(TBKTSG Online)
Lan Nhi
(TBKTSG Online) – Trong lần điều chỉnh giá xăng dầu đầu tiên của năm 2018, giá điều chỉnh các mặt hàng xăng khoáng RON 92 và RON 95 không còn được công bố. Liên bộ Công thương – Tài chính chỉ công bố giá cơ sở của loại xăng E5 RON 92. Việc công bố giá như vậy có minh bạch và hợp lý?
 |
| Cần phải công bố giá bán lẻ cơ sở đối với xăng RON 95. Ảnh: Minh Tâm. |
Giá bán lẻ xăng dầu được công bố hôm 4-1 rất đáng chú ý vì đây là lần công bố giá mà xăng khoáng RON 92 thông dụng nhất trên thị trường đã chính thức bị loại bỏ. Như vậy trên thị trường hiện chỉ còn bán xăng E5 RON 92 (gọi tắt là xăng E5) và xăng khoáng RON 95, không kể các mặt hàng dầu.
Trên bảng giá của liên bộ, chỉ có giá mặt hàng xăng E5 không cao hơn 18.243 đồng/lít, tức là giữ ổn định giá. Song trong mức giá này đã bao gồm chi 857 đồng/lít từ quỹ bình ổn giá mà người tiêu dùng ứng trước, cao hơn mức trích quỹ 546 đồng/lít trong kỳ điều chỉnh giá trước đó. Mục đích giữ giá của xăng E5 và trích quỹ bình ổn cao nhằm khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xăng E5 trong thời kỳ đầu chuyển đổi, thay thế hoàn toàn A92.
Thống kê của các doanh nghiệp đầu mối bán lẻ xăng dầu cho biết, tỷ lệ xăng E5 tiêu thụ trong 3 ngày đầu tiên của năm 2018 là khoảng 60% và 40% còn lại là người tiêu dùng sử dụng xăng khoáng RON 95.
Nhưng giá xăng cơ sở RON 95 lại không có trong bảng điểu chỉnh giá. Giải thích về điều này, một thành viên của tổ điều hành giá xăng dầu liên bộ cho hay rằng, do từ trước đến nay, giá xăng RON 95 không có trong bảng công bố điều chỉnh giá và không có quy định nào buộc phải công bố. Thông lệ chỉ công bố giá xăng RON 92, nay xăng này không còn thì không cần thiết phải công bố giá xăng RON 95.
Tuy nhiên, trong khi mặt hàng xăng E5 giữ nguyên giá bán thì mặt hàng xăng RON 95 (không công bố giá cơ sở) lại tăng rất mạnh với mức tăng lên tới 810 đồng/lít. Theo công bố của Petrolimex, giá bán kể từ 15 giờ ngày 4-1 là 20.290 đồng/lít, so với mức giá cũ là 19.480 đồng/lít, ảnh hưởng khá lớn đến người tiêu dùng.
Như vậy, việc không công bố giá bán lẻ cơ sở đối với xăng RON95, mặt hàng chiếm 40% thị trường tiêu thụ xăng có hợp lý và minh bạch?
Theo điều 39 của Nghị định 83/CP về công khai, minh bạch trong điều hành giá xăng dầu thì Bộ Công Thương có trách nhiệm công bố trên trang thông tin điện tử của mình về giá thế giới, giá cơ sở, giá bán lẻ xăng dầu hiện hành. Giá cơ sở lại được hình thành từ các yếu tố: giá CIF, các loại thuế, tỉ giá, chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức trong kỳ tính giá bình quân 15 ngày.
Như vậy, tất cả các loại xăng dầu hiện đang lưu hành trên thị trường phải công bố các loại giá nêu trên để cơ quan quản lý liên bộ giám sát việc thực hiện chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức.
Đồng thời việc công bố giá nhằm minh bạch, để doanh nghiệp, người dân kiểm soát được chi phí và tính được tác động của tăng giá. Không có văn bản nào cho thấy, xăng khoáng RON 95 được loại trừ việc công bố giá, nhất là trong điều kiện xăng RON 92 đã bị “khai tử” và người dân cần biết giá cơ sở của RON 95 để so sánh được chênh lệch giữa việc sử dụng xăng này với xăng E5 . Như mức chênh lệch giá hiện tại giữa hai loại xăng khoảng 2.000 đồng/lít nhằm mục đích khuyến khích người dân dùng xăng E5 thân thiện môi trường như mong muốn của Chính phủ.
Ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục quản lý giá (Bộ Tài chính), hiện là Chủ tịch Hội thẩm định giá Việt Nam cho rằng, trước đây liên bộ chỉ công bố giá cơ sở đối với xăng RON 92 vì coi đây là loại xăng thông dụng và không công bố giá xăng cơ sở RON 95 vì đã có giá xăng RON 92 để tham chiếu để các mức giá xăng khác không vượt xa giá cơ sở theo sự quản lý của Nhà nước. Khi doanh nghiệp định giá xăng RON 95 phải căn cứ vào chỉ số octan chênh lệch giữa hai loại xăng (được coi như một thông số định lượng xác định tính chất chống kích nổ của xăng). Ví dụ như coi giá xăng RON 92 là 1.000 đồng/lít thì giá xăng RON 95 chỉ cao hơn 2 -3% so với giá 1.000 đồng.
Cũng theo ông Thỏa, các quy định hiện hành của Nghị định 83 và thông tư hướng dẫn đều nêu rõ cơ chế điều hành xăng dầu theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước nên phải công bố giá cơ sở theo công thức tính toán đã được quy định. Nay xăng RON 92 không còn thì phải công bố giá xăng RON 95 để có cơ sở kiểm soát doanh nghiệp định giá.
“Đây là yêu cầu của pháp luật và yêu cầu thực tiễn về mặt quản lý nhằm giám sát mức tăng giá theo thị trường nhưng có hợp lý hay không”, ông nói.
Mời xem thêm:
