Bản chất nhìn từ Phan Rí

Đây là video tôi ghi lại lúc 9:56 sáng ngày 10/6 ở xã Hoà Minh, huyện Tuy Phong, Phan Rí, tỉnh Bình Thuận, ráp gianh Ninh Thuận.

Lúc này, nó còn là một khởi phát ôn hoà, với số người tham gia biểu tình không quá đông, đúng như nhiều người nói về hiện tượng 10/06/2018.

Nhưng bây giờ, nó đã trở thành bạo động, UBND đã bị chiếm.

Bản chất của cuộc bạo động này không phải là phản ứng lại dự thảo luật đặc khu. Thứ ấy chỉ là giọt nước cuối cùng tràn ly.

Bản chất là sự ức chế tích tụ lâu trong lòng dân ở đây, trước vấn nạn ô nhiễm do nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, dự án có sự tham gia của nhà đầu tư Trung Quốc. Người dân đã kêu nhiều, nhưng đâu vẫn hoàn đó. Họ cho rằng chính quyền làm ngơ, nên họ bức xúc. Bức xúc dồn nén, gặp cơ hội, nó bùng phát thành một bạo động phạm pháp.

Cơ hội cho bức xúc đến từ chính quản lý nhà nước, từ chính phủ. Dung môi để bức xúc phát tác, chính là dự thảo luật đặc khu, kèm theo đó là tâm thức ghét Tàu bấy lâu nay.

Tôi đã nghe chính những người dân hai bên đường, vốn dĩ không tham gia vào đoàn người này, chia sẻ về bức xúc ấy.

Phan Rí lâu rồi không còn cá cơm. Nhiều xưởng nước mắm phải đóng cửa vì không còn nguyên liệu. Đất đai cằn cỗi. Và người dân có quyền đổ lỗi cho chính dự án nhiệt điện Vĩnh Tân kia.

Luật đặc khu sẽ được mang ra đệ trình ở kỳ họp QH thứ 6, cuối năm nay. Nó có thể sẽ là nhiên liệu đổ thêm vào ngọn lửa này, nếu chính phủ không làm rõ cho dân mấy việc:

1. Nhà đầu tư ở đặc khu sẽ phải tuân thủ các nguyên tắc tối thiểu nào về công nghệ, để cam kết không tổn hại môi trường?
2. Đời sống nhân dân nghèo ở đặc khu không thể bị bần cùng hơn trong khi những kẻ chớp cơ hội, đội lốt các lực lượng đầu tư, giàu lên nhanh chóng và trở nên hống hách, hách dịch hơn.
3. Định hướng phát triển kinh tế đặc khu phải rõ ràng, mạch lạc, khoa học, có cơ sở tin cậy và phải gắn liền với phát triển đời sống văn hoá, tri thức của nhân dân đặc khu.
4. Sự bảo hộ những ngành nghề truyền thống đủ để nó là đặc sản đắt giá của đặc khu, giúp dân yên tâm làm giàu.
5. Và nhiều nữa, tôi chưa nghĩ ra

Song song đó, các dự án gây bức xúc cho dân như nhiệt điện Vĩnh Tân phải bị xử lý nghiêm ngay, phải bắt họ bồi thường thiệt hại cho dân. Có như thế, bức xúc bấy lâu nay mới được giải toả.

Còn chúng ta, những người dân, cũng phải nhìn vào thực tế rằng ta không thể sống trong một thế giới không có Trung Quốc. Trung Quốc hiện nay là lực lượng đầu tư mạnh mẽ hàng đầu, và ta không lý gì ngăn cản họ đầu tư một dự án nếu họ LÀM ĐÚNG và LÀM TỐT. Thế nên, khi mở ra một đặc khu, một khu công nghiệp, một vùng công nghiệp, ta không thể nào khăng khăng nó là nơi không tiếp đón người Trung Quốc. Quan trọng là Trung Quốc nào. Trung Quốc tốt vẫn là người tốt, nhà đầu tư tốt.

Muốn đón nhà đầu tư tốt. Tự chính phủ phải làm tốt trước đã. Đó là cần sự minh bạch, sự khoa học, sự liêm chính, sự công khai, sự nghiêm khắc, sự khôn ngoan và quan trọng nhất là lực lượng quan chức công chính. Nhược bằng không, sẽ chỉ có những dự án tồi tệ, những nhà đầu tư tồi tệ, và những bản sao nguy hiểm của Phan Rí, Bình Thuận.