Hoà Ái RFA
Cô Nguyễn Đặng Minh Mẫn, sinh năm 1985, một thành viên trong gia đình có 3 người bị bắt giữ hồi tháng 7 năm 2011 vì viết những khẩu hiệu “HS-TS-VN” (nghĩa là Hoàng Sa-Trường Sa-Việt Nam) ở những nơi công cộng và cô vừa mãn hạn 8 năm tù.
Tù nhân lương tâm Nguyễn Đặng Minh Mẫn dành cho Đài RFA một cuộc trò chuyện sau 3 ngày về với gia đình ở Trà Vinh.
Nhà hoạt động Nguyễn Đặng Minh Mẫn
Trước hết, cô Minh Mẫn chia sẻ về tâm trạng của mình sau 3 ngày rời trại giam số 5, Thanh Hóa:
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Về trong 3 ngày thì ngày đầu tiên ngủ không được. Ngày thứ hai thì ngủ được chập chờn thôi. Ngày thức ba thì ngủ cũng được tạm rồi, nhưng cũng có cảm giác mơ màng. Tôi cảm thấy khỏe hơn, nhưng đầu óc còn xáo trộn vì đã lâu quá đó.
RFA: Hòa Ái xin được nhắc lại là chị Nguyễn Đặng Minh Mẫn bị tuyên án 8 năm tù giam dưới cáo buộc tội “lật đổ chính quyền nhân dân”, bởi qua việc làm đã viết khẩu hiệu “Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam” (ghi tắt là “HS-TS-VN”).
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Nếu nói viết Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam thì thật sự là thuộc của Việt Nam. Mình viết đúng chứ đâu có sai, không có nói của nước khác đâu. Nhưng bị 8 năm tù, quá là nặng luôn mà còn bị buộc tội “lật đổ chính quyền”. Thật ra, họ cũng không có bằng chứng gì cho thấy Minh Mẫn lật đổ chính quyền cả hoặc xét nhà Minh Mẫn thì không có tài liệu nào hay hình ảnh nào mà Minh Mẫn chống đối hay chống phá chính quyền cả. Khi Minh Mẫn viết câu đó một phần là biển đảo của Việt Nam mình. Còn một lý do khác nữa là Minh Mẫn muốn viết câu đó lên miếng đất của ngoại Minh Mẫn ở Vũng Liêm, Vĩnh Long bị chính quyền ở đó cướp đất, trong khi gia đình Minh Mẫn có giấy tờ quyền sở hữu miếng đất đó. Thế nhưng họ bất chấp, lấy đất của mình bán cho người khác. Rồi người mua đất xây rào lên để chia ranh giới. Và, Minh Mẫn ghi lên bức tường đó câu “Hoàng Sa-Trường Sa là của Việt Nam” nữa.
RFA: Hòa Ái cũng được nghe giai thoại rằng với khẩu hiệu chị bị cáo buộc đưa vào tù thì câu khẩu hiệu đó lại được dẫn vào tận trong nhà tù. Chị có thể chia sẻ chi tiết về giai thoại này?
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Vào khi Minh Mẫn xem Đài VTV3 trong trại giam thì khi xem thời sự và được biết Trung Quốc cắm giàn khoan HD 981 trong vùng biển của mình, và khi đó mẹ của Minh Mẫn còn 7 ngày nữa là được về nhà, nên Minh Mẫn mới bàn với mẹ là mẹ ghi lên nón của mẹ chữ “HS-TS-VN” vì mẹ sắp về rồi; còn Minh Mẫn vẫn còn ở trong tù thì Minh Mẫn ghi là “HS-TS-TQ” vì nói “Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam” bị ở tù, cho nên thôi thì viết của Trung Quốc cùng kèm theo câu “Đấu tranh bất bạo động-Tháo gỡ độc tài”. Mình ghi trên nón được một vài ngày, công an hỏi thì mình nói là mình chống bọn độc tài Trung Quốc. Thế là mình bị công an thu nón mà không cần biết đúng hay sai nội quy. Họ bảo Minh Mẫn vi phạm nội quy và mình bảo là mình không vi phạm vì không có nội quy nào bắt Minh Mẫn không được viết trên nón cả. Trong trại giam thì ai cũng có thể viết trên nón để làm dấu do dễ bị nhầm lẫn. Còn nội quy quy định là không được sửa bất cứ cái gì của trại giam phát như giày, dép, nón lá, quần áo nhưng Minh Mẫn chỉ viết chữ lên nón, chứ không có sửa cái nón. Mặc dù Minh Mẫn bị thu nón, nhưng trong thời gian 3-4 ngày đó thì những phạm nhân khác cũng có xem thời sự và nghe thông tin Trung Quốc cắm giàn khoan HD 981 ở vùng biển của Việt Nam. Họ hỏi thì Minh Mẫn nói rằng mình yêu Hoàng Sa, Trường Sa nên viết vậy thôi. Thế là họ bắt chước viết giống mình, chứ mình không xúi giục họ. Thế là công an thu hết nón, cứ thấy người tù nào đội là lấy và không được phát nón mới. Còn riêng Minh Mẫn và mẹ thì họ thu nón và cấp cho nón mới, nhưng mình không lấy.
RFA: Trong suốt thời gian dài trong 8 năm, Hòa Ái cũng nhận được những thông tin chị bị kỹ luật nhiều lần. Là một phụ nữ bị ở trong môi trường quá khắc nghiệt, chị đã vượt qua những giây phút đó như thế nào?
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Phải nói là đầu tiên thì Minh Mẫn bị giam chung với rất nhiều người khác. Nhưng được một năm thì công an bắt mình vào trong khu biệt giam. Mình bị cách ly với xã hội, bây giờ mình bị cách ly với những bạn tù khác nữa. Minh Mẫn không được ra ngoài. Họ nhốt suốt thôi. Minh Mẫn ở trong khu biệt giam tới 5 năm 3 tháng.
Từ khi bị vào khu biệt giam đó, trong khi họ hứa với mình là vào khu biệt giam thì sẽ tạo đủ điều kiện cho mình, nhưng không phải vậy. Mình vào thì rất bẩn, phải tự làm vệ sinh, không có đồng hồ để xem giờ, tivi bị hỏng không xem được nên mình phải đòi hỏi và người ta bắt mình phải chờ đợi, đến mức mình phải tuyệt thực thì họ mới vào giải quyết yêu cầu của mình được một chút. Họ chờ mình tuyệt thực tới mòn mỏi sức khỏe thì họ mới vào, chứ không vào liền đâu. Cứ phải đấu tranh kiểu như vậy và cứ phải kéo dài thời gian ra. Không phải riêng Minh Mẫn đâu mà còn có cô Cấn Thị Thêu, cô Tạ Phong Tần, cô Phạm Thị Lộc, cô Hồ Thị Bích Khương, cùng nhau tuyệt thực đấu tranh và còn đòi hỏi mở cửa cho ra trồng rau để ăn.
Một lần bị kỷ luật 10 ngày, mình chỉ được mặc 1 bộ đồ tù, bữa ăn gồm một phần canh và một phần cơm lạc. Rồi, mình phải đòi được nước để tắm, phải được có kem đánh răng để súc miệng. Vì là án chính trị nên mới đòi được. Còn những người tù khác thì rất tội, phần cơm của họ còn bị bỏ thêm muối. Họ chỉ được ăn cơm với muối và rau luộc, với nước rau luộc. Còn tù chính trị thì mình cơm ăn phải được có đồ ăn.
RFA: Chị có thể nói tóm gọn lại cho những người ở bên ngoài hình dung được những phụ nữ, đặc biệt đến từ miền Nam như chị mà phải ở trong Trại 5, Thanh Hóa một thời gian quá dài với điều kiện giam giữ khắc nghiệt, còn thời tiết thiên nhiên ra sao và người phụ nữ ở miền Nam có bị quá sức chịu đựng không?
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Ở Thanh Hóa gió rất nóng, đến mức chịu không nỗi. Buồng giam rất bí. Cửa sổ rất nhỏ. Mình ở trong nhà giam, bên ngoài họ xây bức tường cao lên. Khi người ta mở cửa buồng giam mỗi ngày, ra ngoài sân rất nhỏ mà xung quanh có 4 bức tường xây cao, không thể nhìn thấy bên ngoài cho nên mùa nắng là mùa khắc nghiệt nhất. Có nhiều khi lên tới 40-42 độ C. Còn mùa đông thì cũng rất là lạnh.
Minh Mẫn thấy sức chịu đựng của mình hơn người khác. Nói đúng hơn là do mình ở khu biệt giam, không tiếp xúc với quá nhiều người. Minh Mẫn vệ sinh cá nhân rất kỹ lưỡng và rửa tay thường xuyên, cho nên hiếm khi Minh Mẫn bị cảm cúm lắm. Với lại, Minh Mẫn ăn rất nhiều tỏi để tăng sức đề kháng.
Còn những người tù khác thì ở trong một buồng giam cả 50 đến 60 người, nằm sát bên nhau rất gần và mỗi khi một người bị bệnh thì cả buồng bị lây hết theo. Năm đầu tiên chuyển đến trại Thanh Hóa, Minh Mẫn ở cùng nhiều người, cũng bị bệnh hoài.
RFA: Hiện nay ở ngoài Biển Đông, tại bãi Tư Chính thì Việt Nam và Trung Quốc đang xảy ra căng thẳng mỗi ngày một gay gắt hơn. Không rõ trước những ngày rời trịa giam thì chị có được xem hay được nghe những thông tin đó hay không?
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Trước khi về thì Minh Mẫn cũng có nghe trên đài thời sự là Trung Quốc đang xâm phạm chủ quyền của Việt Nam và Việt Nam phải bảo vệ chủ quyền chỉ theo luật pháp quốc tế thôi.
RFA: Hòa Ái xin hỏi hồi trước trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông, chị đã mạnh dạn tuyên bố khẳng định chủ quyền biển, đảo của Việt Nam và phải trả một cái giá với 8 năm tù. Và bây giờ chị trở về với gia đình và xã hội cũng trong bối cảnh tương tự ở Biển Đông, tại bãi Tư Chính nhưng lần này cho dù Chính phủ kêu gọi người dân đồng lòng đi chăng nữa và dường như dân chúng không có biểu hiện thực tiễn rõ ràng như biểu tình chống Trung quốc như trước đây. Chị Minh Mẫn nghĩ sao về hiện tượng này?
Nguyễn Đặng Minh Mẫn: Nếu nói như thế thì Minh Mẫn cũng có một số quan điểm giống với một số các bạn bây giờ. Khi tôi đấu tranh, phản đối Trung Quốc thì Chính quyền Việt Nam bắt tôi ở tù. Còn bây giờ Trung Quốc lại xâm phạm chủ quyền Việt Nam và Chính quyền Việt Nam kêu gọi đồng bào phản đối Trung Quốc thì Minh Mẫn nghĩ sẽ có rất nhiều người không tham gia theo lời kêu gọi đó đâu. Riêng Minh Mẫn cũng vậy. Để cho Đảng Cộng sản Việt Nam đi mà chống, chứ người dân không thèm chống Trung Quốc nữa đâu.
RFA: Cảm ơn chị rất nhiều dành thời gian cho cuộc phỏng vấn này. Hòa Ái xin được gửi lời chúc mừng đến chị được trở về nhà sau 8 năm dài đằng đẳng trong trại giam. Cầu chúc cho sức khỏe của chị được mau hồi phục và được bình an trong thời gian tiếp tục chịu án 5 năm quản chế.
