Hun Manet sẽ kế vị Hun Sen trở thành Thủ tướng Campuchia

Lê Công Định

Nhân tin tướng Hun Manet sẽ kế vị Hun Sen trở thành Thủ tướng Campuchia, tôi nhớ lại vài câu chuyện liên quan đến hai nhân vật này.

Thứ nhất, ngày 31/5/1999 tôi đáp máy bay đi New York để kịp nhập học tại Columbia University. Trên chuyến bay, tôi giở tờ New York Times ra đọc, thì thấy bài viết về sự kiện Hun Manet tốt nghiệp trường quân sự West Point với sự tham dự của Hun Sen tại lễ tốt nghiệp.

Công luận Mỹ lúc đó chia đôi lập trường. Một bên đề nghị cấm Hun Sen nhập cảnh vì ông từng là thành viên quân đội của chế độ diệt chủng Khmer Đỏ, mà Mỹ lên án. 

Bên kia phản đối đề nghị cấm, với lập luận rằng Hun Sen đến Mỹ không với tư cách quân nhân hay chính khách, mà trong tư cách một người cha có con tốt nghiệp một trường đại học tại Mỹ.

Thứ hai, năm 2004 tôi sang Phnom Penh cùng với một luật sư thuộc hãng luật của Mỹ tư vấn cho một tập đoàn Do Thái trong giao dịch mua lại một khách sạn có sòng bạc nằm gần biên giới với Việt Nam. 

Khách hàng của tôi cùng với bên bán phải gặp người đại diện của đương kim Phó Thủ tướng Sok An lúc bấy giờ, nhằm đạt được sự bảo đảm giao dịch mua bán sòng bạc này thành công. Giao dịch này sau đó không tiến hành tiếp vì không thương lượng được giá mua bán.

Điều lý thú mà tôi biết từ giao dịch này là tất cả các sòng bạc ở Campuchia đều phải gia hạn giấy phép hoạt động hàng năm. Lệ phí gia hạn hàng năm phải trả cho gia đình Hun Sen, thông qua Sok An, là một triệu USD.

Tôi hỏi anh bạn luật sư Campuchia cùng tham gia tư vấn rằng lệ phí gia hạn 1 triệu USD này có được chuyển vào ngân sách quốc gia không. Anh bạn cười đáp rằng đấy là phí dịch vụ cấp phép của riêng gia đình Hun Sen, sao có thể vào ngân sách quốc gia (!).

Anh luật sư ấy còn cho biết, vào thời điểm 2004 có khoảng 30 sòng bạc nằm dọc biên giới Campuchia và Việt Nam; ngoài ra còn có khoảng 20 sòng bạc khác nằm ở Phnom Penh và các vùng khác. Tính nhẩm thì thấy chỉ riêng trong lĩnh vực sòng bạc, phe nhóm Hun Sen bỏ túi gần 50 triệu USD hàng năm, cho đến 2004.

Báo chí phương Tây cho rằng hiện nay gia đình Hun Sen có khoảng 4 tỷ USD. Con số này có lẽ quá khiêm tốn đối với một vị thủ tướng vừa nắm quyền liên tục 38 năm, vừa giỏi làm ăn, lại sắp chuyển giao quyền hành cho con trai.