Những người dân thường với hoạt động tình báo đã phá vỡ kế hoạch của Putin tại Kherson. (2/3)

How Citizen Spies Foiled Putin’s Grand Plan for One Ukrainian City

By Jeffrey Gettleman

Cù Tuấn dịch

Các thành viên của lực lượng phòng thủ địa phương và những thường dân khác bắt đầu theo dõi quân đội Nga trong thành phố. Các cơ quan an ninh Ukraine đã khuyến khích điều này – trong vòng vài ngày sau khi chiến tranh nổ ra, họ đã thiết lập các kênh đặc biệt trên Telegram và các dịch vụ nhắn tin khác để mọi người gửi các tin tình báo chiến lược.

Gia đình Yermolenko tình nguyện thu thập thông tin từ khu phố của họ. Vì họ đã sống trên Đảo quá lâu nên họ biết tất cả mọi người, và ông Yermolenko duy trì liên lạc với quân đội Ukraine từ mối liên hệ của ông với Lực lượng bảo vệ lãnh thổ.

Mỗi ngày, nhà Yermolenko cho biết họ nhận được hàng tá video, tệp âm thanh và tin nhắn theo dõi vị trí quân Nga di chuyển qua thành phố của họ – có bao nhiêu quân, loại phương tiện đang sử dụng và hướng di chuyển của binh lính. Việc chỉ điểm này là cực kỳ nguy hiểm, nhưng vô số người sẵn sàng làm việc đó.

Bà Yermolenko, 65 tuổi, cho biết: “Chúng tôi có một người phụ nữ già sống ở trên tòa nhà cao tầng cho chúng tôi thông tin. Chúng tôi có Dima và Oksana sống trên chiếc thuyền buồm của họ để theo dõi các cuộc tuần tra trên sông của Nga. Chúng tôi có người ở khắp mọi nơi.”

Họ nói rằng ngôi nhà của họ đã trở thành “trung tâm liên lạc”.

Phong trào kháng chiến nhanh chóng phát triển. Trong vài tuần sau đó, các chỉ huy quân sự Ukraine và các nhân viên tình báo có trụ sở bên ngoài thành phố đã yêu cầu những thường dân mà họ tin tưởng, bao gồm cả gia đình Yermolenko, làm nhiều hơn nữa.

Cuộc sống trở nên nghiệt ngã. Kherson dần cạn kiệt thức ăn. Các cửa hàng đã đóng cửa. Mọi người không có việc làm. Quân đội Nga đang tìm kiếm những thường dân đang theo dõi họ; nhiều cư dân đã chia sẻ những câu chuyện đáng lo ngại về việc họ hoặc những người mà họ biết bị lôi vào phòng tra tấn, bị điện giật và đánh đập dã man.

Nhưng các cư dân vẫn tiếp tục tìm ra các cách để phản kháng. Vào giữa tháng 4, một dải ruy băng màu vàng xuất hiện một cách bí ẩn khắp Kherson, được vẽ bằng cách phun sơn lên các tòa nhà. Đó là một hành động thách thức nho nhỏ. Nhưng người dân nói rằng binh lính Nga đã rất tức giận đến mức họ xông vào các cửa hàng bán sơn và yêu cầu xem các video camera để tìm ra ai đã mua sơn màu vàng.

Ông Yermolenko nói, khi nhiều tuần trôi qua, ông trở nên cẩn thận hơn với người mà ông tâm sự. Dần dần, ông kết bạn với ông Yevminov, một doanh nhân thành đạt, người từng có chuyến đi vòng quanh thế giới bằng thuyền buồm vô cùng thuận lợi. Hai người đàn ông tụ tập bên bờ sông, giả vờ rằng họ đang nhìn chằm chằm vào những vòng tròn do cá nhảy hoặc nói chuyện về những chiếc thuyền. Thực ra họ đang do thám các đội tuần tra của Nga đang lảng vảng trên sông.

Một ngày nọ, ông Yermolenko, người có xu hướng không bộc lộ nhiều cảm xúc, đã kéo ông Yevminov sang một bên và nói: “Nếu có chuyện gì xảy ra với tôi, ông sẽ cho lũ chó của tôi ăn chứ?”

Ông Yermolenko cảm thấy mình bị cuốn vào một vai trò nguy hiểm hơn. Ông nói rằng ông đã bắt đầu nhận được tin nhắn được mã hóa từ những người liên hệ trong mạng lưới kháng chiến về việc vận chuyển vũ khí. Các tin nhắn rời rạc – gồm tên mã, địa điểm, mật khẩu. Công việc của ông là di chuyển súng trường tấn công, đạn và lựu đạn từ địa điểm này sang địa điểm khác.

Ông Yermolenko, cùng với các thành viên khác trong mạng lưới quân kháng chiến của Kherson và một sĩ quan quân đội Ukraine từ thành phố, cho biết trong các cuộc phỏng vấn rằng vũ khí đã được chuyển từ các dân thường này sang các dân thường khác. Cuối cùng, chúng được giao cho các nhân viên an ninh chìm Ukraine, những người đã lặng lẽ quay trở lại Kherson hoặc được giao cho các thành viên của lực lượng bảo vệ lãnh thổ đang hoạt động bí mật.

Oleksandr Samoylenko, người đứng đầu hội đồng khu vực của Kherson, người đã giúp điều phối hoạt động kháng chiến từ bên ngoài thành phố, cho biết: “Hệ thống được xây dựng giống như các mắt xích trong một chuỗi. Không ai biết liên kết tiếp theo, vì vậy nếu ai đó bị bắt, nó sẽ không ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.”

Cháu trai của Yermolenko, lúc đó 18 tuổi, rất muốn tham gia. Anh tham gia một nhóm với ba thanh niên khác chuyên rình rập những người lính Nga vào ban đêm. Anh ấy nói, quân đội Nga rất cẩu thả, thường đi dạo quanh bờ sông trong bóng tối trong khi xem điện thoại của họ, mà không để ý đến ánh sáng mà điện thoại đang phát ra.

Anh nói rằng đội du kích của anh ta đã giết ít nhất 10 lính Nga; tuyên bố của anh ta không thể được xác minh một cách độc lập, nhưng các cuộc phỏng vấn với các thành viên khác của lực lượng phòng vệ địa phương đã chứng minh cho lời kể của anh rằng anh đã có giết binh lính Nga.

“Lúc đầu,” anh thừa nhận, “chúng tôi rất sợ hãi.” Anh nói, một người bạn đã phải uống một ly vodka trước mỗi cuộc tấn công.

Nhưng chẳng mấy chốc, Valentyn nói, họ dần trở nên cứng cỏi đủ để bắn lính Nga ở cự ly gần và tước vũ khí khỏi cơ thể vẫn còn ấm của người đó.

Ảnh: Bà Yermolenko, 65 tuổi, ở nhà với Valentyn Yermolenko, cháu trai của bà, vào tháng trước. Trong thời gian kháng chiến, Valentyn tham gia một nhóm hành động với ba thanh niên khác chuyên rình rập và tiêu diệt binh lính Nga vào ban đêm.

————————