Hành trình xuyên qua năm tiểu bang trong mùa đại dịch.

Tuần trước, chúng tôi lái xe về thăm ông bà nội. Hành trình khoảng 12 tiếng, xuyên qua năm tiểu bang. Bắt đầu từ Ohio, bang na ná Thanh Hóa về nhiều mặt, cũng khu bốn đẩy ra khu ba đẩy vào, miền Trung không ra miền Trung, Tây cũng chẳng Tây, nên gọi Trung Tây. Dân cũng đông, cũng cứng đầu bảo thủ. Và kinh tế nghèo nhưng chưa đến mức bần cùng sau cuối, xét tiêu chí giàu nghèo dựa vào thu nhập bình quân đầu người.
Từ đây, chúng tôi qua West Virginia là tiểu bang phong cảnh tuyệt đẹp mà nghèo nhất hợp chủng quốc. Qua Maryland, qua Pennsylvania, qua New York là đến Connecticut, tiểu bang nhỏ xinh giàu thứ nhất hay thứ nhì nước Mỹ tôi chưa tra cứu.
Trước khi đi, tôi gọi điện đặt hẹn với hiệu làm tóc để tô màu đen tuổi trẻ lên những chân tóc bạc vô tâm, mà cô nhân viên tôi quen bảo cuối tháng Sáu mới có chỗ, vì các bà các cô khác nhanh tay hơn đã hẹn hết rồi. Tôi mừng cho hiệu làm tóc, tôi không ngạc nhiên. Tôi nghĩ tôi hiểu đàn bà. Khẩu trang bốn lớp, găng tay ba lớp, mạng nhựa che mặt rón rén ra chợ, hễ ông chồng nói một từ xem nhẹ covid là gầm lên đến hổ báo cũng bịt tai. Mà hàng làm đẹp mở cửa là ba chân bốn cẳng chạy vạy đặt gạch xếp hàng ngay. Tóc bạc là thứ virus nguy hiểm hơn corona triệu lần. Trước khi đi, tôi đã rất chần chừ. Lo dịch bệnh, lo biểu tình bạo lực, lo nhỡ không may gieo virus cho ông bà. Đúng bốn tháng bị giam trong một làng đại học thường ngày đông đúc sinh viên giờ mênh mông đồng cỏ vắng lặng rừng cây hững hờ sông nhỏ, đọc tin tức trăm ngàn người qua đời, triệu triệu người mất việc, bao nhiêu cửa hàng bị đập phá cướp bóc, tôi cứ nghĩ thế giới ngoài kia khủng khiếp lắm, chuông Hoa Kỳ chuẩn bị đánh hồi cáo chung, Tập Cận Bình sắp cưỡi rồng tiến vào Nhà Trắng…
Ai ngờ những nơi tôi qua, nắng vẫn cười dưới bầu trời trong, người lạ vẫn vẫy tay chào thân mật, khách sạn vẫn đông, nhà hàng đồ ăn vẫn dở, thiên nga vẫn ngổng cổ dọa nạt cậu bé tinh nghịch bên hồ… Thỉnh thoảng, chúng tôi dừng xe ở một trạm nghỉ để đi vệ sinh, thư giãn chân tay. So với trước đây, xe dừng ở trạm ít hơn, nhưng bên trong toilet vẫn sạch và bên ngoài, cỏ cứ mượt xanh. Tôi nhát chết nên bắt cả nhà đeo khẩu trang, dùng khăn giấy mở cửa, không chạm tay không vào bất cứ thứ gì, trong khi gần như mọi người khác bình thản mặt trần qua lại. Chúng tôi nghỉ đêm ở một thị trấn cổ đẹp choáng váng gần đại học Pennsylvania State. Khách du lịch chưa quay lại nhiều, nhưng mọi hoạt động gần như đã bình thường. Đây là tiểu bang có số người nhiễm – chết khá cao. Người quản lý khách sạn bảo: chúng ta phải sống chung với corona thôi, đóng cửa đã quá lâu, sợ hãi chỉ làm mọi thứ tồi tệ hơn.
Ở làng Kent- Connecticut, nơi ông bà nội sống, một làng nhỏ nhưng có tới ba trường trung học tư, nơi nhà giàu khắp thế giới gửi con đến học, trường đóng cửa nhưng phố chính không nhiều thay đổi. Khách du lịch ngồi đầy quán cà phê ngoài trời đọc sách, bàn chuyện nghệ thuật, chính trị. Khi chúng tôi từ chối ôm hôn vì sợ truyền virus cho ông bà, bố mẹ chồng tôi cười cho rằng vớ vẩn. Chúng ta đã gần tám mươi tuổi rồi, nên nhớ điều đó. Bà kể một người bạn 92 tuổi của bà ở NYC mất vì covid. Vợ ông 84 tuổi dương tính nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào. Gia đình buồn vì không được gặp ông giây phút cuối cùng chứ không quá đau khổ vì cái chết của ông. Con trai ông rất yêu bố, bình thản nói: sự thật bố chúng ta không đi hôm nay cũng sẽ tạm biệt ngày mai vì một căn bệnh khác của tuổi già.
Ông anh rể của đồng chí A, một kiến trúc sư đang miệt mài hoàn thiện các sản phẩm cuối cho cuộc triển lãm ở bảo tàng. Vợ anh, giáo viên trường trung học Kent tíu tít bận rộn với ba nữ sinh Trung Quốc mà cô nhận đỡ đầu trong thời gian đại dịch. Con trai đầu của họ, sinh viên năm thứ hai đáng ra sẽ đến SF làm thêm trong mùa hè, giờ làm việc tại nhà với mức lương cao giật mình. Em trai cậu, mùa thu này sẽ nhập học Yale thì ngày mai bắt đầu làm việc cho một hiệu sách trong hai tháng. Đứa em khác đang đổ mồ hôi luyện tập cho trận đấu thể thao sắp tới. Sáng nay, mẹ chồng tôi mua hoa quả từ chiếc xe tải nhỏ của một người đàn bà làm nông làng bên. Bà kể người nông dân ấy bị bướu cổ nhưng không có bảo hiểm y tế, nên bà cùng bạn bè đang quyên góp giúp đỡ. Trên đường về, bà gặp hai mẹ con gấu đen thủng thẳng đi ngang đường, chẳng biết chúng đã có kháng thể miễn dịch hay chưa.
Tôi hỏi ông bà về tình hình nước Mỹ hiện nay. Bà nói những người đòi giải tán cơ quan cảnh sát, họ đang đi quá xa. Tôi đồng ý với bà, ngay cả Việt Nam, đất nước mà nhiều bộ cảnh phục được dệt bằng tiền, đất nước mà tiêu cực trong ngành đã trở thành cơm bữa, thì dân vẫn cần công an, cuộc sống không công an là điều không tưởng. Hai ông bà là “con chiên” của đảng Dân chủ hơn nửa thế kỷ, tất nhiên họ ghét Trump, tất nhiên họ sẽ bỏ phiếu cho Biden dù không hoàn toàn thích ông ta. Nhưng hôm qua họ đã thốt lên: Dân chủ hình như đã quá đà.
Ai chẳng rùng mình khi đếm số người chết mỗi ngày. Mà thôi, thôi thì tôi cũng phải bước ra ngoài, phải sống, dù có thể ngày mai sẽ chạm mặt corona. Suy cho cùng, ngày nào chúng ta chẳng gặp virus, những con virus không tên bự chảng tung tăng khắp hành tinh.

Đỗ Hoàng Diệu