Mấy bữa mỏi tay, gõ một bài, dài thoòng, về các nhà trí thức thiên Cộng, nhất là về cái tai hại của họ đối với lịch sử, chợt nhớ một đoạn Milan Kundera viết về chuyện này.
Tìm đọc lại và xé bài đang viết, vứt vào sọt rác. Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt: tác giả ‘’ L’insoutenable légèreté de l’être ‘’, trong vài dòng, đã nói hết, khỏi cần thêm thắt gì.
Milan Kundera, văn hào Pháp gốc Tiệp, đã sống với Công Sản và hiểu xã hội CS hơn ai hết
Kundera : ‘’ Những người nghĩ rằng các chế độ Cộng Sản chỉ là sản phẩm của một bọn sát nhân, đã xếp vào bóng tối một sự thực căn bản : những chế độ sát nhân không phải do bọn sát nhân tạo ra, nhưng là con đẻ của những kẻ nhiệt thành, tin như đinh đóng cột là mình đã tìm ra con đường duy nhất dẫn tới thiên đàng. Và quyết tâm bảo vệ con đường đó, họ đã giết rất nhiều người. Sau đó, người ta thấy rõ là không có thiên đàng, và những kẻ nhiệt thành là một bọn sát nhân ‘’
———-
Để lại nguyên văn tiếng Pháp dưới đây, bởi vì dịch là phản, nhất là khi người dịch có khả năng hạn chế, và rất khả nghi :
‘’ Ceux qui pensent que les régimes communistes sont exclusivement la création de criminels laissent dans l’ombre une vérité fondamentale: les régimes criminels n’ont pas été façonnés par des criminels, mais par des enthousiastes convaincus d’avoir découvert l’unique voie du paradis. Et ils défendaient vaillamment cette voie, exécutant pour cela beaucoup de monde. Plus tard, il devient clair que le paradis n’existait pas et que les enthousiastes étaient des assassins ‘’
