TIỀM NĂNG HAY ẢO TƯỞNG?

Cóc Tía

Hôm mới qua xứ giãy hoài không chết, một chị là bạn khá lâu năm trên Fb của mình đã gửi lời chúc mừng và nhã ý mời cả gia đình mình đi ăn. Quê quán của chị cũng ở Đà Lạt, nơi mà mình từng xem như là quê hương thứ 2 sau nhiều năm gắn bó từ thời còn là học sinh Trung học. Vì vậy mình đã vui vẻ nhận lời đi ăn với chị.

Chị định cư ở đây từ rất lâu vì đi theo diện HO do chồng là sĩ quan VNCH bình chủng Hải Quân. Chị cũng đã bước qua tuổi 60, nhưng nhìn dáng dấp cao ráo, gọn gàng cộng với khuôn mặt khả ái, sang trọng…khó ai có thể nghĩ chị đã về hưu từ mấy năm trước.

Trên xe, từ nhà ra đến quán, chị chia sẻ về những gì chị nhìn thấy tại quê nhà sau chuyến thăm duy nhất kể từ mấy mươi năm xa quê. Chị nói:
– Tui thấy đất nước mình bây giờ cũng phát triển quá chừng so với năm 1975. Nhà cao tầng mọc lên rất nhiều, đường xá, cầu cống…cũng được mở rộng và phát triển cả về lượng và chất…Vậy mà nhiều người nói từ ngày cộng sản cai trị, VN hiện nay tệ hại và tụt hậu lắm! Anh nghĩ sao?

Mình không trả lời mà chỉ mỉm cười rồi hỏi:
– Chị về quê có gặp lại bạn bè cũ không? Bây giờ họ ra sao?

Nghe hỏi đến đó, chị bỗng thoáng buồn rồi kể:
– Bạn học cũ của chị nhiều đứa đã mất vì bệnh tật nhưng không có tiền chữa trị. Có đứa chết vì những nguyên nhân lãng nhách do sự tắc trách và thiếu trách nhiệm của y bác sĩ. Một số đứa thì nghèo khổ và già lụ khụ. Thấy thương lắm!
– So với mình, chị thấy sao?
– Oh! Mình thấy mình thật may mắn và hạnh phúc hơn đám bạn cũ rất nhiều. Đà lạt cũng phát triển đến mức tôi nhìn không ra, nhưng nhà cửa bát nháo lộn xộn, kể cả văn hoá các loại cũng không còn nét hiền hoà, lịch sự và hiếu khách như xưa nữa. Chán lắm anh ạ!

Im lặng một lát rồi chị chốt hạ một câu:
– Có lẽ tôi cũng sẽ không bao giờ về thăm quê hương thêm lần nào nữa!

Thấy mình vẫn im lặng, chị bỗng cười xoà rồi trố đôi mắt to và đẹp quay qua nhìn mình hỏi:
– Ủa, mà tại sao anh không trả lời nhận định của tui về đất nước, nhưng lại hỏi tui đủ thứ vậy nhỉ?

Mình trả lời rằng muốn nghe chị kể lại hết những những cảm xúc, những gì chị đã trải nghiệm. Đánh trống lảng, mình hỏi tiếp:
– Từ ngày định cư tại Mỹ, anh chị đã đi du lịch sang Singapore, Thái Lan, Nam Hàn…lần nào chưa? Chị thấy những đất nước đó thế nào?
– Ồ! Những nơi đó vợ chồng mình đi hết rồi. Singapore thì quá tuyệt vời. Một thành phố trong mơ về cấu trúc hiện đại của đô thị. Ra đường không thấy một cọng rác. Cây xanh trồng khắp nơi, không khí thật trong lành…Hệ thống y tế, trường học…an sinh XH nói chung là quá đỉnh. Thế nhưng thu nhập bình quân của người dân ở đây thuộc loại cao nhất thế giới mới lạ! Còn Thái Lan hay Nam Hàn…thì cũng vậy. Đất nước của họ phát triển nhanh không ngờ về mọi mặt. Hơn hẳn nước mình cả thế kỷ!

Lúc này mình mới nói với chị rằng từ trước năm 1975 tại miền Nam VN. Singapore nhìn tp Sài gòn như một hình mẫu, một viên Ngọc sáng miền viễn Đông mà họ đặt mục tiêu phải cố gắng đạt cho bằng được. Và bây giờ, sau gần nữa thế kỷ thì chị đã thấy rồi đó. Cũng như Nam Hàn trước đây, những người đàn ông là lính đánh thuê cho chính thể Cộng hoà miền Nam VN. Còn Thái lan lúc ấy còn là một dân tộc mọi rợ. Bây giờ chị nói rằng họ hơn đất nước mình cả thế kỷ nói về sự phát triển về mọi mặt. Nhưng có lẽ cái đau đớn nhất mà chị không đề cập đến khi chị nói đất nước mình phát triển hơn xưa. Đó là đạo nền đạo đức, giáo dục, an sinh XH…đã xuống cấp tệ hại và trầm trọng. Chị cứ so sánh những người bạn của chị với chị thì rõ. Thông thường, khi đánh giá sự phát triển của một quốc gia, người ta so sánh giữa quốc gia này với một quốc gia khác trong cùng một thời điểm chứ không thể so sánh quốc gia của ngày hôm nay với cùng một quốc gia từ thời chị Dậu được.

Mình muốn giải thích với chị bạn thật nhiều, nhưng như vậy sẽ làm giảm mất không khí vui vẻ ngắn ngủi, vì vậy nên thôi. Suy cho cùng, tâm lý của chị cũng như nhiều VK xa xứ khác lâu năm. Họ khó có thể hình dung ra sự thật tại quê hương hôm nay như thế nào. Tiện đây, mình xin chia sẻ thêm những gì cảm nhận dưới góc nhìn của một người đã sống ngót gần nữa thế kỷ với chế độ cs, kể từ sau ngày thống nhất đất nước.

Cũng như kiều bào khác, trước đây họ rời bỏ quê hương đất nước chấp nhận nhiều rủi ro kể cả mạng sống của họ và những người thân yêu, tất cả cũng chỉ vì họ không chấp nhận chế độ cs. Họ ra đi đơn giản là muốn tìm kiếm sự tự do về tư tưởng nhiều hơn là tìm kiếm sự giàu có hoặc những tiện nghi của cuộc sống. Sau nhiều năm lưu lạc xứ người, mình nghĩ rằng ai ai cũng đau đáu nghĩ về quê hương. Họ trông ngóng và mong đợi sự đổi thay theo chiều hướng tốt đẹp của tổ quốc để hồi hương. Do vậy, cũng như chị bạn của mình, sự đổi thay bên ngoài đã làm họ choáng ngợp vì nghĩ rằng VN đã và đang phát triển từng ngày. Tuy nhiên họ lại không biết rằng sự thay đổi đó chỉ là hình thức, chỉ là lớp vỏ bên ngoài. Họ không hề biết rằng, để có những con đường rộng rãi và thẳng tắp kia, hàng chục triệu dân nghèo xứ Việt phải nhịn bớt những nhu cầu tối thiểu để đóng tất cả những loại thuế phí vô lý, bị móc túi mỗi ngày bởi phải mua những sản phẩm, dịch vụ với giá trên trời vì cơ chế độc quyền mà họ không có quyền lựa chọn.

Một cao ốc của tỷ phú đô la Phạm Nhật Vượng, Lê Thanh Thản, tập đoàn SunGroup… mọc lên trên những mảnh đất vàng, hay những khu resort sang trọng dọc theo những bãi biển xinh đẹp mọc lên khắp đất nước của tập đoàn FLC…thì tất cả đều được đánh đổi bởi hàng chục, hàng trăm ngàn những người dân nghèo bị cướp đất. Hàng triệu dân chài phải rời bỏ mảnh đất, cùng với công việc đánh bắt hải sản cha truyền con nối từ nhiều đời để lại.

Tất cả những thứ hoành tráng mọc lên từ sau ngày đổi mới, được đánh đổi bằng gì? Đó là rừng bạt ngàn đã cạn kiệt, là biển đã ô nhiễm, là đất đã nhiễm mặn, bạc màu. Đó là trữ lượng than đá, titan, bauxit, đồng, sắt, dầu hoả…những tài nguyên tưởng như vô tận của đất nước đã không còn. Số tài sản khổng lồ đó tiếc rằng chỉ rơi vào tay một nhóm người có quyền lực và vây cánh. Những đồng đô la từ những tài nguyên bị đánh cắp đó, cùng với những đồng ngoại tệ thấm đẫm mồ hôi lẫn nước mắt từ kiều bào lưu lạc khắp nơi trên thế giới đổ về, và con số nợ nước ngoài khổng lồ mà có lẽ con cháu chúng ta nhiều đời sau không biết đến khi nào trả hết…Vâng! Tất cả những điều đau lòng đó để đánh đổi nên những toà nhà chọc trời ở SG, HN, ĐN…những “con đường thênh thang tám thước”, những đô thị bát nháo nhà to, nhà nhỏ…nỗi lềnh bềnh giữa dòng sông đầy rác rến sau cơn mưa lũ…chứ không phải từ nội lực, từ những giá trị gia tăng mà nền sản xuất trong quá trình đổi mới mang lại. Một con ốc mà chúng ta chưa làm nổi để cung cấp cho những cty điện, điện tử và xe hơi của Hàn Quốc là biết rồi.

Như vậy, thực sự đất nước ta có giàu không? Có phát triển ko? Đừng bao giờ đánh giá một căn nhà lụp xụp vài chục mét vuông trong con hẻm sâu giữa lòng Hà nội hay SG lại có giá ngang bằng hoặc cao hơn cả một căn nhà rộng kèm theo hàng vài trăm mét vuông đất trồng cỏ tại một khu gần khu trung tâm Phước Lộc Thọ ở Mỹ, rồi cho rằng nếu đất nước không phát triển giàu mạnh thì tiền đâu ra lắm thế? Rất nhiều người không hề biết rằng giá trị miếng đất hay căn nhà mà họ bỏ một số tiền rất lớn ra mua là giá trị ảo. Phần lớn những bất động sản đó được bọn tài phiệt tư bản đỏ đầu cơ bơm thổi đẩy giá lên để trục lợi, hoặc có bàn tay của người TQ nhúng vào mua bán nhằm mục đích gì thì chưa rõ. Chỉ có điều những bong bóng BĐS đó chưa biết xì xẹp lúc nào.

Thực tế những cỗ bàn thịnh soạn mà chúng ta thấy, phần lớn chính là thức ăn được chế biến từ chính thịt xương của đất nước trên cái nồi bằng da của mình. Chỉ đến khi nào người ta kêu gào hãy đánh thức tiềm năng của đất nước, nhưng tiềm năng đó không thức dậy nữa, thì các giá trị thật sẽ lại quay về.

Có qua xứ người mới thấy sự giàu có thực sự của họ. Từ một con cá dưới biển cho đến một con chim sẻ cũng được họ bảo vệ đến cùng bằng luật pháp nghiêm minh của họ, thì thử hỏi rằng họ có giàu lên bằng cách xẻo da lóc thịt của đất nước họ ra bán hay không?

Vì vậy, đừng lầm lẫn giữa tiềm năng và ảo tưởng, một khi đất nước không có sự thay đổi toàn diện để hội nhập với nền văn minh dân chủ mà tính nhân bản luôn được họ xem như nền tảng của mọi sự phát triển.

Cóc Tía