(Dịch lại từ bài viết của một thành viên Reddit.)
Cá nhân mình không hoàn toàn đồng ý với mọi nhận định của bài viết này, tuy nhiên chúng cũng là những góc nhìn thú vị
Chiến lược của VinFast hiện tại dựa trên hai mặt:
Một, họ hy vọng mẫu VF9 cỡ lớn sẽ khiến hãng xe đổi vận ở Mỹ, thoát ra khỏi những đánh giá kém bởi chiếc VF8. Đây thực sự là một chiếc SUV 3 hàng ghế.
Hai, họ đang tiến hành IPO bơm giá cổ phiếu lên cao rồi sẽ kiếm vốn bằng cách bán tháo cho những nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ. Còn lại thì sẽ không có ngân hàng đầu tư nước ngoài nào quan tâm. Tất cả những tin tức khác do Vinfast tung ra vài tháng qua đều hỗ trợ cho mục tiêu này, bao gồm thông những thông tin như “quãng đường đi được nhiều hơn dự kiến”, “xây nhà máy ở Indonesia” (nói cho có), “mở rộng sang Ấn Độ” hoặc lễ động thổ ở North Carolina.
Hiện nay, VF9 không phải là chiếc SUV 3 hàng ghế duy nhất trên thị trường Mỹ. Rivian đã nhanh hơn VinFast trong việc ra mắt thị trường với chiếc Rivian R1S được đánh giá tốt. Và còn có dự định từ Volvo, chiếc Volvo EX90, và từ Kia, chiếc Kia EV9, với giá tương tự hoặc tốt hơn, thương hiệu tốt hơn và công nghệ tốt hơn. VF9 đã trễ một năm. Và nó sẽ không thể cạnh tranh với ba chiếc khác cùng loại, về giá cả, công nghệ và thương hiệu. Ở Việt Nam, nơi VinFast không có đối thủ, VF7/VF8/VF9 có thể trông có vẻ tốt khi VN chỉ có mỗi hãng xe điện này. Nhưng ở Mỹ, nơi cạnh tranh khốc liệt, VF9 có ít cơ hội. Những người đánh giá ô tô ở Mỹ không dễ mua chuộc bằng tiền bạc như ở Việt Nam. VinFast không thể làm ngơ trước những nhận xét tiêu cực ở Mỹ như ở Việt Nam. Kênh Donut chuyên review xe với hơn 8 triệu người theo dõi trên Youtube đã nhận định VF8 là chiếc xe tệ nhất mà họ review ở Mỹ. Clip đó đạt hơn 4 triệu views và gần 9 ngàn bình luận, nhưng không nhiều người VN biết đến clip đó vì nó không được cho phép phổ biến ở các kênh truyền thông Việt Nam. Đó chính là sự khác biệt giữa Việt Nam và Mỹ. Sự khác biệt rất lớn.
Qua 2 lần tìm cách IPO đường chính ngạch thất bại, Vượng đã cấu kết với một chủ sòng bạc đến từ Macau, Lawrence Ho, để tạo ra một trong những câu chuyện cổ phiếu được bơm thổi trên sàn chứng khoán Mỹ, nhờ vào việc tận dụng quy định của sàn Nasdaq đang giới hạn lượng cổ phiếu VFS được phép giao dịch chiếm chưa tới 1% tổng số lượng cổ phiếu
Việc được lên sàn bất chấp đã mang lại một số niềm phấn khích ban đầu. Nhưng khi liên kết với một tay cờ bạc từ Macau, Vượng đã bán linh hồn của mình và không thể quay lại. Lawrence Ho và đồng bọn đang tham gia trò chơi bơm thổi rồi bán tháo, gây tổn hại danh tiếng cho VFS như một cổ phiếu meme và cổ phiếu bị thao túng giá. Họ sẽ tiếp tục bơm giá cổ phiếu bằng cách đưa ra tin tức bất kỳ khi nào có thể: mở rộng kinh doanh sang các quốc gia khác, tăng doanh số bán hàng, cập nhật thông tin về nhà máy tại Mỹ. Những thông tin này chỉ là để bơm giá cổ phiếu, không phải là diễn biến hay hành động thực tế. Ví dụ, tin tức về doanh số bán hàng quý 2 tăng 5 lần. Điều này không đúng, vì 70% số xe bán cho cty taxi GSM cũng là một cty con của Vin, một kiểu tay phải bán cho tay trái. Hay là tin Vinfast đã bán được hơn 1600 xe ở Mỹ, trong khi những trang tin đếm số lượng đăng kí xe VF8 ở Mỹ cho đến hết tháng 7 chỉ mới là 170 xe, và tất cả đều là LEASE (thuê) chứ không chính thức bán bởi chính chính sách “chỉ được lease” này của Vinfast ở Mỹ đưa ra cho khách hàng. Hoặc tin tức về “kế hoạch xây nhà máy tại Indonesia” với số tiền 1,2 tỷ đô. Điều này chỉ là nói mồm vì họ không có tiền, thậm chí tiền xây nhà máy ở Mỹ cũng không, Vin đang đề nghị xin vay tiền từ chính phủ Mỹ. Indonesia cùng nằm trong khu vực ASEAN, trong khi nhà máy tại Hải Phòng mới chỉ sử dụng 15% công suất, vậy tại sao phải xây một nhà máy tại Indonesia? Có gì đó không hợp lý. Nhưng họ có thể nói một lời nói dối trắng trợn: “chúng tôi đang lên kế hoạch”, “theo điều kiện thị trường”, luôn nói mồm, và tất nhiên điều này sẽ không bao giờ trở thành khả thi. Báo chí ở Việt Nam thì luôn thuật lại lời nói của Vinfast như là một nguồn tin đáng tin cậy, mà không bao giờ đặt câu hỏi. Sự thiếu hiểu biết của phương tiện truyền thông này chính là một trong những nguyên tắc của trò chơi, như tôi đã trình bày trong bài viết trước.
Vượng sẽ là tên ngốc nếu ông nghĩ rằng các ngân hàng Mỹ sẽ xếp hàng để mua cổ phiếu khi ông đẩy giá lên cao và sau đó mời chào họ với mức chiết khấu lớn so với giá thị trường. Các ngân hàng đáng tin cậy của Mỹ sẽ không bị lừa bởi cổ phiếu bơm thổi, và nếu có điều gì đó, họ có khả năng tránh xa khỏi những cổ phiếu đáng ngờ, đã bị xem là meme. Không có ngân hàng đầu tư đáng tin cậy nào sẽ mua VFS hiện tại hoặc trong tương lai. Vinfast hiện đang nằm trong danh sách đen của họ. Trong thực tế, Forbes chỉ đề xuất giá trị của Vinfast khoảng 2,3 tỷ đô la, tương đương 1 đô la/cổ phiếu. Hiện tại giá VFS vẫn rất cao mặc dù đã sụt giảm 70% từ đỉnh, để đạt được con số của Forbes, nó cần giảm 98% từ đỉnh. Còn rất xa. Còn phải chờ cho đến khi tỉ lệ cổ phiếu được giao dịch tăng nhiều hơn nữa thì nó mới giảm mạnh và dần trở về giá trị thực.
Vượng cũng nghĩ rằng ông có thể sử dụng giá cổ phiếu VFS được bơm lên để thu lợi ở thị trường chứng khoán Việt Nam. Thật không may, thế giới đã phẳng nhờ internet, và mọi người ở Việt Nam có thể đọc bài phân tích về trò chơi này, ở đây và trên YouTube, Facebook, ngay cả khi các phương tiện truyền thông chính thống không đưa ra phản ánh và phân tích thích đáng. Cổ phiếu VIC cũng đang có nguy cơ
Thực ra, việc IPO sẽ là khởi đầu cho sự kết thúc của Vinfast. Nó sẽ được xem xét nghiêm ngặt hơn và buộc phải tiết lộ báo cáo tài chính hàng năm cho Ủy Ban Chứng Khoán Mỹ. Vượng có lẽ cảm thấy hay ho khi Vinfast lên sàn với mức giá ở trên trời. Nhưng hiện tại, đây không phải là quyết định thông minh. Bất kể giàu có và thông minh đến đâu, ông không thể dự đoán được sự chỉ trích từ cả Bloomberg và Forbes. Vượng sẽ phải đối mặt với nhiều điều bất ngờ. Cuối cùng, ông trùm không nói tiếng Anh và đã dành nhiều năm ở Ukraine, một quốc gia từng thuộc khối Liên Xô cũ, và Việt Nam, một quốc gia tự xưng cộng sản, sẽ phải đối mặt với sự thức tỉnh khốc liệt ở Mỹ, đất nước của tự do. Ở Mỹ Vượng không thể nhờ vả các công cụ kiểm duyệt của độc tài như ở VN. Đó là sự khác biệt chính và là sức mạnh của sự thật.
Tương lai của Vinfast sẽ đi về đâu
Như tôi đã trình bày trong bài viết trước, Vượng có thể hưởng lợi từ giá cổ phiếu cao mà không cần bán một cổ phiếu nào. Ông có thể dùng VFS làm tài sản thế chấp để vay tiền từ các ngân hàng trong nước hoặc làm tài sản thế chấp cho trái phiếu trên thị trường Việt Nam. Tôi không nghĩ rằng các ngân hàng quốc tế sẽ chấp nhận VFS là tài sản thế chấp do sự biến động dữ dội về giá và không ở một mức giá hợp lý. Ông có thể bán thêm nhiều xe cho cty taxi GSM để làm cho sổ sách trở nên đẹp hơn. Nhưng nếu không có nguồn tiền để đổ vào, Vinfast sẽ gặp nguy.
Vượng đang phát hành trái phiếu trị giá 10.000 tỉ VNĐ (khoảng 450 triệu đô la Mỹ), chỉ đủ để đảm bảo trả nợ cho hạn định sắp tới. Ông sẽ cần phải bán thêm trái phiếu, vay thêm tiền để tồn tại.
Với trái phiếu và sự hỗ trợ bổ sung từ Vingroup, Vinfast có thể tồn tại thêm một thời gian ngắn nữa
Nhưng dù đẩy giá cổ phiếu và bất kể cổ phiếu VFS có cao đến đâu, dù có thêm bao nhiêu tiền được bơm vào từ Vingroup, tất cả đều phải dựa vào sự thực chất của kinh doanh: doanh thu và lợi nhuận. Liệu họ có thể bán được xe tại Mỹ hay không?
Hiện tại, họ chỉ còn VF9 là lá bài cuối cùng trong tay, một lá Joker ngắn hạn, chưa có mẫu mới cho năm 2024, và nếu VF9 không bán được…. khi sự thật phơi bày, có khả năng đó là lúc gần kết thúc cuộc chơi.
Vinfast đã từng sai lầm nối tiếp sai lầm, cả trong chiến lược và thực hiện, đẩy bản thân vào một cái hố quá sâu mà không thể thoát ra. Nếu không nợ nần quá nhiều và lỗ lã nhiều như vậy, họ vẫn còn cơ hội bằng cách chuyển hướng sang thị trường địa phương và Đông Nam Á (mà cũng không dễ dàng khi Trung Quốc là một thế lực ở châu Á và thị trường này nhỏ hơn nhiều so với thị trường Mỹ). Nhưng vì họ đã mang quá nhiều nợ, nên sẽ dần kéo VF xuống, giống như việc phải bơi mà bị xích với một hòn đá nặng 40kg ở chân. Không có sản phẩm cạnh tranh, không có công nghệ, không có thương hiệu, không có ngân hàng quốc tế nào sẽ sẵn lòng đầu tư vào Vinfast. Đang không có và cũng sẽ không có.
Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là xe Vinfast không có lợi thế cạnh tranh. Xe có thể trông đẹp khi đứng một mình (người Việt tự hào về điều này), nhưng chúng không có gì để cạnh tranh khi đặt cạnh các đối thủ. Chưa nói đến chất lượng và thiết kế kém. Vì hầu như mọi linh kiện trên xe Vinfast là nhập từ nước ngoài nhưng không có bằng sáng chế quyết định hay công nghệ lõi và cũng thiếu chuỗi cung ứng. Để so sánh, tình hình này hoàn toàn giống như Vinsmart, sự nỗ lực của Vingroup trong lĩnh vực điện thoại thông minh. Cư dân mạng đã tháo rời chiếc điện thoại để chỉ ra rằng bên trong điện thoại Vinsmart hoàn toàn giống với Meizu của Trung Quốc, chỉ thay nhãn ngoài và chỉnh sửa giao diện. Tình hình hoàn toàn giống như vậy ở đây đối với xe Vinfast: nó trông đẹp nhưng không thể cạnh tranh với phân khúc hạng sang của Tesla, Rivian, Mercedes, BMW và các xe điện của Trung Quốc. Tôi cá rằng bạn có thể tìm thấy các mẫu xe điện Trung Quốc đẹp hơn nhiều cùng phân khúc và chất lượng với VF8 và VF9, nhưng giá rẻ hơn đáng kể. Việc mua hết mọi thứ cộng với tiếp thị tốt sẽ mang lại hiệu quả trong lĩnh vực bất động sản (đây là lĩnh vực duy nhất mà Vinfast đạt được thành công) ở một xã hội chậm cải cách, chế độ chính trị thuận lợi cho những doanh nghiệp như Vin và nhờ vào đặc trưng ngành bất động sản của Việt Nam. Cách tiếp cận này không hiệu quả trong lĩnh vực Công nghệ, ở lĩnh vực thay đổi nhanh chóng, phức tạp và cạnh tranh toàn cầu.
Vinfast như miếng thị bị kẹp trong chiếc sandwich: bên trên là các hãng sản xuất ô tô Đức, Nhật Bản, Mỹ và ở phân khúc giá rẻ bên dưới là các hãng sản xuất ô tô Hàn Quốc và Trung Quốc. Họ không có cách nào để tiến xa hơn
Vì Vinfast hoàn toàn thiếu cạnh tranh về tất cả mọi mặt: chất lượng sản phẩm, giá cả, thương hiệu… không gì hết. Việc đổ thêm tiền vào Vinfast sẽ không làm thay đổi điều gì cả! Chỉ là lặp lại kết quả đáng thất vọng cho đến nay với nợ ngày càng lớn. Hiện tại, họ đang làm những điều như người đang say rượu: xây dựng nhà máy ngay cả khi không có nhu cầu và không có tiền, mở rộng sang nhiều thị trường hơn mà không tiến hành nghiên cứu thị trường đúng cách để hiểu nhu cầu của khách hàng địa phương, vv… Họ vung vít rất nhiều và đưa ra những ý tưởng có vẻ điên rồ. Nhưng những dự tính đó cần tiền, mà họ thì không có. Tung tin để đẩy giá cổ phiếu mới thực sự là những gì họ đang cố gắng làm
Không có cách thoát ra. Đồng hồ đang đếm ngược.
Câu hỏi là khi mức nợ lên tới bao nhiêu thì Vượng và chính phủ Việt Nam mới chịu ngắt nguồn tài trợ cho Vinfast.
Đâu là giải pháp?
Cách tốt nhất cho Vinfast là tuyên bố phá sản, thanh lý hết nợ. Và bắt đầu lại từ đầu mà không còn gánh nặng. Từ bỏ thị trường Mỹ, thị trường Châu Âu. Vinfast chưa sẵn sàng cho điều đó. Tập trung vào thị trường Việt Nam trước, sau đó mở rộng ra Đông Nam Á. Tự tay thiết kế kĩ thuật và kiểu dáng để biết cách làm như thế nào, giống như những cty ô tô thực thụ khác từng trải qua. Cố gắng đổi mới để có cái gì đó dùng làm lợi thế cạnh tranh. Hãy mạnh dạn áp dụng những thiết kế tương lai cả bên trong và bên ngoài. Nhiều công việc phải làm. Thị trường Việt Nam với 100 triệu dân và thị trường Đông Nam Á gần 700 triệu dân đủ lớn. Điều này sẽ mất từ 5-7 năm. Học cách đi trước khi chạy. Xây dựng doanh nghiệp một cách đàng hoàng. Không cần phải ra vẻ như những gì họ không phải, kiểu như tung tin để đẩy giá cổ phiếu. Sau đó, họ mới có thể tiến vào thị trường Mỹ, thị trường cạnh tranh nhất thế giới.
