Phúc Lai dịch
Trong một cuộc phỏng vấn kéo dài hơn hai giờ, Tổng thống Nga đã bày tỏ sự bất bình một cách không giấu diếm và đưa ra một bài giảng lịch sử đầy giả mạo nhằm biện minh cho cuộc chiến của ông ta ở Ukraina.
Vladimir Putin hôm 6/2/2024 đã dành hơn hai giờ để trả lời phỏng vấn của Tucker Carlson. Cuộc phỏng vấn sau đó được phát sóng với một phiên bản được lồng tiếng bởi những người dịch có vẻ như do Điện Kremlin cung cấp; thứ nhất là trên trang web của Carlson, sau đó là một trong những kênh truyền hình nhà nước chính của Nga và cả trang web của Điện Kremlin.
Có thể thấy gì khi trong bài phỏng vấn Vladimir Putin của Tucker Carlson?
Quan trọng hơn bất cứ điều gì khác, Carlson có vẻ rất ngạc nhiên bởi việc anh (trong bài này tôi xin để Tucker Carlson là “anh” cho dễ phân biệt – Phúc Lai) được phỏng vấn Putin ở Điện Kremlin và thậm chí còn tự quay phim chia sẻ một số ấn tượng sau cuộc phỏng vấn trong một căn phòng phủ đầy sơn mài và vàng lá; bởi những gì Putin nói trong cuộc phỏng vấn; và bởi chính người đàn ông đó.
Putin đã sử dụng cuộc phỏng vấn để trình bày một bài giảng dài về lịch sử của Đế quốc Nga, của Liên Xô và hậu quả của (sự sụp đổ của) nó nhằm thuyết phục người xem rằng Ukraine không bao giờ có quyền tồn tại. Khi kết thúc bài thuyết giảng, ông ta chuyển sang một chuỗi những lời than phiền chống lại phương Tây, nơi mà nhiều thế hệ Tổng thống, Thủ tướng và Ngoại trưởng – theo Putin – đã làm ông ta thất vọng hoặc coi thường ông ta. Sau cuộc phỏng vấn, Carlson đầy hoài nghi giơ lên một tập tài liệu bìa cứng màu xám có buộc một sợi dây nhỏ: Putin đã đưa cho anh bản sao các tài liệu để chứng minh cho những tuyên bố lịch sử của mình. Carlson vẫn chưa mở nó ra. “Tôi nghĩ ông ta đang gây rối,” anh nói, dường như vẫn “ong thủ” với bài lên lớp môn lịch sử. “Nhưng tôi kết luận sau khi xem tất cả những điều này, không, đó là căn cứ cho câu trả lời của ông ta: lịch sử của khu vực và sự hình thành của đất nước này và mối liên hệ với Ukraine là một phần cơ sở cho chính sách Ukraine của ông ta.”
Nội dung cuộc trò chuyện của Putin với Carlson hầu như không thể phân biệt được với nội dung các bài phát biểu hiếm hoi của Putin và những cái thứ thường được gọi là các cuộc “họp báo” và “đường dây trực tiếp” – các sản phẩm truyền hình dài hàng giờ đồng hồ được dàn dựng kỹ càng. Nỗi ám ảnh của Putin về lịch sử là có thật, cũng như niềm tin của ông ta vào một câu chuyện biện minh, thực sự khiến cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine trở nên không thể tránh khỏi. Việc Carlson ngạc nhiên cho thấy rằng mình hoặc đã không xem những lần xuất hiện trước đó của Putin để chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn, hoặc rằng, mặc dù có rất nhiều bằng chứng ngược lại, anh vẫn tưởng tượng rằng Putin phù hợp với vai trò là một nhà độc tài có đối thủ bị giết, bị bỏ tù; người đi xâm lược các nước láng giềng; phải “tầm cỡ” hơn ở ngoài, về mặt cá nhân là đáng sợ và chắc chắn không nhàm chán.
Carlson lắc đầu rời khỏi cuộc phỏng vấn. Anh nói: “Nga không phải là một cường quốc theo chủ nghĩa bành trướng. Bạn phải là một kẻ ngốc mới nghĩ như vậy.” Trên thực tế, bạn có thể nhìn vào các bằng chứng – cuộc xâm lược và kiểm soát trên thực tế khoảng 1/5 lãnh thổ Gruzia năm 2008, việc sáp nhập Crưm vào năm 2014, việc tiếp tục chiếm đóng khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraina và cuộc tấn công vẫn đang diễn ra ở đó – để kết luận rằng Nga là một cường quốc theo chủ nghĩa bành trướng. Trong cuộc phỏng vấn, Putin đưa ra mọi dấu hiệu cho thấy ông ta coi các lãnh thổ thuộc đế quốc (Nga) trước đây vẫn thuộc về Nga một cách hợp pháp. Như vậy, nó sẽ bao gồm không chỉ các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ mà còn cả Phần Lan và Ba Lan. “Những kẻ nói dối chuyên nghiệp ở Washington… đang cố gắng thuyết phục bạn rằng gã này là Hitler, rằng hắn đang cố chiếm Xuy-đét (Sudetenland) hay gì đó,” Carlson tiếp tục. “Không giống chút nào!” Trên thực tế, Putin đã chuyển tải thông điệp của Hitler một cách rõ ràng và rõ ràng hơn bao giờ hết trong cuộc phỏng vấn. Một tên bạo chúa tẻ nhạt với vẻ ngoài nhỏ bé và đầy oán hận.
Putin đã thấy gì khi được Tucker Carlson phỏng vấn?
Các dấu hiệu dễ thấy thôi. Carlson cố gắng ngắt lời Putin một vài lần để hỏi một câu hỏi mà anh ta dường như đang mắc kẹt: Tại sao tất cả những vấn đề lịch sử và lãnh thổ này lại không được nhắc đến khi Putin trở thành Tổng thống lần đầu tiên vào năm 2000? Đó là một câu hỏi thiếu hiểu biết – ngay từ đầu Putin đã theo đuổi chủ nghĩa xét lại lịch sử và ngày càng bị ám ảnh bởi Ukraina sau Cách mạng Cam năm 2004 – và là một câu hỏi mà Putin dễ dàng bỏ qua. Nó dường như cho thấy rằng Carlson nắm được thông tin kém hơn Putin, người đã lồng những chi tiết về tiểu sử của Calrson vào cuộc trò chuyện, một chiến thuật đe dọa đặc trưng của nhân viên mật vụ K.G.B. Chẳng hạn, ông ta đề cập rằng Carlson đã từng cố gắng gia nhập C.I.A.
Carlson đã không ngắt lời hay thách thức Putin trong nhiều trường hợp – nhiều đến mức không đếm xuể – khi Putin nói dối về lịch sử Ukraine, sự tan rã của Liên Xô, mối quan hệ giữa Nga và NATO, có lẽ là các cuộc trò chuyện của ông ta với các cựu lãnh đạo Mỹ, và có lẽ nghiêm trọng nhất là việc Quân đội Nga rút khỏi vùng ngoại ô Kyiv sau một tháng xâm lược vào năm 2022. Putin tuyên bố rằng đây là một “cử chỉ thiện chí” nhằm đạt được một nền hòa bình nhanh chóng được đàm phán; trên thực tế đó là một thất bại quân sự. Đây cũng đáng nhẽ ra là thời điểm tốt để Carlson hỏi Putin về những tội ác chiến tranh được ghi chép đầy đủ mà binh lính Nga bị cáo buộc đã phạm phải trong tháng chiếm đóng đó (nhưng) anh ta đã bỏ qua cơ hội này.
Điều quan trọng nhất theo quan điểm của Putin, Carlson dường như chia sẻ hai giả định cơ bản của ông ta: rằng cuộc chiến ở Ukraine là cuộc chiến ủy nhiệm với Hoa Kỳ và bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng sẽ diễn ra giữa Điện Kremlin và Nhà Trắng, có lẽ sẽ không có sự tham gia của Kyiv. Carlson thậm chí còn thúc giục Putin gọi cho Tổng thống Biden và nói “Hãy giải quyết vấn đề này.” Putin trả lời rằng thông điệp mà Nga mong muốn truyền tải tới Mỹ là “Hãy ngừng cung cấp vũ khí. Nó (chiến tranh) sẽ kết thúc trong vòng vài tuần nữa.”
Người xem truyền hình Nga đã thấy gì?
Putin đã nhiều lần giảng lại bài giảng lịch sử của mình. Có vẻ như hầu hết người Nga xem toàn bộ cuộc phỏng vấn đã làm như vậy vì nghĩa vụ nghề nghiệp hay công việc của họ, với tư cách là nhà tuyên truyền hoặc người cán bộ chính trị, là khuếch đại và khẳng định thông điệp của lãnh đạo. Người Nga bình thường có lẽ chỉ xem các kết quả và bình luận. Những gì họ thấy là một điều gì đó quan trọng đã xảy ra: một trong những nhà báo nổi tiếng nhất ở Mỹ đến phỏng vấn Putin và trông giống như một con nai trong ánh đèn pha. Kênh Một (“Первый канал”) nhấn mạnh cả sự nổi tiếng của Carlson và sự quan tâm rõ ràng của người Mỹ đối với những gì Putin nói. Đoạn video quảng cáo của Carlson trước cuộc phỏng vấn đã được xem hơn một trăm triệu lần! Người Nga coi Carlson – không phải “giời ơi đất hỡi” – mà là đại diện của Chính quyền Trump trong tương lai, một “bản xem trước” về một nước Mỹ sắp tới, trong đó những người theo chủ nghĩa tự do ủng hộ Ukraine cuối cùng sẽ bị thay thế.
Người xem của Tucker Carlson đã thấy gì?
Thật khó để tưởng tượng một khán giả Mỹ có thể ngồi xem quá được mười phút đầu tiên trong bài giảng lịch sử đơn điệu của Putin. (Trong cuộc phỏng vấn, Putin gọi đó là một trong những “cuộc đối thoại” của ông ta, bóc trần sự thiếu hiểu biết hoặc khái niệm của ông ta về thế nào là “cuộc đối thoại;” Điện Kremlin đã dịch “các cuộc đối thoại” là “các bài phát biểu dài của tôi”.) Các biên dịch viên nói chung đã làm rõ những gì Putin đã nói thành văn bản, làm trôi chảy những đoạn văn mà trong tiếng Nga chúng vô nghĩa. Ví dụ, khi trả lời câu hỏi của Carlson về khả năng xâm lược Ba Lan, Putin nói bằng tiếng Nga: “Bởi vì chúng tôi không có bất kỳ lợi ích nào ở Ba Lan cũng như ở Lithuania – không ở đâu cả. Chúng tôi cần nó để làm gì? Chúng tôi không có tí thích thú gì. Chỉ có lời đe dọa thôi.” Người dịch dịch nó là “Bởi vì chúng tôi không có hứng thú với Ba Lan, Latvia hay bất kỳ nơi nào khác. Tại sao chúng tôi làm điều đó? Đơn giản là chúng tôi không có hứng thú. Đó chỉ là mối đe dọa mà thôi.”
Trong một cuộc trao đổi khác, người phiên dịch đã tự do làm cho Carlson có vẻ trang nghiêm hơn. Khi Carlson hỏi Putin về nỗi ám ảnh của ông trong việc chống lại chủ nghĩa Quốc xã 80 năm sau cái chết của Hitler, Tổng thống nói bằng tiếng Nga: “Câu hỏi của ông có vẻ tế nhị nhưng lại rất kinh tởm”. Tuy nhiên, bằng tiếng Anh, Putin dường như ca ngợi câu hỏi của Carlson là “tinh tế” trong khi bản thân Carlson, theo bản ghi âm, cho rằng câu hỏi này là “khá khó chịu” – những lời này thực sự được nói bởi người phiên dịch của Putin. Cho dù chủ đề bài tập diễn thuyết của Putin có mù mờ đến đâu thì thể loại này có lẽ vẫn dễ nhận biết đối với người Mỹ. Đây là cuộc trò chuyện giữa một người đàn ông lớn tuổi đã đọc một cuốn sách lịch sử và tự cho mình là một chuyên gia và người cháu trai háo hức của mình, người đang cố gắng ra vẻ là có kiến thức về một môn học mà anh ta đã trượt ở trường đại học. Mỗi tội, một trong hai kẻ này có hàng triệu người theo dõi và kẻ còn lại có vũ khí hạt nhân.
Những gì tôi nhìn thấy?
Trong đầu tôi cứ (bị ám ảnh) không thể quên được một đoạn của cuộc phỏng vấn. Trong bài giảng lịch sử, lúc Putin bước sang năm 1939, ông ta nói: “Ba Lan đã hợp tác với Đức, nhưng sau đó họ từ chối tuân theo các yêu cầu của Hitler… bằng cách không nhường “Hành lang Đăng-dích (Danzig) cho Hitler,” người Ba Lan đã ép buộc ông ta (Hitler), họ đã “già néo đứt dây” và buộc Hitler phải phát động Chiến tranh thế giới thứ hai bằng cách tấn công Ba Lan” (Đây là bản dịch của tôi – Masha Gessen). Ý tưởng cho rằng nạn nhân của cuộc tấn công đóng vai trò là kẻ chủ mưu bằng cách ép kẻ xâm lược ra tay là trọng tâm trong tất cả những lời giải thích của Putin về cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Tuy nhiên, theo những kiến thức của tôi, đây là lần đầu tiên ông ta mô tả sự hung hãn của Hitler bằng những thuật ngữ tương tự.
Putin đã sao chép lại lời hùng biện của Hitler trước đây. Mười năm trước, khi tuyên bố sáp nhập Crimea, ông ta dường như đã vay mượn bài phát biểu của Hitler về việc sáp nhập Xuy-đét (Sudetenland). Vào thời điểm đó, tôi cho rằng cách diễn ngôn đó đến từ một người viết diễn văn, người biết họ đang làm gì trong khi Putin có thể không biết. Nhưng cách Putin mô tả sự khởi đầu của Chiến tranh thế giới thứ hai trong cuộc phỏng vấn với Carlson cho thấy rằng, mặc dù ông ta luôn cáo buộc Ukraine nuôi dưỡng chủ nghĩa phát-xít, nhưng trong tâm trí ông ta có thể đang coi mình là Hitler, nhưng có lẽ là một kẻ khôn ngoan hơn, một kẻ có thể xâm nhập vào Hoa Kỳ và tạo ra một liên minh với người được cho sẽ là Tổng thống tương lai của nó.
Người ta cũng nói lên rằng Putin đã dành thời gian để cáo buộc Ba Lan vừa liên minh với Đức Quốc xã vừa kích động sự xâm lược của Hitler. Như ông ta đã làm với Ukraine trong quá khứ (gọi lãnh đạo Ukraine là Tân phát-xít), ông ta đang định vị Ba Lan là người thừa kế của Chủ nghĩa Quốc xã. Ông ta đã đề cập đến Ba Lan hơn ba mươi lần trong cuộc trò chuyện với Tucker. Nếu tôi là Ba Lan, tôi sẽ sợ hãi.
Tác giả Masha Gessen, một biên tập viên, là giáo sư xuất sắc tại Trường Báo chí Craig Newmark thuộc Đại học Thành phố New York.
Bài gốc The New Yorker.
Phúc Lai GB dịch
