Thùy Linh linh.nguyen@bbc.co.uk
Nếu vô tình dạo quanh Weibo hay Twitter trong những ngày gần đây thì bạn rất có thể nhìn thấy những dòng bình luận gọi Joshua Wong, lãnh đạo phong trào sinh viên là “con khỉ Việt Nam”.
Không chỉ Joshua (Hoàng Chi Phong), mà nhiều nhà hoạt động Hong Kong như Deniso Ho, Claudia Mo, Agnes Chow đang bị nhóm thân Bắc Kinh ‘đồn thổi’ có gốc gác Việt Nam.
Gerry Shih✔
Interesting pivot. After weeks of alleging CIA ties, CCP wumao trolls are now attacking Joshua Wong for being…Vietnamese. (Search his name+vietnam/越南 vv）
Gerry Shih✔@gerryshih
And in Chinese. “No wonder, he’s a Vietnamese monkey.” Picture getting spread of Wong, Claudia Mo Denise Ho Agnes Chow as not Chinese but of supposed Vietnamese descent
Những cụm từ mang tính kỳ thị sắc tộc này thực ra đã xuất hiện từ 2014, khi phong trào Chiếm lĩnh Trung hoàn (Occupy Central) hay được biết đến là phong trào Dù vàng bùng nổ ở Hong Kong, và Joshua Wong là một nhân vật chủ chốt.
Ảnh chụp màn hình từ một diễn đàn Trung Quốc từ 12/9/2014 cho thấy một người cho rằng mẹ của Joshua Wong, bà Grace Ng, có họ “giống với họ Nguyễn hoặc Ngô của Việt Nam.”
“Ng là dạng viết ngắn của Nguyễn và Ngô… nếu như giả thuyết của tôi là đúng thì mẹ của Wong là gốc Việt. Điều này có nghĩa Wong có nửa dòng máu Việt Nam.”
“Và nếu điều này đúng thì Joshua Wong và mẹ anh ta có khả năng cao là thuộc về một tổ chức chính phủ do Mỹ hậu thuẫn ‘Việt Tân’.”
Bài đăng này cho rằng bố mẹ của bà Ng, tức ông bà ngoại của Wong là người Việt Nam tỵ nạn sang Hong Kong sau chiến tranh Việt Nam.
Người này nói truyền thông Việt Nam đưa tin tổ chức Việt Tân là kẻ đứng đằng sau các cuộc biểu tình chống chính quyền ở Việt Nam, phá hoại quan hệ Việt-Trung, kiểm soát phong trào Chiếm lĩnh Trung hoàn với mong muốn “khiến Trung Quốc hỗn loạn”.
Chính khách Úc ‘ví’ Trung Quốc như phát xít Đức
Biểu tình Hong Kong: Cảnh sát thừa nhận sử dụng lực lượng ‘cải trang’
Hong Kong hủy hơn 160 chuyến bay do có biểu tình
Hình ảnh giờ lại được lan truyền trên Twitter và Weibo, kèm theo nhiều thông tin cáo buộc khác.
Joshua Wong nói gì?
Joshua Wong không đưa ra phản hồi chính thức về tin đồn này. Tuy nhiên Deniso Ho đã đăng lên Facebook của cô hôm 10/8 một cách châm chọc rằng:
“Tin đồn là tôi tự nhiên trở thành một người Trung gốc Việt…” với những dòng hashtag mỉa mai như “#Quánhiềudấuhỏi #Tôithậtracũngthíchbánh mìViệtNam và #HoChiMinhkhôngphảilànơitôisinhra
Phản hồi lại dòng trạng thái này của Denise Ho, Joshua Wong viết: “Tôi cũng không hiểu vì sao tôi lại trở thành người gốc Việt…”
Trả lời BBC hôm 13/8, Jeffrey Ngo, nghiên cứu sinh về người tỵ nạn Việt Nam ở Hong Kong, và đồng thời là thành viên của Demosisto và là người phụ trách tài khoản Facebook của Joshua Wong nói:
“Đây là những lời sỉ nhục mang tính phân biệt chủng tộc của những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc” – ám chỉ cụm từ ‘con khỉ Việt Nam’.
Ngo không nghĩ việc đồn thổi những lãnh đạo biểu tình là người gốc Việt là một động thái có tính toán.
“Tôi nghĩ hầu hết họ là trolls (những kẻ quấy phá), mục đích của họ không phải làm ảnh hưởng đến phong trào mà chỉ khiến nhiều người tức giận. Tôi không nghĩ chính bản thân họ tin những gì họ nói.”
“Một kiểu tự thương hại trước phương Tây, nhưng lại tự cao tự đại trước những nước Đông Nam Á,” Ngo nói.
Sinh viên TQ đại lục ‘tấn công’ sinh viên Hong Kong ở Úc
Trump: Bắc Kinh sẽ tự giải quyết ‘bạo loạn’ ở Hong Kong
Nancy Pelosi: Hong Kong ‘dũng cảm’ trước một ‘chính phủ hèn nhát’
Lời đồn thành trò hề
Trên thực tế, họ Nguyễn hay Ngô của Việt Nam không có quy định viết tắt thành “Ng” khi chuyển sang tiếng Anh.
Và những thông tin do phe thân Bắc Kinh đồn thổi đến giờ vẫn không có cơ sở, và dần trở thành trò cười trên mạng xã hội trong giới hoạt động và nghiên cứu.
Phóng viên Cho Wai Lam của BBC Tiếng Trung bình luận về hiện tượng này:
“Trung Quốc không có tự do báo chí và tự do ngôn luận. Họ kiểm soát người dân bằng các loại thông tin khác nhau. Gần đây, nhiều tin tức giả mạo đã được tìm thấy trên mạng xã hội. Hầu hết các bài viết tìm cách liên kết người biểu tình với nước ngoài để chứng minh rằng phong trào đó được kích động bởi sự can thiệp của nước ngoài. Nó nhắm mục tiêu các nhóm ít học, những người ít nhạy cảm với tin tức đáng tin cậy.”
“Tuy nhiên, tuyên truyền như vậy chỉ thu hút cư dân mạng đại lục, chứ không thu hút được công chúng Hong Kong.”
Anh Lam dẫn chứng một cuộc khảo sát do Đại học Trung Hoa ở Hong Kong thực hiện, người Hong Kong tin rằng lãnh đạo Carrie Lam, lực lượng cảnh sát và chính phủ Bắc Kinh là thủ phạm chính của cuộc khủng hoảng này, và “lực lượng nước ngoài” được xếp hạng là khả năng thấp nhất.
