Thấy gì đằng sau những chính sách của Ukraine khiến thủ tướng Đức Merz phải lên tiếng yêu cầu tổng thống Ukraine Zelensky hạn chế thanh niên Ukraine đổ vào Đức?
Theo UP, European Pravda và Politico:
Trong những tuần gần đây, chính phủ Đức đã công khai bày tỏ sự bất bình sâu sắc với Kyiv khi số nam thanh niên Ukraine nhập cảnh vào Đức tăng vọt — từ khoảng 19 người/tuần lên tới 1.400–1.800 người/tuần chỉ trong vòng 6–8 tuần (số liệu Bộ Nội vụ Liên bang Đức).
Thủ tướng Đức Merz cho biết ông đã nêu vấn đề về sự xuất hiện của những người đàn ông từ Ukraine đến Đức trong cuộc điện đàm với Zelenskyy.
“Hôm nay, trong một cuộc điện đàm dài, tôi đã yêu cầu Tổng thống Ukraine đảm bảo rằng những người đàn ông trẻ tuổi, đặc biệt là từ Ukraine, không đến Đức với số lượng lớn – với số lượng ngày càng tăng – mà hãy phục vụ đất nước của họ. Họ là những người cần thiết ở đó.”
Rõ ràng đây là một vấn đề nhức nhối nếu không muốn nói là đáng báo động là hậu quả của hai chính sách của chính phủ Ukraine, tưởng là nhân đạo, nhưng đã gây ra hậu quả.
Thật vậy!
Tất cả đều bắt nguồn từ HAI QUY ĐỊNH GÂY TRANH CÃI VỀ XUẤT CẢNH NAM GIỚI UKRAINE ( đàn ông 3 con và thanh niên 18-22 tuổi )
Trong bối cảnh Ukraine bước sang năm thứ tư của cuộc chiến tranh giữ nước, nhu cầu huy động nguồn lực quốc phòng trở thành vấn đề sống còn. Tuy nhiên, hai quy định hiện hành về việc cho phép nam giới có từ 3 con nhỏ và nam giới 18–22 tuổi được xuất cảnh đã gây ra nhiều tranh luận, thậm chí tạo cảm giác bất công trong một bộ phận lớn dân chúng.
Dù ra đời với mục tiêu nhân đạo và nhằm tránh gây áp lực cho các gia đình đông con hoặc học sinh – sinh viên, hai chính sách này lại tạo ra những hệ quả trái ngược, làm suy yếu tính công bằng, đoàn kết xã hội và hiệu quả huy động nguồn lực quốc phòng.
1. Về chính sách “3 con được phép xuất cảnh”
Theo quy định hiện hành (mang tính chất pháp quy dưới dạng nghị định/ quyết định hành pháp), nam giới có từ 3 con nhỏ trở lên được phép xuất cảnh trong thời chiến.
Mục tiêu ban đầu có thể hiểu được: bảo vệ các gia đình đông con, tránh để nhiều trẻ em mất cha cùng lúc.
Tuy nhiên, theo mình chính sách này đang tạo ra một nghịch lý xã hội khó chấp nhận:
Những người không con hoặc chỉ có 1–2 con phải ở lại, chiến đấu liên tục, trong điều kiện căng thẳng và nguy hiểm nhất.
Trong khi đó, một số người có 3 con trở lên lại được rời khỏi đất nước, sinh hoạt bình thường và không phải chia sẻ gánh nặng quốc phòng.
Điều này tạo ra cảm giác “bất đối xứng”: một bên phải chiến đấu đến cùng, bên kia lại đứng ngoài cuộc.
Dù không nên quy kết động cơ cá nhân, nhưng hệ quả khách quan là tính đoàn kết quốc gia bị tổn thương, bởi nguyên tắc cơ bản của huy động quốc phòng là mọi công dân trong cùng nhóm độ tuổi phải chịu nghĩa vụ tương đồng, trừ những trường hợp thật sự đặc biệt.
2. Về quy định cho phép nam giới 18–22 tuổi xuất cảnh:
Vào tháng 8/2025
Chính phủ của tân thủ Thủ tướng Ukraine Yuliia Svyrydenko, đã ban hành Nghị quyết 1031 — Cho phép nam từ 18–22 tuổi xuất cảnh trong thời thiết quân luật để mở đường cho nam 18–22 vượt qua biên giới.
Chính sách này cho phép nhóm tuổi 18–22 vốn là lực lượng khỏe mạnh nhất cho huấn luyện dài hạn lại được xuất cảnh vì lý do “học tập hoặc một số diện đặc thù”.
Tuy nhiên, chính sách này dẫn tới hai hệ quả lớn:
Thứ nhất:
Suy giảm nguồn nhân lực quân sự trong tương lai gần.
Độ tuổi 18–22 là giai đoạn huấn luyện tối ưu để tạo lực lượng chuyên nghiệp. Việc nhóm này rời khỏi đất nước khiến quân đội thiếu hụt “thế hệ tiếp nối”.
Thứ hai:
Tạo ra cảm giác bất công đối với nhóm 23–25 và nhóm tuổi đang chiến đấu ở tiền tuyến.
Những người vừa qua tuổi 22 buộc phải ở lại, đối mặt rủi ro chiến đấu, trong khi những người nhỏ hơn vài tuổi lại có thể xuất cảnh hợp pháp.
Nhìn ở góc độ xã hội học, quy định này tạo ra đường ranh vô hình giữa các nhóm tuổi, dễ gây tâm lý chia rẽ và hoài nghi về tính nhất quán và bình đẳng giữa các công dân trong chính sách quốc phòng.
Thứ ba:
Đây là những chính sách “lợi bất cập hại”xét về quyền lực, trách nhiệm và hiệu quả quốc gia.
Hai chính sách trên đều có lý do của nó, nhưng khi đặt trong bối cảnh chiến tranh toàn diện, chúng dẫn tới những hệ quả ngoài không lường hết:
– Nó làm suy yếu niềm tin xã hội vào sự công bằng của Nhà nước
Trong thời chiến, niềm tin vào sự bình đẳng trong nghĩa vụ công dân là nền tảng cho đoàn kết dân tộc. Một chính sách gây cảm giác “ưu tiên bất bình đẳng” sẽ làm suy giảm niềm tin của người đang chiến đấu.
– Nó làm giảm nguồn lực quốc phòng trong dài hạn
Nhóm 18–22: mất lực lượng huấn luyện dài hạn.
-Nó tạo hình ảnh bất nhất trong mắt các đối tác quốc tế:
Chính sách này những tưởng nó làm cho chính phủ Đức hài lòng, vì họ được nhận một lực lượng lao động thanh niên trẻ, khỏe bổ sung cho các doanh nghiệp Đức.
Nhưng chính người Đức và chính phủ Đức phải lên tiếng phản đối, cho thấy sự sai lầm là nghiêm trọng.
Nhóm 3 con: tạo một “khe hở” quá lớn trong nguồn nghĩa vụ quân sự.
– Nó không thực sự nhân đạo với nhóm còn lại:
Đây là điểm cần nói một cách tinh tế:
Không thể phủ nhận nỗi vất vả của cha mẹ có ba con nhỏ trở lên.
Nhưng:
cũng phải nhìn nhận thực tế rằng những người không con hoặc có 1–2 con cũng có gia đình, cha mẹ già, người phụ thuộc.
Việc họ phải chiến đấu liên tục trong khi nhóm 3 con được xuất cảnh dễ tạo cảm giác hy sinh không tương xứng.
Nhất là những đàn ông chưa có con, họ có thể bị chết mà không có ai nói dõi tông đường.
Một xã hội công bằng không thể đặt một nhóm vào thế “chiến đấu đến kiệt sức” trong khi nhóm khác lại được miễn trừ hoàn toàn.
Thay cho lời kết:
Bài viết này không nhằm chỉ trích cá nhân hay cơ quan nào, bởi cả hai chính sách đều được ban hành trong bối cảnh khó khăn và đã được cân nhắc.
Tuy không mong muốn nhưng nó đã gây ra hậu quả.
Vì vậy:
vì lợi ích quốc gia, vì sự công bằng của đa số, vì uy tín của Nhà nước và vì tính bền vững của nỗ lực quốc phòng…
Tôi kiến nghị tổng thống và quốc hội và chính phủ Ukraine nên xem xét đảo ngược hoặc điều chỉnh chặt chẽ cả hai chính sách càng sớm càng tốt:
Không nên ưu tiên rộng cho nhóm “3 con”. Nếu cần thiết, có thể đánh giá theo trường hợp cụ thể thay vì miễn trừ toàn bộ.
Không để nhóm 18–22 xuất cảnh quá dễ dàng. Có thể cho phép xuất cảnh có điều kiện, hoặc áp dụng cơ chế phục vụ quốc gia trước, sở hữu quyền học tập sau.
Việc điều chỉnh chính sách là quyền của Chính phủ, Quốc hội và Tổng thống.
Người dân chỉ mong những điều chỉnh ấy đảm bảo sự công bằng, tính bền vững, và đoàn kết quốc gia — đó là những yếu tố mà Ukraine cần nhất trong thời điểm này.
