Dựa vào tình cảm ngoại giao cá nhân với Putin. Kết quả, là một mớ hỗn độn trong chiến lược của Donal Trump.
Đối với Tổng thống Trump, coi sự nhất quán trong đường lối không quan trọng bằng ngoại giao giữa các nhà lãnh đạo.
Trên chuyến chuyên cơ Air force One hồi giữa tháng 5, tổng thống Trump nói với các phóng viên tháp tùng rằng: “Sẽ chẳng có chuyện gì xảy ra, cho đến khi Putin và tôi gặp nhau”.
Ông Trump lập luận rằng, đối với một vấn đề gây tranh cãi như cuộc chiến của Nga ở Ukraine, giải pháp duy nhất là sự gặp gỡ giữa các nhà lãnh đạo của hai siêu cường, những người có thể đạt được thỏa thuận, đối đầu và biến nó thành hòa bình hiện thực.
Giờ đây, chín ngày sau cuộc gặp đó diễn ra tại một căn cứ không quân của Mỹ ở Anchorage, tất cả các dấu hiệu bên ngoài đều cho thấy không có bất kỳ tiến triển thực sự nào ở phía trước. Ông Trump đã ám chỉ rằng Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Ukraine Zelenskyy sẽ gặp riêng nhau, và sau đó sẽ gặp riêng ông, nhưng cả hai cuộc gặp đều chưa có dấu hiệu được lên lịch. “Chương trình nghị sự vẫn chưa sẵn sàng”, Sergey V. Lavrov, Bộ trưởng Ngoại giao Nga, phát biểu trên NBC hôm Chủ nhật.
Trong khi ông Trump khẳng định với các nhà lãnh đạo châu Âu rằng ông Putin đã đồng ý cho phép lực lượng gìn giữ hòa bình hiện diện trong Ukraine, thì đến giữa tuần, người Nga lại nói một cách rất khác, rằng Nga sẽ là bên tham gia bảo đảm an ninh cho Ukraina, quốc gia mà họ xâm lược vào tháng 2 năm 2022.
Tất cả đều là dấu hiệu của sự thiếu nhất quán về mặt chiến lược trong khoảng 10 ngày qua. Đôi khi, ông Trump tự nhận mình là một người hòa giải, một người có thể sử dụng ảnh hưởng của mình để đạt được những nhượng bộ từ ông Putin, sau đó khiến ông Zelensky nhượng bộ một số vùng đất và đạt được một thỏa thuận. Những lúc khác, ông lại tỏ ra tử tế như một đồng minh của Ukraine, hứa hẹn sẽ giúp bảo vệ nước này khỏi các cuộc tấn công trong tương lai.
Tuần trước, ông đã viết một bài đăng trên mạng xã hội nói rằng Ukraine “không có cơ hội chiến thắng” nếu không được phép tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, đổ lỗi cho người tiền nhiệm Jose Biden vì đã không cho phép Ukraine phản công, mà chỉ phòng thủ.
Sau khi tuyên bố tại Anchorage rằng ông Putin muốn hòa bình, giờ đây ông Trump thừa nhận những nghi ngờ về Putin và nói rằng ông sẽ tìm ra bên nào phải chịu trách nhiệm cho việc cản trở hòa bình.
Cuộc gặp giữa ông Trump và ông Putin tại Anchorage đã gợi lên những so sánh với cuộc gặp trực tiếp giữa ông với Kim Jong-un của Triều Tiên bảy năm trước tại Hà Nội: thân thiện, đầy những cái bắt tay và những khoảnh khắc chỉ dành cho truyền hình cùng những trao đổi nồng ấm. Nhưng kết cục, Triều Tiên không từ bỏ một vũ khí hạt nhân nào, và kể từ đó còn mở rộng đáng kể kho vũ khí hạt nhân của mình.
Ông Trump trước khi bước vào cuộc gặp Putin với lập trường tương đối thống nhất của phương Tây, nói rằng cần phải có một lệnh ngừng bắn, nhưng sau đó, cuối cùng Trump đã từ bỏ lập trường và thay vì tiếp tục thúc đẩy, ông ấy lại phản bóng lại lưới nhà.
Ông Trump nói rằng ông sẽ không vui nếu không có lệnh ngừng bắn, rằng Putin sẽ chịu hậu quả nghiêm trọng, nhưng thực tế là ông không làm cả.
Ông cho biết mục tiêu của ông là “đi thẳng đến một Thỏa thuận Hòa bình”, ông viết trên mạng xã hội, “điều này sẽ chấm dứt chiến tranh” bởi vì lệnh ngừng bắn “thường không được duy trì”.
Tuy nhiên, một thỏa thuận hòa bình cho Ukraina, bằng bất kỳ giá nào, mà Trump đang muốn đạt được nó có thể sẽ mang đến cho ông giải thưởng Nobel Hòa Bình mà ông đang khao khát.
Nhưng trong trường hợp Ukraine, ông Trump luôn chừa cho mình một lối thoát, nói rằng có thể sẽ không có hòa bình, và có thể Hoa Kỳ sẽ phải rút lui và để Ukraine và Nga tự giải quyết. Việc ông ta phủi tay khỏi cuộc xung đột, tuyên bố rằng ông ta có thể đưa ông Putin và ông Zelensky đến bàn đàm phán nhưng không thể khiến họ đồng ý, đã cho ông ta một lối thoát nếu các cuộc đàm phán của ông ta đổ vỡ.
Ông Trump tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ cùng các nhà lãnh đạo châu Âu tạo ra các đảm bảo an ninh cho Ukraine, mặc dù trong các cuộc phỏng vấn, ông đã nhanh chóng nói thêm rằng sẽ không có quân đội Mỹ trên bộ. Trump nói rằng nếu có quân đội, thì họ có thể sẽ đến từ “một vài” quốc gia, bao gồm Anh, Pháp và Đức, và Hoa Kỳ chỉ có thể cung cấp thông tin tình báo và hỗ trợ trên không.
Nhưng sự đảm bảo an ninh về cơ bản có nghĩa là Hoa Kỳ cam kết bảo vệ Ukraine nếu Nga tấn công lần nữa, ngay cả khi nước này không phải là thành viên của NATO, một động thái mà ông Trump, cũng như ông Biden, đều phản đối.
Ông Trump phát biểu tại Anchorage rằng ông Putin đã hiểu và chấp thuận các đảm bảo an ninh của phương Tây dành cho Ukraine. Tuy nhiên, đến cuối tuần trước, phía Nga lại đưa ra điều kiện tiên quyết rằng họ phải là một phần của lực lượng an ninh, và cho rằng không quốc gia NATO nào được phép duy trì quân đội tại Ukraine.
Và giờ đây, với tất cả những chiến lược thiếu nhất quán trong suốt những ngày vừa qua, với lối ngoại giao trông chờ vào tình cảm cá nhân với Putin của Donal Trump, viễn cảnh về một nền hòa bình thực sự cho Ukraina vẫn đang còn rất xa vời ở phía trước.
