Những phút giây đầu tiên của năm mới 2020 xin nhớ đến các anh chị em TNLT qua Chuyên mục “Chân dung người tù lương tâm” của đài Đáp lời sông núi” với số đầu tiên nói về Trần Thị Nga.
TNLT TRẦN THỊ NGA
(Tác giả: Thúc Lân )
Bà Trần Thị Nga, thường được biết đến với cái tên quen thuộc Trần Thúy Nga- sinh năm 1977 tại Hà Nam. Bà bị bắt ngày 21 tháng giêng năm 2017, tại nhà riêng ở Phủ Lý- Hà Nam, bỏ lại 2 con nhỏ khi chỉ còn 6 ngày nữa là đến Tết cổ truyền. Ngày 25/7/2017, bà Nga bị tòa án Hà Nam tuyên 9 năm tù giam, 5 năm quản chế cho cái gọi là “tuyên truyền chống nhà nước CHXHCN Việt Nam”– điều 88 BLHS năm 1999. Phiên phúc thẩm ngày 22/12/2017 đã giữ nguyên bản án này vì bà không những không nhận tội mà còn bày tỏ ý chí mạnh mẽ tại tòa. Hầu hết các phiên xét xử những người bất đồng chính kiến đều được xử kín với bản án “bỏ túi” dù được Việt cộng loan báo là “xử công khai”. Phiên tòa kết án bà Nga cũng không ngoại lệ. Chồng bà và hai đứa con trai 7 và 5 tuổi đều không được vào.
Hình ảnh bà Nga đầu ngẩng cao, tay bị còng sau lưng với gương mặt kiêu ngạo đầy vẻ thách thức và vây quanh bà là hàng chục tên công an mặc sắc phục đã nhanh chóng được lan truyền trên mạng xã hội với tốc độ chóng mặt. Không cần phải tới lúc bị bắt, Thúy Nga mới được biết đến như một trong những gương mặt can đảm nhất phong trào đấu tranh trong nước, nhưng mãi tới lúc này, người ta mới biết đến hoàn cảnh và nghị lực phi thường của bà.
Bà Nga từng có thời gian ở Đài Loan theo diện xuất khẩu lao động. Đây chính là “cơ hội bất đắc dĩ” để bà chứng kiến những bất công, cuộc sống khổ sở, bấp bênh của người Việt trên đất khách. Rằng “xuất khẩu lao động” thực chất chỉ là một hình thức buôn người để thu lợi bất chính cho bọn chóp bu cộng sản. Bản thân bà cũng là nạn nhân. Bà từng bị tai nạn lao động nhưng không nhận được giúp đỡ nào từ phía công ty môi giới và chủ lao động. Cơ may khiến Nga được một vị linh mục ở xứ Đài giúp đỡ. Từ đây, bà bắt đầu con đường tranh đấu bằng cách giúp đỡ những người cơ nhỡ như mình. Trở về nước, Thúy Nga tiếp tục công khai tố cáo những hành vi sai trái vô trách nhiệm của các công ty môi giới. Hơn thế, bà đã hòa mình vào phong trào tranh đấu như một lẽ tự nhiên, rất bình dị nhưng gần gũi và đầy ấn tượng.
Có lẽ, không có một hoạt động đường phố nào thiếu vắng Thúy Nga. Hình ảnh bà với hai đứa con nhỏ, một đứa ẵm trên tay, một đứa dắt bộ hòa vào các cuộc biểu tình chống Tàu, bảo vệ môi trường hay đi đòi người, đi ủng hộ tinh thần cho các TNLT tại các phiên tòa, đã quá quen thuộc. Ngay thẳng, nhiệt thành và ý chí không bao giờ thoái lui trước bạo quyền đã giúp Thúy Nga có được sự yêu mến, tin cậy từ đồng đội. Vì lẽ đó, nhà cầm quyền càng căm ghét, tức tối với nhà tranh đấu này.
Thúy Nga nhiều lần bị bắt, câu lưu, thẩm vấn, bị đánh đập chỉ vì đi biểu tình hoặc tham gia các hoạt động cổ xướng cho nhân quyền. Đòn thù nặng nhất mà Nga gánh chịu xảy ra vào ngày 20/5/2014. Một nhóm thanh niên bịt mặt cầm gậy sắt đã xông vào hành hung khi trên tay Nga đang bế hai con nhỏ. Nga ngã quỵ xuống, tên cầm gậy sắt lao đến, nhằm đúng đôi chân người phụ nữ này mà đập. Đau đớn tột bậc nhưng vòng tay người mẹ vẫn ôm chặt hai con nhỏ khi chúng đang la khóc vì sợ hãi. Đòn thù này khiến Nga bị gãy xương bánh chè. Công luận và cả Thúy Nga đều tin rằng thủ phạm gây ra tội ác trên chính là công an. Nỗi ám ảnh bị đánh đập, bị truy sát ngay trên đường phố và biến cố mẹ bị bắt đi tù khiến hai bé Phú và Tài trở thành những đứa trẻ khá đặc biệt. Chúng “trưởng thành” hơn bạn cùng lứa và tuổi thơ vắng mẹ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của chúng.
Hình ảnh Thúy Nga hiên ngang trước tòa án cộng sản đã khiến nhiều người cảm phục đến rơi nước mắt.
Hiện Trần Thị Nga đang bị giam giữ tại nhà tù Gia Trung, tỉnh Gia Lai. Nhà tù nhiều lần từ chối, không cho gia đình vào thăm gặp Thúy Nga với lý do bà “đang bị kỷ luật” vì không chịu nhận tội. Thậm chí còn cho tù thường phạm đánh đập và dọa giết bà. Cuối năm 2018, sau những nỗ lực của công luận và các tổ chức nhân quyền quốc tế, gia đình mới được vào gặp bà.
Không chỉ là người can đảm, Thúy Nga còn là một người phụ nữ rộng lượng và nhân ái. Bà đã dành 2/3 số tiền từ “Giải thưởng Nhân quyền 2018” do mạng Lưới Nhân Quyền trao để tặng lại cho bà con dân oan và những người tranh đấu khác có hoàn cảnh khó khăn.
Cựu TNLT Bùi Thị Minh Hằng trần tình: “Xét về lòng can đảm, Thúy Nga vượt trội hơn rất nhiều người. Xét về những đóng góp cho phong trào tranh đấu, Thúy Nga không kém ai. Tôi quan sát rằng Nga không có trong tay một giải thưởng quốc tế nào về nhân quyền dù cô hoàn toàn xứng đáng hơn rất nhiều người. Tôi biết là Nga không quan tâm đến những “thành tích” hoặc ham hố những giải thưởng. Cô và nhiều người nữa đấu tranh vì lương tâm thôi thúc. Nhưng là một người chị, một người đồng đội của Nga, tôi cũng thấy chạnh lòng”.
Tưởng cũng xin nhắc lại một chi tiết quan trọng trong quá trình hoạt động của Trần Thị Nga. Bà chính là người đầu tiên trong giới tranh đấu tiếp cận và giúp đỡ gia đình Hồ Duy Hải để kêu oan cho tử tù này. Mở đầu cho một phong trào rộng khắp đòi công lý cho Hồ Duy Hải và nhiều người tù oan khác trong mấy năm vừa qua. Thành quả dành cho những nỗ lực này là ngày 30/11/2019, Viện KSND tối cao đã phải ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị TAND tối cao hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Long An và bản án phúc thẩm của Tòa phúc thẩm TAND tối cao trong vụ án tử tù Hồ Duy Hải để xét xử lại. Có nghĩa rằng Hồ Duy Hải đã có cơ hội được cứu sống và có thể sẽ được minh oan và trả tự do sau 12 năm ngồi tù oan.
Tính đến thời điểm này, nhà hoạt động Trần Thị Nga còn 7 năm tù nữa mới mãn án.
Thúc Lân