Lê Nguyễn
Ngày 14.4.2018, trong một bài viết về thơ, tôi có ghi lại những cảm xúc về bài Ta Về của Tô Thùy Yên, nói lên tâm trạng của một thế hệ sinh ra và lớn lên trong chiến tranh, quay cuồng trong cơn lốc chiến tranh và đắm mình trong vũng lầy thù hận của những năm tháng hòa bình. Bài thơ nói lên cảm nghĩ cao thượng của một con người sống bao dung, không bằng những ám ảnh quá khứ và lòng oán hận cuộc đời, dù cuộc đời đã bao phen điên đảo.
Ngày qua, được tin Tô Thùy Yên mất, tất cả những con người sống có lương tri đều cùng nhau thốt lên niềm đau đớn vì sự mất mát chung. Trong thế giới bên kia, linh hồn anh sẽ vô cùng thanh thản khi biết rằng những gì anh cống hiến cho cuộc đời đã nhận lại được những ân tình quý báu nhất mà cuộc đời trao lại cho anh.
Xin chép lại đây những gì tôi đã viết về bài thơ Ta Về ngày 14.4.2018 như một nén tâm hương dâng lên người thi sĩ.
Lê Nguyễn
23.5.2019
***
“ ….Những ngày gần 30.4, lại nhớ về những nghịch cảnh cuộc đời. Trong những nghịch cảnh ấy, có những vần thơ nói lên lòng bao dung của những con người không sống bằng những ám ảnh quá khứ, bằng lòng oán hận cuộc đời, dù cuộc đời họ bao nhiêu phen lên bờ xuống ruộng . Những vần thơ của Tô Thùy Yên nói lên cảm nghĩ của một lớp người bị đọa đày trong cuộc nhân sinh, nhưng sau 10 năm tù tội, cũng vẫn không mất đi vẻ hào sảng, sự trong sáng của một tấm lòng luôn biết yêu thương và trân trọng những gì tốt đẹp còn sót lại. Tôi hàm ơn anh, vì tôi thấy hình ảnh mình trong thơ anh, trong những cảm xúc mà chỉ một trái tim rộng lượng mới có thể có được.
Ta về một bóng trên đường lớn,
Thơ chẳng ai đề vạt áo phai,
Sao bỗng nghe đau mềm phế phủ
Mười năm đá cũng ngậm ngùi thay
Người tù trở về sau 10 năm, đi qua những truông phá, cảnh vật, con người đã đổi thay, giữa đất trời đang ngập ngụa những cát bụi trần ai:
Ta về qua những truông cùng phá
Nếp trán nhăn đùa ngọn gió may
Ta ngẩn ngơ trông trời đất cũ
Nghe tàn cát bụi tháng năm bay
10 năm tù tội, mái đầu đã điểm sương, trở về giữa lượng bao dung của đất trời, một sự lẻ loi, đơn độc của bông hoa bên vệ đường cũng đủ làm cho lòng ta rộn lên niềm vui, tìm thấy cái đẹp đích thực của cuộc sống mà ta tưởng chừng như sẽ chẳng bao giờ gặp lại:
Ta về cúi mái đầu sương điểm
Nghe nặng từ tâm lượng đất trời
Cảm ơn hoa đã vì ta nở
Thế giới vui từ nỗi lẻ loi
10 năm rồi, bước chân vào căn nhà cũ, nhìn ta trong gương, tiều tụy những tháng năm phung phá đời mình, bỗng rộn lên niềm thương cảm khôn nguôi khi nhìn thấy cha mẹ già đã còm cõi như chiếc đèn xưa đang cạn hết dầu:
Ta về như đứa con phung phá
Khánh kiệt đời trong cuộc biển dâu
Mười năm, con đã già trông thấy
Huống mẹ cha đèn sắp cạn dầu
Đêm nay, ta như chiếc lá tìm về cội nguồn, cất cao chén rượu bên những cảnh đời bạc phận như ta. Các bạn ơi, hãy rưới chút rượu hồng xuống những đốm lửa vô tri, xin giải oan cho bao kiếp nhân sinh giữa cuộc biển dâu này:
Ta về như lá rơi về cội
Bếp lửa nhân quần ấm tối nay
Chút rượu hồng đây xin rưới xuống
Giải oan cho cuộc biển dâu này
Tôi được biết có những người đã khóc khi nhìn thấy hình ảnh của mình hiển hiện trong những vần thơ thất ngôn của Tô Thùy Yên, những vần thơ nhiều lúc phá thể một cách thật dễ thương. Khóc vì thương những người như anh, sau những tháng năm tù tội, đang lang thang bên lề cuộc sống, mà vẫn giữ được một tâm hồn hào sảng đầy ắp yêu thương….”
(LN 14.4.2018)
(ảnh từ trang Phannguyên Psg)
