Trang Doan Pham
Như chúng ta đều (phải) biết, báo chí Việt Nam được quy định ngay từ trong Luật Báo chí là có nhiệm vụ “Tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới”, “Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội”, “Phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới, điển hình tiên tiến”…
Nói ngắn gọn, báo chí là công cụ tuyên truyền. Nhà báo là “chiến sĩ trên mặt trận văn hoá-tư tưởng”. Chức năng, sứ mệnh cao nhất của báo chí là định hướng dư luận, giải thích (và minh hoạ) đường lối, chủ trương, chính sách của đảng và nhà nước đến nhân dân.
Chức năng, sứ mệnh ấy chưa bao giờ là tìm kiếm và đưa sự thật tới công chúng cả.
Chính vì lẽ đó, người đọc thông minh cần rất thận trọng với những thông tin do báo chí “chính thống” ở Việt Nam cung cấp, đặc biệt là những cơ quan mà độ “chính thống” cao như VTV, Nhân Dân, Công an Nhân dân, Quân đội Nhân dân, bởi đó thuần tuý là các công cụ được đảng và nhà nước ưa sử dụng để tuyên truyền, định hướng dư luận.
Thậm chí, trong nhiều trường hợp, những cơ quan này nhận định điều gì thì độc giả, khán giả thông minh nên hiểu ngược lại.
Năm xưa (thập niên 1980), báo đài tuyên bố ra rả rằng nhà nước không có kế hoạch đổi tiền, yêu cầu người dân hết sức bình tĩnh, yên tâm làm ăn. Hôm sau, đổi tiền diễn ra đồng loạt, toàn dân Việt Nam ăn một quả lừa ngoạn mục.
Cuối thập niên 1980, quỹ tín dụng bị bể hàng loạt. Báo đài nhanh chóng phủ nhận mọi trách nhiệm của nhà nước, thậm chí quay ngược lại tấn công những người dân trắng tay vì vỡ tín dụng là “tham lam”, “hám tiền”, “lười lao động mà mong giàu nhanh”, “được một lại đòi mười” nên mới chết.
Mới đây thôi, ngày 9/1/2020, nhằm rằm tháng chạp, để giải quyết dứt điểm một tranh chấp đất đai kéo dài mà phần thua về lý thuộc về nhà nước, thì hàng nghìn công an đã tấn công một ngôi làng (mục tiêu dân sự) vào giữa đêm, hạ sát một người là nhân chứng quan trọng của quá trình tranh chấp, và lấy đi tất cả hồ sơ chứng từ. Sau đó, báo đài đồng loạt dựng lên một câu chuyện là các chiến sĩ công an đi tuần ban đêm và bị một nhóm dân tấn công khủng bố, nên phải tiến hành truy bắt và tiêu diệt các đối tượng này.
Một tội ác có tổ chức, có quy mô, có hệ thống như thế của chính quyền nhằm vào dân, mà báo chí còn dựng chuyện đổi trắng thay đen hoàn toàn được, thì ta còn hy vọng gì ở cái dàn MÕ này?
Ngay chuyện cho trẻ đi học hay nghỉ học trong mùa dịch hiện nay, báo đài cũng đưa tin theo một cách mà, nếu để ý, bạn sẽ nhận thấy rằng hoạt động đưa tin, làm truyền thông của cả hệ thống đều chỉ nhằm mục đích “giữ ổn định trật tự xã hội” hay nói đúng hơn, bảo vệ uy tín của đảng và nhà nước, bảo vệ sự tồn vong của chế độ. Không hề có bóng dáng “nhân dân” hay “con em nhân dân” nào trong những tính toán, suy tính của lãnh đạo, còn báo chí thì chỉ chăm chăm hứng lấy từng lời của lãnh đạo, giỏi hơn nữa thì “đón gió”, “đoán ý” lãnh đạo để đăng tải thông tin cho phù hợp.
Sau vô vàn những kinh nghiệm với báo chí quốc doanh, người đọc, người xem thông minh ở Việt Nam nên hiểu rằng thời điểm này, nếu có những bài báo, bài phỏng vấn theo hướng “đã kiểm soát được dịch cúm Corona”, thì nghĩa là chắc chắn những “tác phẩm báo chí” ấy đang tìm cách định hướng dư luận theo một lối nào đó nhằm che giấu một chuyện gì khác.
Ngược lại, ngay cả khi báo chí quốc doanh bỗng đồng loạt đưa tin rằng tình hình dịch bệnh đang nghiêm trọng, không kiểm soát được, thì điều này cũng chỉ nhằm phục vụ một ý đồ nào đó của một phe đang thắng thế trong bộ máy chính quyền.
Đó không phải là thuyết âm mưu, mà là phản ứng cảnh giác cần phải có của người dân trong chế độ độc tài, nơi mà báo chí chưa bao giờ thoát thân phận công cụ tuyên truyền.
Hãy cố gắng tỉnh táo, thận trọng, nâng cao khả năng tự bảo vệ bản thân và mọi người trong mùa dịch, đừng để bị bộ máy tuyên truyền dắt mũi. Cuộc đời của bạn phải nằm trong tay bạn chứ không phải trong tay đảng cộng sản, công an, báo chí, dư luận viên các cấp.
Nhà báo: Trang Doan Pham
