Xe lúa 650 cân (sáu tạ rưỡi) của một người hàng xáo ở quê tôi. Không phải là chất lên xe để cân cho vui đâu, lúa được mua ở các huyện bên, chạy vài chục cây số trên những đường làng có khi đầy ổ gà, về tới nhà máy thì bắt đầu xay xát…
Thường, tiền mua lúa và tiền bán gạo là bằng nhau, lời phần cám mang về nuôi lợn. Có nhiều chuyến phải bán bớt cám để bù vào vốn nếu gặp gạo xấu.
Cám gạo thì nuôi lợn lâu lớn, nhiều người bán đi rồi thêm tiền để mua cám tăng trọng. Giá cám lúc nào cũng cao chót vót, nuôi lợn nếu năm không được giá thì lỗ, gặp dịch bệnh nữa thì bể tan hoang.
Nói thêm, trong năm 2022, Việt Nam nhập khẩu thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu từ 98 quốc gia, tăng 11 quốc gia so với năm 2021. Theo Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại của Bộ Công Thương, năm 2022, Việt Nam nhập khẩu 10,32 triệu tấn nguyên liệu và thức ăn chăn nuôi, tiêu tốn 5,6 tỷ USD, và sẽ còn tăng.
Cũng nói thêm, năm 2022 giá thành lợn hơi trong nước khoảng 55.000 đồng/kg, bằng giá thịt lợn nhập khẩu đã pha lóc như cốt-lết, nạc vai… nên không cạnh tranh nổi.
Hiện nay, trong tổng số 35 triệu tấn nguyên liệu thức ăn chăn nuôi sử dụng trong nước hàng năm, Việt Nam chỉ tự chủ được khoảng 13,1 triệu tấn (chiếm 37%), 21,9 triệu tấn còn lại phải nhập khẩu từ nước ngoài (chiếm 63%).
Chăn nuôi lời lãi thế nào? Thức ăn chăn nuôi chiếm từ 60 – 70% giá thành sản phẩm, chi phí giống chiếm 22 – 24%, còn lại là các chi phí khác (khấu hao thiết bị, chuồng trại, điện, nhân công, thuốc thú y…). Lời ở đâu thì các bác tự tính.
Công nghiệp thì hứa là đến năm 2020 sẽ sánh vai với các cường quốc năm châu, giờ thì dời lời hứa sang năm 2045 rồi. Chắc còn phải dời thêm mấy bận nữa… Còn nông nghiệp, một đất nước hội đủ mọi điều kiện lý tưởng, ấy thế mà đến cám cho lợn cũng phải mua đến 2/3 của bọn Tây lông. Thế là công chẳng thấy đâu mà nông thì cũng mờ nhân ảnh.
Quay lại xe lúa sáu tạ rưỡi. Đi từ sáng sớm, mua được lúa, đóng bao, chất lên, chở về, xay xát, bán gạo… Hết nguyên ngày, có khi 12h đêm còn ở nhà máy chờ xát gạo. Nhiều người vì chở quá nặng hoặc non tay lái, bị tai nạn, gãy tay gãy chân.
Cực thế mà chẳng lời lãi bao nhiêu, sao cứ cố làm? Còn nhiều chuyện xung quanh cái xe lúa này lắm, chưa tiện kể. Chỉ biết rằng, đói thì đầu gối phải bò, và đi buôn ở VN mà cứ thật như đếm thì chẳng có cám mà ăn. Thế đấy.
Thái Hạo
