Những ngày này, nhìn tuổi trẻ HK xuống đường đòi tự do, đòi các quyền cơ bản của con người, của công dân phải được tôn trọng, người dân Việt Nam không khỏi xúc động, bồi hồi và lớn hơn hết là khát khao, mơ ước tuổi trẻ VN có thể sánh cùng với tuổi trẻ HK. Đó là một ước mơ rất thật, rất đời và rất đẹp. Nhưng, hầu hết mọi người đều thể hiện sự thất vọng khi nhìn giới trẻ Việt và sau đó là chê bai, chỉ trích.
Trước đây, mình đã có một bài phân tích vì sao giới trẻ Việt Nam lại không thể được như giới trẻ HK. Trong bài, mình nhấn mạnh tầm quan trọng của gia đình và sự giáo dục của gia đình dành cho con trẻ. Nếu gia đình yêu chuộng tự do, dân chủ và dám đặt các giá trị đó lên trên quyền lợi cá nhân hoặc thậm chí lên trên cả sinh mệnh thì lúc đó mới có thể có được những con người tranh đấu mạnh mẽ. Ngược lại, tinh thần đấu tranh của người trẻ cũng như mọi thành viên trong gia đình đó đều bị thui chột.
Đã có nhiều phân tích về môi trường xã hội khác biệt giữa HK và VN: HK đã được sống trong nền dân chủ 100 năm, VN chưa. Phần lớn người dân HK đã quen với tự do, các quyền cơ bản được tôn trọng, nên khi các quyền đó bị xâm phạm họ liền đấu tranh để đòi lại cho bằng được bởi họ thấu hiểu mất những điều ấy là mất bản chất người.
Người VN mình xưa nay luôn bị kềm cặp trong ba bốn loại tròng: Nho, Khổng, đản cộng sản, định kiến, quyền lợi, sợ hãi, thiếu hiểu biết…nên các giá trị dân chủ, tự do, quyền cơ bản vẫn là những khái niệm xa lạ. Họ không biết họ mất cái gì, đòi ra sao. Biết cũng không dám đòi vì cô đơn quá, lạc lõng quá giữa những người “khôn.”
Tuổi trẻ HK có thể công khai đăng trên mạng xã hội và lan truyền các thông tin về biểu tình, cách thức ứng phó ra sao khi gặp tình huống a, b,c. Còn VN thì bị kiểm soát gắt gao hơn nhiều. Tuổi trẻ HK có thể ở giữa phố để kêu gọi biểu tình, có thể dám giấy, có thể phát tờ rơi kêu gọi người dân tham gia biểu tình. Ở VN mà đứa nào đi phát tờ rơi kêu gọi biểu tình coi?! Nó hốt sau chục phút.
Tuổi trẻ HK được cha mẹ ủng hộ, các nghệ sĩ, luật sư, trí thức…ủng hộ và đồng hành. Tụi nhỏ bị xịt hơi cay, ngay lập tức các bà mẹ xuống đường với biểu ngữ, “Đừng bắn con tôi.” Ở VN thì các bà mẹ sẽ được công an khu vực chăm sóc tận tình và mắng vốn vì có con đi biểu tình, các bà sẽ lôi con về chửi mắng và dọa nạt sẽ từ nó hoặc dọa tự tử nếu nó còn tiếp tục biểu tình.
Tuổi trẻ HK có những lợi thế hơn hẳn tuổi trẻ VN. Hay nói đúng hơn là, tuổi trẻ VN đã bị chính quyền và cả chính cha mẹ gia đình tước đoạt đi sĩ khí, ý chí và lòng dũng cảm, sự tự do, dân chủ trong mỗi đứa trẻ. Chúng là kết quả tất yếu của nền giáo dục tồi tệ từ trường, xã hội cho đến gia đình.
Bạn có dám để con bạn chết vì lý tưởng của nó không? Nếu không, xin đừng chửi tuổi trẻ VN nữa. Bạn có dám hi sinh đâu mà bắt chúng phải dũng cảm?
Tôi nhớ những lần xuống đường, không ít bạn trẻ tham gia. Xong, về trường chúng bị làm khó dễ, thậm chí có những đứa phải nghỉ học. Về nhà chúng bị chửi bới nhiếc móc như chúng làm gì sai quấy. Cuối tuần thường bị canh nhà. Bị cơ quan đuổi việc… Đủ mọi thủ đoạn để triệt tiêu tính phản kháng của giới trẻ. Rồi văn hóa văn nghệ cũng góp tay đắc lực trong việc làm cho bọn trẻ ngu người vì những ngôn tình sến súa tưởng như vô hại.
Không thể so sánh HK với VN bởi so sánh là khập khiễng vì hai nền tảng hoàn toàn khác nhau. Muốn có lớp trẻ như vậy thì ngay từ bây giờ, cha mẹ phải thay đổi tư duy đã. Chửi, chê trách chúng thì dễ vì chúng có biết phản ứng gì đâu. Nhưng, điều đúng cần làm là mỗi người lớn hãy tự hỏi lại chính mình và tự trách, tự chê mình, tự thay đổi thì mới có cơ hội tuổi trẻ VN khá lên được.
