Giáo sư Harvard, người định lượng nền dân chủ

Trong những tuần và tháng sau lễ nhậm chức lần thứ hai của Donald Trump, con số “3,5 phần trăm” liên tục xuất hiện – như một câu thần chú, hay có thể là một lời cầu nguyện – ở khắp mọi nơi trên internet. Nó được lặp lại trong các bài đăng trên mạng xã hội, các bài viết dài trên Reddit, bản tin trực tuyến, podcast chính trị, video và trang web của các tổ chức hoạt động. “Phép toán hy vọng để cứu vãn nền dân chủ” là tiêu đề của tạp chí Ms. Trong bản tin của mình, nhà báo độc lập Dan Froomkin đã đặt câu hỏi: “Liệu có một con số kỳ diệu nào cho sự phản kháng không?” – và trả lời bằng con số quen thuộc đó.

Một thập kỷ trước, nghiên cứu học thuật đã phát hiện ra rằng các chính phủ độc tài trên khắp thế giới hầu như luôn bị buộc phải nhượng bộ khi các chiến dịch phản kháng quần chúng huy động được 3,5 phần trăm dân số của một quốc gia trong một sự kiện “cao điểm”. Trong cộng đồng hoạt động, một nhà tổ chức nói với tôi rằng, điều đó đã trở thành “một quy tắc vàng”.

Người đứng sau phát hiện này là Erica Chenoweth, giáo sư Stanton về Tu chính án thứ nhất tại Trường Harvard Kennedy (HKS), người nghiên cứu về phản kháng dân sự phi bạo lực chống lại chủ nghĩa độc tài—nơi nào nó đã thành công, nơi nào chưa thành công, và tại sao. Chenoweth điều hành Phòng thí nghiệm Hành động Phi bạo lực tại HKS, nơi hỗ trợ phản kháng dân sự bằng các công cụ nghiên cứu khoa học xã hội—bao gồm bộ dữ liệu lớn nhất thế giới theo dõi các đặc điểm và kết quả của các cuộc nổi dậy quần chúng trên toàn cầu.

Từ lâu, người ta đã khao khát những con số cụ thể để định lượng nền dân chủ, một khái niệm vừa cơ bản vừa lộn xộn và không cố định. Khao khát đó càng trở nên mãnh liệt hơn vào thời điểm mà ở các quốc gia trên toàn cầu, nền dân chủ dường như ngày càng mong manh. Đây có lẽ là lý do tại sao nghiên cứu dựa trên dữ liệu như của Chenoweth lại được săn đón như vậy hiện nay, và tại sao những phát hiện này có thể vừa gây lo lắng vừa mang lại sự an ủi.

Ví dụ, nghiên cứu khoa học chính trị cho thấy các nền dân chủ rất ổn định – theo Hardy Merriman, cựu chủ tịch Trung tâm Quốc tế về Xung đột Bất bạo động (ICNC) có trụ sở tại Washington, D.C., thì khả năng một nền dân chủ sụp đổ là rất nhỏ, từ năm này qua năm khác. Nhưng kể từ giữa những năm 2000, đã có sự gia tăng đáng kể cái mà các học giả gọi là “sự thoái lui dân chủ”, khi các chế độ độc tài và các nhà lãnh đạo dân cử có khuynh hướng độc tài tước bỏ các quyền tự do và củng cố quyền lực. Dữ liệu cho thấy một khi sự thoái lui bắt đầu, các nền dân chủ lại tỏ ra bất lực một cách đáng ngạc nhiên trong việc ngăn chặn nó. Trong một nghiên cứu về 96 giai đoạn thoái lui từ năm 1900 đến năm 2019, các nhà khoa học chính trị tại Viện V-Dem có trụ sở tại Thụy Điển phát hiện ra rằng gần 70% các quốc gia đã hoàn toàn sụp đổ dưới chế độ độc tài. Tuy nhiên, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, đặc biệt là trong 30 năm qua, hầu hết các quốc gia đã sụp đổ dưới chế độ độc tài cuối cùng đều quay ngoắt 180 độ.

Làm việc với các nhà nghiên cứu khác, Chenoweth đã có thể xác định một số yếu tố dự báo chiến thắng của một phong trào kháng chiến. Hóa ra, sự lãnh đạo của tổ chức và đào tạo kỹ năng đôi khi quan trọng hơn tiền bạc, và tẩy chay và đình công thường làm suy yếu chế độ thậm chí còn hơn cả các cuộc biểu tình lớn. Cùng với Zoe Marks, một giảng viên chính sách công tại HKS (và là vợ của Chenoweth), Chenoweth đã phát hiện ra rằng sự tham gia nhiều hơn của phụ nữ vào một phong trào có tương quan với thành công lớn hơn nhiều.

Sau nhiều thập kỷ suy ngẫm về các chiến dịch phản kháng dân sự quy mô lớn ở những nơi như Ba Lan, Indonesia và Nam Phi, gần đây, những suy nghĩ của Chenoweth lại gần gũi hơn với thực tế. Mặc dù các nhà khoa học chính trị vẫn tranh luận về mức độ xói mòn dân chủ nghiêm trọng ở Hoa Kỳ, nhưng nhiều người đã gióng lên hồi chuông cảnh báo ngày càng rõ rệt kể từ khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai. Đó là lý do tại sao hộp thư đến của Chenoweth, vốn chưa bao giờ được kiểm soát hoàn toàn, bắt đầu tràn ngập trong những tháng gần đây—thường là những email hỏi chính xác vị thế của Hoa Kỳ.

“Điều này khiến mọi người rất bối rối, bởi vì họ mong đợi một buổi sáng thức dậy mà mặt trời vẫn chưa ló dạng”, Chenoweth, người sử dụng đại từ “họ/họ”, gần đây đã chia sẻ trên podcast của người dẫn chương trình Chris Hayes trên MSNBC. Thực tế phức tạp hơn nhiều; không có khoảnh khắc nào một quốc gia trở nên độc tài, và sự thừa nhận này thường diễn ra dần dần. “Cuộc sống của hầu hết mọi người cứ thế tiếp diễn cho đến khi đột nhiên, họ nhận ra những điều khó lường hơn nhiều đang xảy ra”, Chenoweth giải thích. “Cảm giác sợ hãi và sự im lặng xã hội xảy ra ngay cả trước khi mọi người kịp nhận ra.”

“Chúng ta đang ở đâu?” cũng là câu hỏi của tôi khi gặp Chenoweth vào giữa tháng Tư tại văn phòng của họ. Căn phòng sáng sủa và ngăn nắp – sách vở xếp ngay ngắn trên kệ, một chồng giấy tờ trên bàn, hai chiếc ghế bành bọc nệm cạnh cửa sổ. Vài ngày trước đó, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã nhất trí ra lệnh cho chính quyền Trump tạo điều kiện cho Kilmar Abrego Garcia, người nhập cư Venezuela mà chính phủ thừa nhận đã gửi nhầm đến một nhà tù khét tiếng ở El Salvador. Chính quyền dường như phớt lờ lệnh này, mà không hề nói rõ ràng. (Vào thời điểm báo chí đưa tin, Abrego Garcia vừa được trả về Hoa Kỳ.)

“Cảm giác như chúng ta đã vượt quá giới hạn trong tuần này,” tôi nói với Chenoweth. “Phải không?”

Chenoweth, 45 tuổi, đeo cà vạt và để tóc cắt ngắn, trông rất điềm tĩnh, lắng nghe câu hỏi của tôi và mỉm cười. “Bạn nghĩ tuần này chúng ta đã vượt qua ranh giới nào?”

Cơ sở dữ liệu về sự phản kháng

Một cuộc gặp gỡ bất ngờ thời thơ ấu đã dạy Chenoweth từ rất sớm rằng ngay cả những nền dân chủ được cho là mạnh mẽ cũng có thể rơi vào hành vi độc tài. Họ lớn lên ở Ohio nhưng dành mùa hè ở Santa Fe, New Mexico, nơi cha mẹ họ là nhạc công chuyên nghiệp trong dàn nhạc (bố chơi kèn cor, mẹ chơi sáo). Khu nhà ở nơi gia đình họ ở đã xuất hiện vào những năm 1950, được xây dựng bởi một nhà phát triển bất động sản đã mua đất với giá rẻ từ chính phủ liên bang.

Một ngày nọ, khi Chenoweth khoảng chín hoặc mười tuổi, họ đang đào đất ở sân sau cùng anh trai và đào được một số đồ gốm. “Chúng tôi không biết nguồn gốc của chúng, nên chúng tôi đã mang chúng đến thư viện công cộng, đó là điều thường làm vào thời đó”, Chenoweth kể. Thủ thư nói với họ rằng đồ gốm trông giống đồ Nhật, và sau đó cô ấy giải thích với các con rằng ngôi nhà của họ được xây dựng trên địa điểm của một trại tập trung cũ. “Cô ấy nói rằng các gia đình người Nhật bị giam giữ ở đó thường làm vườn”, Chenoweth giải thích, “điều đó giúp chúng tôi hiểu tại sao chúng tôi lại có những cây trưởng thành tuyệt vời như vậy trong sân nhà mình.” Tất cả những điều này là những thông tin mới mẻ đầy bất ngờ đối với Chenoweth, người vẫn nhớ như in hình ảnh thủ thư lôi từng cuốn sách ra khỏi kệ, cho họ xem ảnh các trại tập trung và những người sống trong đó.

Vài mùa hè sau, mẹ của Chenoweth đưa cho họ cuốn Nhật ký Zlata, được viết bởi người được mệnh danh là “Anne Frank của Sarajevo”: Zlata Filipović, một cô gái trẻ trạc tuổi Chenoweth, người đã ghi lại cuộc sống thường nhật của mình dưới sự bao vây trong Chiến tranh Bosnia. “Tôi đã đọc cuốn sách và vô cùng xúc động trước câu chuyện”, Chenoweth nói. “Và tôi không thể hiểu nổi tại sao người lớn lại không thể giải quyết được cuộc xung đột, bạo lực này.”

Chenoweth học đại học tại Đại học Dayton, nơi họ cân nhắc việc gia nhập ROTC như một con đường để trở thành một nhà ngoại giao. Rồi, vào năm cuối cấp của Chenoweth, sự kiện 11/9 đã xảy ra. Chenoweth đang trong quá trình nộp đơn xin học cao học, và vào mùa thu năm sau tại Đại học Colorado, họ bắt đầu chương trình Tiến sĩ. trong lĩnh vực nghiên cứu khủng bố và viết luận án về các vụ tấn công khủng bố ở các nước dân chủ.

Năm 2006, trong năm cuối đại học, Chenoweth đã tham dự một hội thảo do ICNC tổ chức. Trong bốn ngày, những người tham gia đã đọc sách và bài báo khẳng định rằng phản kháng dân sự thậm chí còn hiệu quả hơn cả nổi dậy vũ trang. Lập luận này chủ yếu dựa trên các nghiên cứu điển hình: phong trào Optor ở Serbia đã lật đổ Slobodan Milošević, phong trào Quyền lực Nhân dân ở Philippines đã lật đổ Ferdinand Marcos, phong trào Đoàn kết của Ba Lan, phong trào dân quyền ở Mỹ.

Chenoweth liên tục nghĩ về những nơi mà phản kháng phi bạo lực của quần chúng đã thất bại: Quảng trường Thiên An Môn, cuộc nổi dậy của Hungary năm 1956, Miến Điện (Myanmar) năm 1988. Chắc chắn những thành công đó chỉ là ngoại lệ? Đã có ai thực sự nghiên cứu điều này một cách có hệ thống chưa?

Một trong những người tham dự hội thảo khác là một nhà khoa học chính trị tên là Maria Stephan, người đã thách thức Chenoweth đưa ra một nghiên cứu để kiểm chứng lập luận này cho Chenoweth hài lòng. Chỉ trong vòng một ngày, hai người đã phác thảo xong một đề xuất nghiên cứu sơ bộ. Họ dành vài năm tiếp theo để cùng nhau thực hiện, xây dựng một cơ sở dữ liệu mang tên Chiến dịch và Kết quả Bất bạo động và Bạo lực, hay NAVCO. Mục đích là đánh giá mọi nỗ lực nổi loạn quần chúng từ năm 1900 đến năm 2006, xác định mức độ thành công hay thất bại của chúng, và lý do tại sao.

Để đảm bảo dữ liệu đủ chính xác để chống lại sự hoài nghi của Chenoweth, các nhà nghiên cứu đã đặt ra những quy tắc nghiêm ngặt: họ chỉ bao gồm các chiến dịch “tối đa hóa” có sự tham gia của ít nhất 1.000 người tham gia và tìm cách lật đổ một chế độ áp bức, chứ không chỉ đơn thuần là cải cách nó. Và phong trào sẽ chỉ được coi là thành công nếu đạt được mục tiêu trong vòng một năm kể từ khi đạt đỉnh huy động, và không có viện trợ vật chất từ bên ngoài đất nước. Những hạn chế này đồng nghĩa với việc phong trào dân quyền Hoa Kỳ không được đưa vào NAVCO và cuộc đấu tranh giành độc lập của Ấn Độ – mà nhà lãnh đạo Mahatma Gandhi đã đặt ra thuật ngữ “kháng chiến dân sự” và trở thành khuôn mẫu cho vô số cuộc nổi dậy bất bạo động trên khắp thế giới – chỉ được coi là thành công một phần, bởi vì phải mất hơn một năm để đẩy lùi người Anh.

Chenoweth và Stephan đã thu thập thông tin từ hàng ngàn nguồn: bách khoa toàn thư, thư mục, nghiên cứu điển hình, tài liệu lịch sử, báo cáo tin tức và danh sách các cuộc cách mạng của quần chúng do các học giả khác công bố. Sau hai năm, họ đã có 323 chiến dịch trong cơ sở dữ liệu. Sau đó, Chenoweth tính toán các con số. Hơn một nửa số phong trào phản kháng dân sự đã thành công, so với chỉ khoảng một phần tư số cuộc nổi loạn vũ trang. Và dường như không có mối liên hệ thống kê nào với các yếu tố cấu trúc như địa lý, sự giàu có, sức mạnh quân sự hay nhân khẩu học – những yếu tố mà trước đây các học giả coi là định mệnh. Hơn nữa, họ phát hiện ra rằng các chiến dịch bất bạo động có khả năng tạo ra nền dân chủ trong vòng năm năm cao gấp 10 lần so với các chiến dịch bạo lực, ngay cả khi chúng không thể lật đổ đối thủ trong ngắn hạn.

Năm 2011, Chenoweth và Stephan đã công bố những phát hiện của họ trong cuốn sách Tại sao Kháng chiến Dân sự Hiệu quả: Logic Chiến lược của Xung đột Bất bạo động, kết hợp dữ liệu số với các nghiên cứu điển hình chi tiết. (Chenoweth đã trình bày nguyên tắc 3,5 phần trăm hai năm sau đó, trong một bài diễn thuyết tại TED.) Nhìn chung, Chenoweth và Stephan nhận thấy, các phong trào phản kháng dân sự thành công có bốn yếu tố thiết yếu: Chúng huy động sự tham gia đông đảo của nhiều nhóm người khác nhau, những người luôn tham gia theo thời gian. Họ đã xúi giục những người nắm quyền lực trong chế độ đào tẩu – giới tinh hoa kinh tế và doanh nghiệp, quan chức truyền thông nhà nước, lực lượng an ninh, và đôi khi thậm chí cả các thành viên của đảng đối lập. Họ thay đổi phương pháp để duy trì áp lực, không chỉ dựa vào các cuộc biểu tình mà còn cả đình công, tẩy chay, giảm giờ làm việc hoặc ngừng hẳn công việc, biểu tình ngồi, bất tuân dân sự và các hình thức bất hợp tác khác. Ở các nước Mỹ Latinh, người dân đã đập xoong nồi trên đường phố hoặc trong nhà riêng của họ – cacerolazos, hay biểu tình hầm – tạo ra một sự hỗn loạn vừa không thể bỏ qua vừa khó nhắm mục tiêu. Và cuối cùng, các phong trào thành công đã có thể duy trì kỷ luật trước sự đàn áp leo thang mà không bị tan rã hoặc chuyển sang bạo lực.

“Sức mạnh của nghiên cứu nằm ở việc có thể chứng minh rằng người dân bình thường có thể đứng lên chống lại các chế độ đàn áp và giành chiến thắng, và có một bộ phương pháp luận và chiến thuật rất mạnh mẽ có thể cho phép những người dường như ở vị thế yếu hơn chống trả và giành chiến thắng”, Stephan nói. “Đối với tôi, đó luôn là khía cạnh hấp dẫn và truyền cảm hứng nhất trong toàn bộ lĩnh vực phản kháng dân sự.”

Đó cũng là cách Daniel Hunter nhìn nhận vấn đề. Là một nhà hoạt động tại New Jersey, người đã làm việc với các phong trào phản kháng phi bạo lực ở Châu Phi và Đông Nam Á, Hunter điều hành một tổ chức đào tạo phản kháng dân sự có tên là Choose Democracy, được ông thành lập vào năm 2020, đúng vào thời điểm cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm đó đang nóng lên. Ông nói rằng năm năm sau, mong muốn tổ chức của người Mỹ thậm chí còn mãnh liệt hơn. Khi chúng tôi trò chuyện vào cuối tháng 4, Hunter ước tính rằng kể từ khi Trump nhậm chức, ông và mạng lưới các nhà hoạt động mà ông cộng tác, được gọi là Freedom Trainers, đã tổ chức các khóa đào tạo, cả trực tuyến và trực tiếp, cho 20.000 người. Nghiên cứu của Chenoweth là một phần không thể thiếu trong các bài thuyết trình của ông.

Nhà hoạt động Daniel Hunter cho biết: “Món quà từ công trình của Erica là nó đã cung cấp cho chúng tôi những con số về tính khôn ngoan chiến lược của hành động phi bạo lực”.

“Điểm cộng trong công trình của Erica là nó đã cung cấp cho chúng ta những con số về tính chiến lược của hành động bất bạo động, trái ngược với vũ khí và phản kháng kiểu du kích”, ông nói. “Điều đó cho phép sự tham gia rộng rãi nhất, bởi vì nhiều người có thể nhìn thấy chính mình trong một phong trào bất bạo động hơn.”

Hunter cho biết, công trình của Chenoweth còn đi sâu vào một điều cơ bản hơn nữa. Thông thường, trước khi có thể bắt đầu huấn luyện mọi người về các chiến thuật phản kháng, ông phải thuyết phục họ rằng họ có thể làm bất cứ điều gì. Ông nói: “Tình trạng tâm lý của chủ nghĩa độc tài là cảm giác ‘Tôi đơn độc, tôi có thể làm gì?’”. “Nhiều người có cảm giác rất nặng nề về sự choáng ngợp, một cảm giác cô lập đau khổ, quá nhỏ bé, quá bất lực”. Đó chính là lúc nghiên cứu phát huy tác dụng. Việc trình bày các số liệu và nghiên cứu điển hình của NAVCO—và các điểm dữ liệu như nguyên tắc 3,5 phần trăm—giúp ông “kết nối và giúp mọi người xác định sức mạnh của mình”, ông nói, “và xác định các mối quan hệ mà họ có thể cùng nhau xây dựng, tin tưởng và hành động”.

Mạng lưới Chuyên quyền

Vài năm trước, Chenoweth, người liên tục cập nhật và tinh chỉnh cơ sở dữ liệu NAVCO, bắt đầu nhận thấy hiệu quả của các phong trào phản kháng dân sự trên toàn thế giới dường như đang suy giảm. Trong những năm 1990, tỷ lệ thành công đạt mức cao nhất là 65%. Nhưng kể từ năm 2010, con số đó đã giảm xuống dưới 34%. Và ở ít nhất hai quốc gia, Bahrain và Brunei, các phong trào đã thất bại ngay cả sau khi huy động được con số “kỳ diệu” là 3,5% dân số – một trong nhiều cảnh báo khiến Chenoweth phải cảnh báo rằng nguyên tắc 3,5% chỉ là “quy tắc ngón tay cái”, chứ không phải là một quy tắc chắc chắn. (Một điều nữa là, xét về mặt tuyệt đối, 3,5% có thể là một con số khổng lồ; ở Hoa Kỳ, con số này là gần 12 triệu người.)

Ban đầu, Chenoweth tự hỏi liệu sự suy giảm này có phải là một hiệu ứng thống kê hay không – phản kháng bất bạo động hiện là phương pháp nổi dậy chủ đạo, và đã có nhiều chiến dịch hơn trong 25 năm qua so với 100 năm trước đó. Nhưng phản kháng vũ trang cũng đang mất dần hiệu quả, và những chiến dịch đó ngày càng ít đi. Chenoweth nhận ra rằng, chắc chắn phải có điều gì đó đang diễn ra.

Chủ đề của một cuốn sách đang được viết, tạm đặt tên là “Sự kết thúc của Quyền lực Nhân dân”, là gì? Chenoweth nhận thấy một số yếu tố đang tác động, chẳng hạn như các chế độ đang tìm cách kiểm soát môi trường thông tin, hoặc kích động bạo lực trong một phong trào để làm mất uy tín của nó, hoặc hình sự hóa các cuộc biểu tình. Ngoài ra, các chiến dịch phản kháng ngày càng có xu hướng chỉ dựa vào các cuộc biểu tình đường phố. Chenoweth cho biết, trong thời đại kỹ thuật số, khi việc tập hợp hàng nghìn người xuống đường dễ dàng hơn trước, các cuộc biểu tình không còn mang lại cảm giác cấp bách và khủng hoảng như trước nữa. Quan trọng hơn nữa, tình trạng đào tẩu trong số những người ủng hộ chế độ, đặc biệt là lực lượng an ninh, đang giảm dần.

Chenoweth thường kể lại việc, vào năm 2000, khi người Serbia từ khắp nơi trên đất nước đổ về Belgrade để yêu cầu Milošević từ bỏ quyền lực, các sĩ quan cảnh sát đóng quân bên ngoài dinh tổng thống đã phớt lờ lệnh bắn vào người biểu tình. Sau đó, khi các học giả và phóng viên hỏi tại sao họ không bắn, Chenoweth nói, “Họ nói những điều như, ‘Tôi nghĩ tôi thấy bạn tôi trong đám đông,’ hoặc ‘Tôi nghĩ tôi thấy anh họ tôi.’… Họ nhận ra rằng lợi ích lâu dài của họ nằm ở những người ở phía trước chứ không phải người phía sau họ.”

Chenoweth nói rằng các chính phủ độc tài đã rút kinh nghiệm từ những kinh nghiệm như vậy và bắt đầu huấn luyện binh lính và cảnh sát của họ để họ trở nên cứng rắn hơn trước những xung lực này. Họ thanh trừng các sĩ quan không trung thành tuyệt đối; trong một số trường hợp, các nhà lãnh đạo chỉ đơn giản là giao phó những cuộc đàn áp tồi tệ nhất cho lính đánh thuê. “Ví dụ, Ả Rập Xê Út đã cung cấp quân đội ở Bahrain,” họ giải thích. “Belarus đã cung cấp cố vấn an ninh ở Venezuela; Nga đã cung cấp quân đội ở Kazakhstan.”

Điều này dẫn Chenoweth đến một yếu tố khác: ngày càng nhiều nhà độc tài trên khắp thế giới đang phối hợp, chia sẻ bài học, thông tin tình báo và tài nguyên. “Nhiều nhà hoạt động mà tôi trò chuyện nói rằng giờ đây họ cảm thấy rằng khi họ chống lại chính phủ của mình, họ thực sự đang chống lại một liên minh toàn cầu khổng lồ”, Chenoweth nói với khán giả năm ngoái tại Đại học Oxford. “Và điều đó rất khó thực hiện một mình.”

Để thành công, Chenoweth nói, các phong trào phản kháng dân sự sẽ phải thích nghi. Nếu lực lượng an ninh khó có khả năng đào ngũ, thì các nhà hoạt động cần tập trung vào việc loại bỏ giới tinh hoa kinh tế hoặc các bộ phận khác của xã hội có thể “bất ổn” hơn. Nghiên cứu gần đây của Chenoweth, cùng với các đồng nghiệp Zoe Marks và Andrew Hocking, đã chỉ ra rằng kiểu nhắm mục tiêu chiến lược này có thể kích hoạt một loạt các cuộc đào ngũ, mang lại thành công lớn ngay cả với số lượng người tham gia ít nhất. Tại Phòng thí nghiệm Hành động Bất bạo động, Chenoweth và nhóm của họ đã nghiên cứu liệu các công cụ AI có thể giúp các phong trào thu thập thông tin tình báo, phát triển chiến lược và phân tích các đồng minh của chế độ để tìm ra những điểm yếu tiềm ẩn hay không.

Chenoweth nói rằng điều quan trọng nữa là phải ghi nhớ một phép toán cũ hơn, đơn giản hơn: sức mạnh của việc tổ chức trực tiếp. Vào ngày tôi đến thăm văn phòng của họ, một buổi sáng mùa xuân âm u ở Cambridge, Chenoweth cứ nghĩ mãi về người thầy của họ, James Lawson, nhà chiến lược dân quyền người Mỹ, người đã học với Gandhi ở Ấn Độ và lãnh đạo các cuộc biểu tình ngồi tại quầy ăn trưa ở Nashville, sau này trở thành hình mẫu cho phong trào. Chenoweth giải thích, trước khi lên kế hoạch hành động, “ông ấy sẽ đến nhà mọi người và lắng nghe, ngày này qua ngày khác, trong nhiều tháng.”

Đó là một công việc chậm rãi, đều đặn, và nó đã tạo nên tất cả sự khác biệt – trong các cuộc tẩy chay mà ông tổ chức đã thu hút sự tham gia đông đảo và mạnh mẽ, và các cuộc tuần hành và biểu tình ngồi, nơi các tình nguyện viên vẫn kiên cường, bất chấp sự trả thù bằng bạo lực. “Ông ấy nổi tiếng với việc huấn luyện toàn bộ cộng đồng, chuẩn bị cho họ sẵn sàng cho các phương pháp phản kháng bất bạo động cực kỳ nguy hiểm”, Chenoweth nói. Làm việc trực tiếp, Lawson đã củng cố những mối liên kết xây dựng nên một phong trào. Đằng sau những dữ liệu nghiên cứu của Chenoweth, những số liệu thống kê và tỷ lệ phần trăm giúp định hướng cho các nhà hoạt động dân chủ ngày nay, chính là những con người như ông, và những người mà ông đã tập hợp. “Sự minh bạch về mặt đạo đức, kỷ luật và sẵn sàng hợp tác sâu sắc—,” Chenoweth dừng lại. “Điều đó rất cần thiết ngay lúc này.”

Nguồn : https://www.harvardmagazine.com/2025/07/erica-chenoweth-democracy-data-harvard?