Chuyên mục: Kinh tế nhìn từ góc phố
1. Áp lực chính trị từ giá thịt bò, cà phê và thực phẩm hàng ngày
Nếu muốn biết sức khỏe chính trị của một tổng thống, hãy nhìn vào… giá thực phẩm.
Xăng tăng người dân còn chịu được, nhưng khi gói cà phê, pound thịt bò hay hộp sữa tăng giá — trung lưu sẽ nổi giận.
Và chính xác đó là những gì đang diễn ra tại Mỹ.
Trong suốt hai tháng qua, giá các mặt hàng vừa thiết yếu vừa biểu tượng của đời sống Mỹ như:
- thịt bò hộp (boxed beef),
- cà phê,
- đường và chocolate,
- rau củ,
- thực phẩm đóng gói,
đều tăng mạnh.
Kết hợp với giá nhà cao, lãi suất khó thở và tiền thuê nhà leo thang, người dân bắt đầu cảm thấy cuộc sống trở nên gấp gáp, tốn kém và bất an hơn bao giờ hết.
Không ngạc nhiên khi thăm dò cho thấy uy tín của Trump giảm xuống mức thấp nhất kể từ đầu nhiệm kỳ, đặc biệt trong nhóm cử tri độc lập ở các bang xoay chiều.
2. Thịt bò – biểu tượng của sự bất lực chính sách
Trump viết trên mạng xã hội:
“Cattle prices have dropped substantially…”
Nhưng số liệu FRED của Cục Dự trữ Liên bang nói ngược lại:
giá bò hơi (slaughter cattle) tăng hơn 30% chỉ trong 10 tháng.
Vậy tại sao Trump lại nói vậy?
- Hoặc ông đọc sai dữ liệu,
- Hoặc các cố vấn cung cấp số liệu sai,
- Hoặc đơn giản hơn: ông chọn thông điệp có lợi cho mình.
Điều đáng chú ý là giá thịt bò bán lẻ còn tăng nhanh hơn cả giá bò hơi — điều hoàn toàn logic khi:
- đàn bò giảm vì hạn hán và chi phí thức ăn tăng,
- thiếu lao động nhập cư trong chuỗi giá trị,
- thuế quan làm giảm nguồn bò nhập từ Mexico và Nam Mỹ.
Nói cách khác, Trump đang điều tra chính… chính sách của mình.
3. “Quay đầu” không phải vì kinh tế, mà vì chính trị
Hôm nay, Trump thông báo:
“Bắt đầu quá trình giảm thuế quan cho thịt bò, cà phê và nhiều mặt hàng nông sản – thực phẩm.”
Đây không phải thay đổi tư tưởng kinh tế, mà là tín hiệu của lo sợ chính trị.
Khi:
- thị trường lao động xấu nhất 20 năm (theo báo cáo Challenger),
- biểu tình lan rộng,
- giá vàng và Bitcoin lập kỷ lục vì người dân mất niềm tin,
- middle class bị bóp nghẹt,
Trump buộc phải làm điều mà trước đây ông luôn chê bai: giảm thuế nhập khẩu để hạ giá hàng hóa.
4. Dự đoán: Trump sẽ làm gì tiếp theo? (5 bước gần như chắc chắn)
Dựa trên hành vi của ông từ 2018–2024, cùng với thông điệp chính trị quen thuộc, có thể dự báo 5 động thái tiếp theo:
(1) Giảm thêm thuế quan hàng tiêu dùng
Bao gồm:
- gia vị, đường, chocolate,
- tã trẻ em, giấy vệ sinh,
- một phần thiết bị điện tử rẻ,
- nông sản từ Mexico & Canada.
Đây là cách nhanh nhất để tạo câu chuyện “Tôi đã giảm giá cho người dân”.
(2) Đổ lỗi doanh nghiệp “price gouging”
Khi hạ thuế nhưng giá chưa giảm đủ nhanh, Trump sẽ cáo buộc:
- Big Beef
- Big Coffee
- Big Food
- Big Retail
“âm mưu thao túng giá”.
Điều này giúp ông né tránh thừa nhận rằng thuế quan của ông tạo ra vấn đề ngay từ đầu.
(3) Hứa hỗ trợ nông dân
Giống như gói 28 tỷ USD năm 2018–2019, Trump sẽ:
- công bố tín dụng ưu đãi,
- trợ cấp thiệt hại do thuế quan,
- bao tiêu tạm thời.
Dù ngân sách đang thâm hụt nặng, việc hứa là công cụ chính trị rẻ nhất.
(4) Gây áp lực đòi Fed cắt lãi suất “khẩn cấp”
Trong mắt Trump, Fed là công cụ chính trị.
Lãi suất cao → giá thực phẩm tăng → người dân tức giận → Fed là thủ phạm.
Ông sẽ kêu gọi Powell:
“Cut rates, immediately!”
Điều này nguy hiểm, nhưng lại hợp với logic tranh cử của ông.
(5) Tìm một “kẻ thù nước ngoài” để chuyển hướng
Khi kinh tế xấu, Trump luôn quay sang:
- Trung Quốc
- Mexico
- EU
- OPEC
- “deep state globalists”
Ông sẽ nói:
“Giá cả tăng vì foreign enemies!”
Đây là công thức bất biến để giữ chân cử tri cốt lõi.
5. Bản chất vấn đề: kinh tế không xoay theo khẩu hiệu
Không có gì “mysterious” về chuyện giá tăng:
Thuế quan → tăng chi phí nhập khẩu
Thiếu lao động → tăng chi phí sản xuất
Hạn hán → giảm đàn gia súc
Dầu tăng → vận chuyển tăng giá
Tâm lý mất niềm tin → vàng & Bitcoin tăng mạnh
Nền kinh tế không bẻ cong theo mệnh lệnh chính trị.
Giá cả không hạ chỉ vì một dòng tweet.
Chính vì vậy, Trump buộc phải quay đầu — không phải vì logic kinh tế, mà vì sức ép chính trị.
6. Kết luận: Middle class quyết định chính trị, không phải tỷ phú
Lịch sử bầu cử Mỹ chứng minh:
khi nhóm trung lưu cảm thấy túi tiền bị bóp nghẹt, họ sẽ trừng phạt bất cứ tổng thống nào.
Giá thịt bò, cà phê, thực phẩm — tưởng nhỏ — lại là địa chấn chính trị.
Và Trump đang cảm nhận điều đó rõ hơn bao giờ hết.
Trong những tuần tới, bạn sẽ thấy:
- thêm nhiều thuế quan được gỡ,
- nhiều lời hứa hỗ trợ,
- nhiều “âm mưu” được dựng lên,
- và nhiều cuộc đổ lỗi hơn nữa.
Đó không phải chiến lược kinh tế.
Đó là chiến lược sinh tồn chính trị.
