Quân Ukraine tại tỉnh Kharkiv, đông bắc Ukraine đã tấn công thần tốc trong ngày 10/9 và chiếm được hàng loạt các thành phố và thị trấn từng bị Nga chiếm giữ, tiêu biểu là Izium và Kuplansk, và đưa quân áp sát Lysychansk, trong khi quân Nga đã không chặn được cuộc tiến công trên và được lệnh rút lui sang tỉnh Donetsk với lý do tập hợp quân để chuẩn bị cho các hoạt động ở vùng này.
Theo các báo phương Tây, quân Ukraine tấn công thần tốc và hiệu quả vào các làng mạc và thị trấn tỉnh Kharkiv trong vài ngày qua. Quân Ukraine di chuyển hàng chục kilomet mỗi ngày, đi đến đâu treo cờ tại tòa thị chính và quay video đưa lên mạng tới đó. Các lãnh đạo cấp tỉnh và người dân của Ukraine bày tỏ sự vui mừng, trong khi Quân đội Ukraine thì không có tuyên bố hay xác nhận chính thức nào. Theo các video và hình ảnh được đưa lên mạng xã hội, gần như không có giao tranh nào đáng kể giữa quân đội hai bên.
Theo Pravda, trong ngày 10/9 (giờ địa phương), Thống đốc vùng Luhansk Serhii Haidai cho biết, lực lượng vũ trang Ukraine đã áp sát thành phố Lysychansk, vốn đang thuộc kiểm quyển soát của Nga. Tuy vậy, không có thêm thông tin cụ thể nào về hành động sắp được triển khai. “Lysychansk, một thành phố tuyệt vời của người Ukraine. Công việc tái thiết sẽ rất vất vả, nhưng sẽ sớm được thực hiện”, ông Haidai nói.
Bộ Quốc phòng Nga lần đầu bình luận về diễn biến đợt phản công của quân đội Ukraine ở tỉnh Kharkov, thông báo tái tập trung lực lượng. “Không quân Nga đã tập kích đại bản doanh của Lữ đoàn 5 thuộc Vệ binh Quốc gia Ukraine, cùng với các cứ điểm tạm thời của Lữ đoàn Bộ binh cơ giới 92 và nhóm dân quân theo chủ nghĩa dân tộc Kraken gần Balakliya và Chuhuiv, tỉnh Kharkov”, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov ngày 10/9 thông báo. Konashenkov bổ sung rằng khoảng 300 quân nhân Ukraine đã thiệt mạng. Ông tiếp tục không bình luận về các tuyên bố từ Kiev và phương Tây về đà tiến của quân đội Ukraine trong đợt phản công đang diễn ra. Bộ Quốc phòng Nga cũng cho hay, các hệ thống phòng không của Nga đã bắn rơi 13 máy bay không người lái của Ukraine và phá hủy 5 hệ thống pháo phản lực cơ động cao (HIMARS).
Bộ Quốc phòng Nga thông báo lực lượng đồn trú trong các thành phố Balakliya và Izyum được tái tập trung sang khu vực khác, tăng cường năng lực quân sự ứng phó hỏa lực đối phương. “Nhằm đạt đến các mục tiêu của chiến dịch quân sự đặc biệt giải phóng Donbass, Nga quyết định tái tập trung lực lượng đóng ở các vùng Balakliya và Izyum, củng cố năng lực dọc theo tiền tuyến Donestk”, Bộ Quốc phòng Nga cho biết.
Quyết định rút quân của Nga đã đánh dấu bước tiến lớn nhất của Kiev trong việc giành lại quyền kiểm soát vùng Kharkiv. Chỉ trong vòng 4 ngày, lực lượng vũ trang Ukraine đã giải phóng một vùng lãnh thổ có diện tích hơn 2.000km2.
Theo TASS, sau lệnh rút quân, Bộ Quốc phòng Nga cũng kêu gọi người dân tại Kharkiv di tản tới lãnh thổ Nga, khẳng định hành động này sẽ “cứu được nhiều sinh mạng”. Ông Vyacheslav Gladkov, thống đốc vùng Belgorod cho biết, thực phẩm, nơi ở và chăm sóc y tế đang chờ đợi những người xếp hàng vào Nga từ cửa khẩu Logachevka. Một quan chức của Điện Kremlin cũng tiết lộ, Moscow đã triển khai một lực lượng tình nguyện để trợ giúp những người di tản từ Ukraine.
Ukraine nói cuộc phản công ở miền nam được công bố rộng rãi nhằm đánh lạc hướng Nga khỏi chiến dịch tiến công ở tỉnh đông bắc Kharkov. “Đó là chiến dịch tung thông tin sai lệch đặc biệt, có quy mô lớn”, Taras Berezovets, quan chức phụ trách báo chí của lữ đoàn Bohun, thuộc các lực lượng đặc nhiệm Ukraine, cho biết hôm 10/9, đề cập đến chiến dịch phản công ở miền nam nước này được công bố rộng rãi. Ukraine từ cuối tháng 8 thông báo mở đợt phản công lực lượng Nga ở miền nam, song vài ngày qua có những bước tiến bất ngờ và chớp nhoáng ở mặt trận đông bắc đất nước. Quân đội Ukraine được cho là đã giành lại hơn một phần ba khu vực bị Nga kiểm soát ở tỉnh Kharkov, đông bắc nước này, chỉ trong ba ngày. Ông Berezovets cho hay thông tin về cuộc phản công ở miền nam là một phần trong chiến dịch nghi binh lớn đã được nước này chuẩn bị trong vài tháng. Ông cho rằng chiến dịch đánh lừa này đã thành công, khiến Nga điều thiết bị quân sự cùng binh sĩ từ khu vực miền đông tới mặt trận Kherson. “Nga nghĩ rằng cuộc phản công sẽ diễn ra ở miền nam và đã di chuyển loạt thiết bị quân sự tới đó. Nhưng sau đó, thay vì mặt trận miền nam, cuộc phản công của Ukraine lại xảy ra ở nơi họ ít nghĩ tới nhất và điều này khiến họ bất ngờ, phải tháo chạy”, Berezovets nói.
Bộ Quốc phòng Anh ngày 10/9 đánh giá quân đội Ukraine đã tiến thêm khoảng 50 km phía nam tỉnh Khakov và lực lượng Nga tại Izyum bị cô lập. Quân đội Ukraine cùng ngày thông báo đã tiến vào Kupyansk, thành phố chiến lược nối giữa hậu phương Nga với lực lượng đồn trú tại Izyum. “Lực lượng Nga có thể đã bất ngờ. Khu vực này có lực lượng mỏng và các đơn vị Ukraine đã kiểm soát hoặc bao vây một số thị trấn”, Bộ Quốc phòng Anh nhận định.
Theo Guardian, trong ngày 10/9, Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine tiết lộ, Nga đã triển khai hơn 1.000 quân tinh nhuệ tới vùng Kherson. “Một đơn vị của lực lượng tinh nhuệ mang tên Kadyrovtsy, với số lượng lên đến 1.300 lính đã được triển khai để tăng viện cho lực lượng Nga trong vùng lãnh thổ Kherson”, trích thông báo của Ukraine. Kadyrovtsy là một lực lượng bán quân sự được thành lập ở vùng Chechnya thuộc Bắc Caucasus của Nga. Đơn vị này hoạt động hiệu quả như một quân đội riêng của nhà lãnh đạo Chechnya, người công khai ủng hộ chiến dịch đặc biệt của Nga.
Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock bất ngờ tới Kiev để “thể hiện sự ủng hộ bền vững” của Berlin đối với Ukraine trong xung đột với Nga. “Tôi đến Kiev hôm nay để chứng tỏ rằng họ có thể tiếp tục trông cậy vào chúng tôi, rằng chúng tôi sẽ sát cánh với Ukraine trong thời gian cần thiết bằng việc cung cấp vũ khí cũng như hỗ trợ nhân đạo và tài chính”, bà Baerbock cho biết trong một tuyên bố ngày 10/9. Đây là chuyến thăm Ukraine lần thứ hai của Ngoại trưởng Đức và diễn ra một tuần sau khi Thủ tướng Ukraine Denys Shmygal tới Berlin, nơi ông lặp lại lời kêu gọi viện trợ vũ khí.
Pháo thủ Ukraine ghi những thông điệp chia buồn và bày tỏ lòng kính trọng Nữ hoàng Elizabeth II lên những quả đạn 155 mm do Anh viện trợ. “Bình tĩnh và tiến bước” hay “Cầu Nữ hoàng yên nghỉ” là thông điệp được các binh sĩ Ukraine viết lên những quả đạn pháo 105 mm, trong bức ảnh được một thành viên lực lượng nước này đăng trên Twitter ngày 9/9. “Lòng biết ơn chân thành và sự kính trọng của những người lính pháo binh Ukraine đối với lãnh đạo xuất chúng của một quốc gia vĩ đại”, người lính này viết trong phần mô tả hai bức ảnh. Anh đã hỗ trợ Ukraine 16.000 viên đạn pháo trong gói viện trợ quân sự trị giá 2,3 tỷ bảng (2,6 tỷ USD). Lòng biết ơn của Ukraine với nước Anh không chỉ được truyền tải bằng thông điệp trên đạn pháo, mà còn qua những lời chia buồn của người dân, binh sĩ, chính trị gia nước này dành cho Nữ hoàng.
Theo RT, Bộ Quốc phòng Tây Ban Nha đã xác nhận kế hoạch huấn luyện binh lính Ukraine tại Zaragoza. Quyết định này được đưa ra sau cuộc họp giữa Đại sứ Ukraine Sergey Pohoreltsev và Bộ trưởng Quốc phòng Tây Ban Nha Margarita Robles. Truyền thông Tây Ban Nha cho biết, chương trình huấn luyện sẽ bao gồm cách sử dụng xe tăng, hệ thống tên lửa, rà mìn và chăm sóc y tế. Ngoài ra, các loại vũ khí được dùng trong quá trình huấn luyện sẽ giống với các vũ khí thực tế mà lực lượng Ukraine đang sử dụng. Chương trình sẽ diễn ra tại các cơ sở quân sự ở Zaragoza, nơi các bác sĩ Tây Ban Nha đang điều trị cho 600 binh lính Ukraine bị thương.
Cố vấn của Thủ tướng Hungary về các vấn đề chính trị, ông Balazs Orban ngày 10/9 cho rằng các biện pháp trừng phạt Liên minh châu Âu (EU) áp đặt đối với Nga không đạt được như kỳ vọng, do đó, chúng có thể sẽ được xem xét lại. Trên mạng xã hội, ông Orban viết: “EU đã áp đặt các biện pháp trừng phạt trong một thời gian nhất định, do đó trong mùa Thu, chúng ta sẽ nói về việc đánh giá các biện pháp trừng phạt. Nếu nhìn lại bản thân và nhìn ra toàn thế giới, chúng ta sẽ thấy rằng các lệnh trừng phạt đã không đáp ứng được kỳ vọng đặt ra.” Ông giải thích rằng các biện pháp trừng phạt chỉ có tác dụng trong trường hợp một nước lớn áp đặt chống lại một nước nhỏ. Tuy nhiên, về mặt này, nếu nhìn vào lĩnh vực năng lượng, tình hình hoàn toàn ngược lại. Ông nhấn mạnh: “Nga là một gã khổng lồ về năng lượng và châu Âu là chú lùn.”
Ảnh 1: Loạt thông điệp lính Ukraine viết lên đạn pháo tưởng nhớ Nữ hoàng Anh. Ảnh: Twitter/denintern.
Ảnh 2: Xe bọc thép của lực lượng Nga được nhìn thấy bị bỏ lại ở Balakliia, Kharkov, đông bắc Ukraine, hôm 10/9. Ảnh: AFP.
