử và software thì chỉ có bó tay.

Cứ thế tôi duy trì cái xe cũ để hàng ngày chạy mua hàng thực phẩm cho vợ bán cửa hàng Á Châu và giao hàng kỹ thuật cho các hãng điện tử truyền hình.

Gần một năm sau, mối lo mới lại ập đến. Chiếc Nissan sắp đến kỳ đăng kiểm để được lưu hành tiếp. Xe nào cũng phải đạt kiểm tra chất lượng định kỳ về khí thải (ASU) và độ an toàn của xe (TÜV) thì mới được đóng dấu vào biển và giấy tờ xe. Khí thải thì không sợ lắm vì tôi đã chỉnh cái động cơ chạy rất ngon. Nhưng TÜV thì khó quá. Mấy xưởng gần nhà bảo tôi là cái xe này phải sửa hết vài ngàn D-Mark thì mới mong đạt được TÜV. Đúng là chó cắn áo rách!

Một hôm tôi chở đầy xe rau quả châu Á, đậu phụ, nước mắm, tôm đông lạnh… lên Harpstedt bán cho bà con người Việt ở đó. Khi biết xe tôi sắp hết hạn lưu hành mà chưa có tiền sửa và đăng kiểm, họ dẫn tôi đến nhà ông Peter Wisskirchen. Ông ở cách đó vài cây số, trong một khuôn viên bao quanh là rừng. 

Tôi thấy bà Wisskirchen đang lúi húi giúp mấy cô gái Việt làm giấy tờ gì đó. Còn ông đang cùng mấy cậu choai sắp xếp máy móc trong Garage. Tôi tưởng là đang ở một trung tâm hướng nghiệp dành cho người Việt.

Ông bà ở trong một căn nhà cổ 285 năm tuổi, rất rộng, tường gạch nung, xà bằng gỗ sồi bản rộng 50x30cm. Mái nhà dày 40cm được lợp bằng cây sậy. 

Peter xem xét kỹ cái xe của tôi và chỉ rõ những vấn đề phải xử lý để đăng kiểm được. Tay công nhân điện cảm thấy người đứng trước mặt mình đúng là một ông thầy cơ khí như hắn đã gặp thời học nghề bên Đông Đức. 

Peter là một tay đua Công Thức 3(Formula 3) lão luyện. Ông sinh năm 1941 mà cho đến 1987, vào tuổi 46, cái tên Wisskirchen vẫn còn ghi trong danh sách đội đua F3 của Đức [1]. Trong nhà ông có rất nhiều cup vàng, bạc của các giải đua xe. Dân đua xe F1 hay F3, ngoài năng lực lái xe thường rất giỏi về kỹ thuật xe hơi. Sau 1990 ông giải nghệ và làm đại diện cho DEKRA ở địa phương. DEKRA là cơ quan kiểm định kỹ thuật lớn nhất nước Đức, mỗi năm doanh số 3,5 tỷ EUR.[2]

Biết tôi đang túng thiếu, Peter chỉ bảo cặn kẽ cách tự thay lốp, thay má phanh, cách chỉnh vô-lăng cho khỏi bị „rơ“ v.v. Rồi ông nói: Mày phải làm thật chuẩn, vì chính đây là tính mạng của mày và những người xung quanh. Khi nào xong lên đây! 

Vốn là thằng kỹ thuật từ trong máu nên tôi ghi chép cẩn thận những chỉ dẫn đó. Về nhà tôi kích xe lên làm mọi việc đúng như ông dặn. Tháng sau tôi lại mang đồ ăn châu Á lên Harpstedt bán và sẵn nhờ ông đóng dấu đăng kiểm cho. Ông xem kỹ rồi bảo:

– Lỗi liên quan đến an toàn giao thông đã hết, nhưng còn một số lỗi nhỏ liên quan đến hình thức, tao cho qua! Khi nào làm ra tiền thì nên đưa thợ hàn lại mấy chỗ vỏ xe bị rỉ đi. 

Tiền lệ phí 100 DM ông không lấy.

Tôi mừng hết lớn, lấy trong cốp xe ra hai hộp tôm đông lạnh 26/30[3] biếu. Peter cười ngất, bảo tôi đưa cho mấy đệ tử Việt Nam đang ở đó.

Sau 28 năm và 6 đời xe, tôi vẫn mong được gặp lại Peter. Minh Hai Bui (Minh Hải) báo cho ông biết là tôi lên chơi và mời ông tối đến nhà ăn cơm. Ông đến sớm, hồi hộp ngồi chờ vì chẳng thể nhớ nổi thằng cha căng chú kiết nào đó trong số hàng trăm gã Việt Nam đã từng được ông giúp đỡ.

Tôi không bao giờ quên ân nhân nên khi vào nhà Hải là nhận ra ông ngay, dù Hải nói là hai năm cách ly Covid đã làm ông già đi rất nhiều. Tay bắt mặt mừng kể lại chuyện cũ. Không biết ông có thật sự nhận ra tôi không? Nhưng điều đó không còn quan trọng nữa.

Từ khi giải nghệ xe đua, ông làm rất nhiều việc công ích cho địa phương. Rồi người Việt tỵ nạn kéo về Harpstedt khiến ông quan tâm. Ông bà bỏ khá nhiều tiền bạc, thời gian ra giúp họ và Việt Nam bỗng trở nên gần gũi với ông bà. Nhà ông bà cứ như trung tâm Việt Nam nên tôi nghĩ là vậy. Nhiều người Việt không thể đi về Việt Nam vì giấy tờ lởm khởm. Ông bà nhận đem quà của họ về cho gia đình. Thế là không biết bao lần ông bà mang quà Đức đem về tận các làng xã xa xôi của cả hai miền Nam-Bắc Việt Nam. 

Peter thích nghe nhạc Việt Nam, uống trà Thái Nguyên. Hằng, vợ Hải kể là lần đầu gặp nhau, họ mời ông bà nước chè ta bằng cốc nhựa. Hôm sau bà mang đến tặng gia đình một bộ ấm chén uống trà bằng sứ mới toanh.

Ông có lối sống của quý tộc Đức, mọi việc chính xác đến mức tinh vi. Trà phải uống bằng đúng chén trà. Rượu vang loại nào, uống loại cốc đó và đặc biệt là ông chỉ uống rượu vang để lạnh theo đúng nhiệt độ. Đến nhà Hải, ông luôn đươc chiều bằng vang ủ đúng nhiệt độ.

Một thói xấu của nhiều người Việt là bạc tình và hay lợi dụng. Peter thương người, đã vấp không ít hơn một lần. Cuộc đời ông không chỉ có vinh quang của các cúp vàng Formular 3 hay vị ngọt của cuộc hội ngộ ở Việt Nam. Ông có những nỗi đau mà tôi không thể nói ra. Nhưng điều đó cũng không quan trọng. 

– Quan trọng nhất là tao có những thằng bạn như Hải, như mày. Thế thôi.

Với tôi, quan trọng nhất là bất chấp mọi thăng trầm, Peter vẫn đầy nghị lực sống. Ông rất yêu thiên nhiên. Không có loại cây cỏ dại nào không có quyền sống trong khu vườn và những cánh rừng của ông. Mỗi khi nói về con ngựa bị mất là ông lại rơm rớm nước mắt. Từ 3 năm nay, cây sồi 400 năm tuổi, to ba người ôm trước cửa nhà ông bị bão quật đổ, giờ vẫn nằm đó. Ông chỉ cắt hết cành và ngọn để khỏi vướng đường đi, còn cái thân dài 4 mét ông vẫn để đổ nghiêng như vậy. Ông hy vọng chút rễ còn lại sẽ duy trì sự sống của nó.

Ngôi nhà rộng của ông không cần lò sưởi. Mấy hecta rừng của ông thừa gỗ từ các cành cây đổ, cây già cho ông sưởi. Mỗi mùa hè ông tự nhặt củi về, cưa và dùng rìu bổ 10 mét khối gỗ, để 5 năm sau mới đốt sưởi. So với 2 m³ củi, phơi khô 2 năm của thằng tiều phu Cologne thì Peter xứng đáng là đại tiều phu.

Chúng tôi không chỉ tâm đắc về củi lửa mà có thể nói chuyện với nhau hàng giờ về đua xe Công thức 1, Công thức 3, về công nghệ xe điện, về bảo vệ rừng nguyên sinh, về Việt Nam, về nước Nga của „Sông Đông Êm Đềm“…

Khi ôn lại về chiếc Nissan Cherry, tôi nói: 

– Đó là „Một nắm lúc đói bằng một gói lúc no“. 

Peter khoái thành ngữ này lắm. Ông hỏi về số phận của chiếc xe.

-Nó đã cõng tôi thoát qua thời bĩ cực nhất.

Hai năm sau, trước khi phải đăng kiểm lại lần nữa thì nó được một chàng châu Phi tiếp quản để xuất khẩu về quê. Công tơ mét lúc đó đã gần 400.000 km.

Thế đó, của bền tại người. 

Tình bền cũng tại người.

(Còn tiếp)