Đây là lần cuối gặp Trọng trên danh nghĩa phó giám đốc Sở Công an Hải Phòng. Lần này, nhân vật chính là nhạc sĩ Phú Quang. Lúc này Dương Chí Dũng đã bỏ trốn, Phú Quang sáng tác bài ca “Tình mẹ” để tặng mẹ Dương Chí Dũng và Dương Tự Trọng. Xe ô tô không quá cảnh ở khách sạn Mác-Xim mà chở thẳng chúng tôi đến nhà riêng của Dương Tự Trọng.
Khu biệt thự của Dương Tự Trọng cách Cầu Rào khoảng 2 kilômét. Biệt thự này xây theo kiểu Pháp đẹp một cách hoành tráng, uy nghiêm và tế nhị theo kiểu Nhà Hát Lớn, hoa văn, đường nét cầu kì, kiêu sa, duyên dáng. Anh em văn nghệ sĩ Hà Nội vào thăm mẹ Dương Tự Trọng, lúc này Dương Chí Dũng đang bỏ trốn. Ca khúc “Tình mẹ” của Phú Quang thể hiện tình cảm sâu sắc của người mẹ dù con cái có như thế nào chăng nữa.
“Con ta không phải của ta
Tai hoạ của nó mới là của ta
Của chìm của nổi trong nhà
Của ta rồi sẽ lại là của con”
Mẹ Dương Chí Dũng là một người phụ nữ Việt Nam tuyệt vời, khéo léo và sâu sắc hơn Dương Tự Trọng. Trọng và Dũng thành đạt trong quan trường cũng nhờ phúc của mẹ. Cụ người vừa phải, dáng phúc hậu, ăn nói khéo léo, tế nhị, khiêm tốn. Mọi người khen căn biệt thự, cụ bảo:
Xưa đây là mảnh ruộng trồng rau muống, cho không ai nhận. Em Trọng nó phải cải tạo mãi mới tàm tạm như ngày nay.
Cụ tiếp anh em văn nghệ Hà Nội rất sành điệu, rất nghệ thuật và khiêm tốn. Cụ kể khi Dương Chí Dũng bỏ trốn, cụ thấy chung quanh nhà công an đứng canh gác cẩn mật. Nhiều đêm tối, mưa rét căm căm, cụ ra mời từng đồng chí công an vào nhà mình uống nước. Cụ bảo các đồng chí cứ vào hẳn nhà canh gác, đừng e ngại gì cả.
Bài hát “Tình mẹ” của Phú Quang trình diễn rất cảm động, đúng với tâm tình người mẹ làm mọi người rưng rưng cảm động. Mẹ Dương Tự Trọng rơi nước mắt. Sau đó, cụ bổ bưởi, bóc cam, rót nước mời mọi người. Cụ mời khéo đến mức không ai có thể từ chối được. Sau tuần trà nước lễ nghi, chúng tôi lên dự tiệc chiêu đãi ở tầng hai.
Dương Tự Trọng mặt buồn, đứng trước phòng tiệc mời chào từng người, đến lượt Bát Phố, Trọng giới thiệu:
– Đây là nhà thơ khủng của Việt Nam.
Tôi hoang mang, không biết “khủng” là như thế nào, khen hay chê đây?
Sau bữa tiệc giao lưu, khoảng hai mươi người, Trọng phong bì cho mỗi người 3 triệu. Một đồng chí phó Tổng giám đốc công ty Khoáng sản tặng lại tôi cái phong bì vì tôi là người già nhất hội. Mọi lần, Trọng thường theo đoàn về khách sạn Mác-Xim giao lưu, lần này Trọng chỉ tiễn chúng tôi ra đến cổng rồi quay vào nhà ngay.
Mọi người về khách sạn Mác-Xim không có Trọng nên ngơ ngác như rắn không đầu. Có người ghé vào tai tôi bảo:
Đây là lần gặp và nhận phong bì cuối cùng của Dương Tự Trọng.
Cũng có người bảo nhỏ với anh em văn nghệ sĩ:
– Tất cả những người vào nhà Trọng đều được quay camera đủ cả bốn chiều.
Khi về đến Hà Nội, tôi mới được tin Dương Tự Trọng bị bắt vì tội bố trí cho Dương Chí Dũng bỏ trốn. Hôm sau, báo chí cũng đăng tin Dương Tự Trọng đã bị bắt, đồng thời cũng ghi chú thêm: Dương Tự Trọng là người rất yêu nghệ thuật, thích làm thơ và được anh em văn nghệ sĩ quý mến.
Hình tượng Dương Chí Dũng đứng trước vành móng ngựa hồn nhiên đọc thơ làm mọi người bất bình vì kẻ phạm tội đại hình không ăn năn, sám hối lại nhơn nhơn đọc thơ thì quả là không thể chấp nhận được. Tội ác của Dương Chí Dũng phải trả bằng tử hình thể hiện sự công minh của pháp luật, răn đe không cho cái xấu phát sinh. Đứng về mặt nhà thơ thì Bát Phố thấy hình tượng này rất đẹp, như hình tượng Từ Hải chết đứng vì sai lầm của mình. Bát Phố chỉ tiếc không biết Dũng đọc thơ của ai, nhà thơ nào diễm phúc được Dũng đọc thế?
“Làm thơ được tử tù khen
Sướng hơn Văn Miếu khắc tên mu rùa”
Còn Dương Tự Trọng – Phó giám đốc Sở Công an Hải Phòng – phạm đại tội để cho anh mình là Dương Chí Dũng bỏ trốn, chịu án hai mươi năm tù khổ sai như Jean Valjean cũng chứng tỏ sự minh triết của pháp luật ta, sự bao dung của chế độ với những người có công với cách mạng là cụ thân sinh Dương Tự Trọng – Giám đốc Sở Công an Hải Phòng.
Nghĩa khí giang hồ, dám làm dám chịu của Trọng cứu anh mình cũng là nghĩa khí của Quan Vân Trường tha cho Tào Tháo ở Hoa Dung tử lộ. Nghĩa khí ngang tàng là điều thiêng liêng nhất trong giới giang hồ. Những người có nghĩa khí và yêu nghệ thuật hiển thánh trong giới giang hồ, điển hình như Quan Vân Trường được lập đền thờ ở khắp nơi.
Sau khi bị kết án, Dương Tự Trọng khai thêm tội để đủ tiêu chuẩn tạm giam ở Hải Phòng, rồi chuyển lên Tam Đảo chứ không phải chuyển đi nơi khác. Anh em văn nghệ sĩ Hà Nội vào thăm, biệt thự Trọng ở đầy đủ tiện nghi do Trọng tự bỏ tiền túi ra xây, mãn hạn tù sẽ bị xung công. Trọng vẫn râu hùm, hàm én, mày ngài như xưa.
TRÍCH BÁT PHỐ