Vô tình đọc tin mới biết Gwen Robinson, một phóng viên kì cựu trong báo giới quốc tế mới mất hồi tháng 3. Bà nói chuyện rất hài hước. Lần gặp mấy năm trước, bà tặng tôi một hộp cà phê, vì đi xe máy và không mang túi xách nên tôi nhét vào túi quần bò, bà nhìn rồi cười bảo “Ừ, trông thế ấn tượng lắm…” (các bạn biết sao rồi đấy. Kkk!)
Mỗi lần gặp các bạn phóng viên, câu chuyện bao giờ cũng vui, thú vị vì kiến thức họ rộng do lăn lộn nhiều, tính cách mạnh mẽ và hài hước.
Trong ảnh là phóng viên điều tra của New York Times Hannah Beech, người được nhiều giải thưởng báo chí quốc tế danh giá và Brook Larmer, chồng cũng là phóng viên kì cựu.
Yên nghỉ nhé “chiến binh” báo chí Gwen Robinson.Gwen Robinson
Bài trên Nikkei của KEN KOYANAGI:
Gwen Robinson, một nhân vật nổi bật trong báo chí châu Á, qua đời ở tuổi 65
Nhà báo tiên phong và người cố vấn có vai trò quan trọng trong việc định hình sự hiện diện toàn cầu của Nikkei Asia
KEN KOYANAGI
31 tháng 3, 2025
TOKYO — Gwen Akiko Robinson, biên tập viên cao cấp của Nikkei Asia tại Bangkok, đã qua đời ở tuổi 65 sau cuộc chiến với bệnh ung thư.
Suốt cuộc đời, Gwen như một “bộ định tuyến internet sống”, luôn kết nối hiệu quả với mọi cộng tác viên và đồng nghiệp báo chí ở châu Á và nhiều nơi khác. Cô có bạn bè để gặp gỡ ở mọi thành phố cô đến. Gwen đã giúp Nikkei Asia tận dụng mạng lưới quan hệ rộng lớn của mình để xây dựng đội ngũ phóng viên, cộng tác viên, và quảng bá Nikkei như một cơ quan truyền thông toàn cầu.
Hành trình hợp tác của Gwen với Nikkei bắt đầu từ một cuộc gọi của tôi vào tháng 5 năm 2013, khi cô đang ở căn hộ tại Yangոն, Myanmar, nơi cô thuê làm căn cứ để đưa tin cho Financial Times. Lúc đó, cô là trưởng văn phòng Bangkok của tờ báo Anh. Tôi được giao nhiệm vụ tại trụ sở Nikkei ở Tokyo để lập kế hoạch, ra mắt và phát triển một nền tảng tin tức tiếng Anh mới. Khi đó, tôi đang loay hoay tìm cách xây dựng mạng lưới phóng viên và biên tập viên tại Đông, Đông Nam và Nam Á.
Tôi và Gwen quen biết từ đầu những năm 1990. Tôi gọi để xin lời khuyên về các ứng viên tiềm năng cho ấn phẩm mới. Trong lúc trò chuyện, tôi biết cô vừa quyết định rời Financial Times để bắt đầu sự nghiệp mới tại Bangkok, chủ yếu là làm nghiên cứu viên tại Đại học Chulalongkorn nổi tiếng.
Robinson, right, is photographed with Aung San Suu Kyi, then Myanmar state counsellor, during an interview in Naypyitaw in September 2017. (Photo by Shinya Sawai)
Đây là cơ hội không thể bỏ lỡ. Vài tuần sau, tôi đến Bangkok, trực tiếp trình bày dự án và thuyết phục cô tham gia. Cô bị cuốn hút bởi ý tưởng xây dựng một cơ quan truyền thông tại châu Á, với góc nhìn châu Á. Tôi đề nghị cô đảm nhận vai trò biên tập viên bán thời gian tại Bangkok để cân bằng với công việc tại Chulalongkorn. Cô đồng ý.
Đó là khoảnh khắc mọi thứ bắt đầu. Chúng tôi nhanh chóng tuyển dụng biên tập viên và phóng viên tại nhiều nơi như Hong Kong, Đài Bắc, Jakarta, TP. Hồ Chí Minh, New Delhi, và tất nhiên là Bangkok. Gwen cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá ấn phẩm mới. Cô thường kéo theo nhân viên biên tập và tiếp thị đến các hội nghị, nơi cô điều phối các phiên thảo luận, tại Myanmar, Thái Lan, Indonesia, Hong Kong, Philippines, và nhiều nơi khác. Chúng tôi dựng quầy trưng bày, phát tạp chí và giải thích mục tiêu của mình. Gwen luôn là người năng động nhất, dù là thành viên kỳ cựu hơn nhiều người trong đội.
Cô giới thiệu chúng tôi với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhà hoạch định chính sách và nhà báo, giúp Nikkei dần được biết đến trong giới có ảnh hưởng. Đây không phải lần đầu Gwen giúp Nikkei xây dựng một ấn phẩm tin tức tiếng Anh quốc tế. Năm 1990, khi Nikkei dự định chuyển tờ Nikkei Weekly thành báo hàng ngày, Gwen, khi đó là phóng viên Đông Nam Á cho một tờ báo Úc, đã tham gia để chuẩn bị cho ấn bản này. Nhưng dự án bị hủy vào năm 1993 sau khi bong bóng tài sản Nhật Bản vỡ, khiến Gwen rời Nikkei để làm việc cho The Times of London và sau đó là Financial Times.
Robinson, far left, speaks with reporters at Nikkei headquarters in Tokyo in 2023. (Photo by Ken Kobayashi)
Là con của mẹ người Nhật và cha người Anh-Úc, Gwen luôn có đam đặc biệt trong việc giúp truyền thông Nhật Bản vươn ra thế giới. Việc dự án năm 1990 bị hủy khiến cô thất vọng. Có lẽ chính cảm giác bỏ lỡ cơ hội đó khiến cô đầu tư thời gian cho dự án tiếng Anh tiếp theo của Nikkei 20 năm sau. Lần này, dự án đã vượt qua khó khăn và tiến bộ vượt bậc.
Trước khi tái gia nhập Nikkei, Gwen có sự nghiệp thành công tại Financial Times từ giữa những năm 1990 đến 2013, làm phóng viên tại Tokyo, Jakarta, Washington, Bangkok và nhiều nơi khác. Cô cũng làm biên tập viên bàn tin quốc tế và bình luận tại trụ sở London của FT. Trong thời gian ở văn phòng Bangkok của FT (2011-2013), các bài viết của cô về Myanmar nổi bật giữa các tờ báo lớn. Cô xây dựng được lòng tin với cả các tướng lĩnh cấp cao của quân đội Myanmar (Tatmadaw) và các lãnh đạo của Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của Aung San Suu Kyi. Nhiều doanh nhân ở Myanmar thường xuyên gặp gỡ cô tại Yangon.
Sau khi gia nhập Nikkei, Gwen tiếp tục hướng dẫn các phóng viên trẻ, đề xuất ý tưởng bài bìa, đưa tin độc quyền về Myanmar, Thái Lan, và phỏng vấn các nhân vật như Aung San Suu Kyi, Sheikh Hasina của Bangladesh, và Joko Widodo của Indonesia.
Robinson, left, speaks with Bangladesh’s then-prime minister, Sheikh Hasina, in Dhaka in 2018. (Photo by Akira Kodaka)
Cô cũng hỗ trợ xây dựng năng lực dân chủ ở Myanmar sau các cải cách chính trị và kinh tế từ năm 2011, kết nối với những người Myanmar trở về từ các trường đại học và công ty phương Tây để phát triển các thể chế pháp lý và xã hội.
Sau khi Nikkei Asian Review ra mắt ấn bản in với bài bìa về Myanmar vào tháng 11 năm 2013, Gwen đưa tôi đến các cuộc tụ họp của NLD tại Yangon, nơi cô tư vấn cho các ứng viên lập pháp về cách làm việc với truyền thông trong môi trường dân chủ, khuyên họ không nói dối hoặc hối lộ nhà báo.
Dù ở đâu, Gwen luôn tận dụng buổi tối để gặp bạn bè. Cô yêu rau củ, hải sản, và chút rượu, thường là rượu trắng pha soda. Tại Tokyo, cô luôn muốn tôi dẫn đến một izakaya yêu thích. Năm 2011, khi tôi phỏng vấn Tổng biên tập FT Lionel Barber tại Tokyo, ông kể rằng Gwen, khi đó là phóng viên FT, đã cùng ông uống rượu đến khuya. Cô là một nhà báo “cổ điển”, thích trò chuyện với đồng nghiệp về các vấn đề và tin đồn qua những ly rượu.
Robinson with Nikkei Asia colleagues in Bangkok in 2023. (Photo by Ken Kobayashi)
Gwen là nhân vật chủ chốt trong cộng đồng nhà báo quốc tế tại Bangkok, từng là chủ tịch Câu lạc bộ Phóng viên Nước ngoài Thái Lan từ 2019 đến 2021 và là thành viên hội đồng quản trị đến ngày cuối đời. Cô là “cú đêm”, thường gửi email lúc bình minh và hay đùa rằng ăn tối lúc 7 giờ tối giống như ăn trưa.
Gwen là người hút thuốc kiên định, tuyên bố宁愿 sớm ra đi còn hơn bỏ thuốc. Khi tôi bỏ thuốc và không còn cùng cô ra ngoài hút, cô đùa rằng tôi “phản bội liên minh người hút thuốc”. Khi tôi khuyên cô bỏ vì sức khỏe, cô chỉ nói: “Không sao đâu.”
Robinson, right, interviews Myanmarese living in Mae Sot, Thailand, in 2024. (Photo by Toyoaki Fujiwara)
Một trong những thành tựu đáng kinh ngạc của Gwen là bài bìa về cuộc đảo chính quân sự tại Myanmar ngày 1 tháng 2 năm 2021, được hoàn thành trong chưa đầy hai ngày nhờ mạng lưới liên hệ và kiến thức sâu rộng. Bài viết cuối cùng của cô cho Nikkei Asia là một bài luận về khách sạn và tàu hỏa tự động hóa tại Nhật Bản cho chuyên mục “Tea Leaves” do chính cô khởi xướng và biên tập.
Gwen được đồng nghiệp và bạn bè yêu mến nhờ tính cách mạnh mẽ, hài hước, và sự thiếu đúng giờ nổi tiếng. Cô sẽ tiếp tục truyền cảm hứng với câu nói “Không sao đâu.” Cô luôn được yêu mến, ngay cả từ bây giờ.
Có lẽ thật phù hợp khi Gwen rời chúng ta vào ngày 29 tháng 3, ngay sau khi Myanmar trở thành tâm điểm truyền thông thế giới do trận động đất tàn khốc. Nếu còn ở đây, chắc chắn cô đã dẫn đầu việc đưa tin.
