VỀ MỘT BÀI THƠ GIỄU NHẠI CỦA MỘT NGƯỜI TÊN BẤT BẠI

Do Duy Ngoc

Ở thế kỷ 21 rồi mà có một người làm nghề hoạ sĩ và cũng có làm thơ, tự xưng mình là kẻ Bất Bại đã viết ra một bài thơ thô bỉ, dơ bẩn, nặng mùi phân biệt, kỳ thị chủng tộc. Ông ta đang ở Mỹ, chỉ là thân phận của kẻ định cư mà cứ tưởng như còn ở Việt Nam, vẫn khệnh khạng, cứ tưởng mình là thủ lãnh, là đỉnh cao, mục hạ vô nhân, xem ai cũng là kẻ tầm thường. Ông ta cũng đã từng viết bài bán đứng một người nhạc sĩ nổi tiếng, bạn thân của ông suốt mấy chục năm trời, khi người nhạc sĩ này vừa nằm xuống.

Số là trong buổi lễ nhậm chức Tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ, cô Amanda Gorman, một thi sĩ người da đen đã được vinh dự đọc bài thơ The Hill We Climb của cô trong buổi lễ. Ông Bất Bại nhân danh là một nghệ sĩ Việt Nam đang ở Mỹ viết một bài thơ giễu nhại cô thi sĩ da đen này với lời lẽ tục tĩu, dơ dáy gây chia rẽ, hận thù với những người da đen ở Mỹ với người Việt đang làm ăn, sinh sống ở đấy. Bài thơ nhái của ông xuất phát từ lòng sùng bái ông cựu Tổng thống Trump và trong cơn đau thất bại của kẻ tự xưng mình là Bất bại đã điên cuổng viết lên những lời lẽ bẩn thỉu, tồi bại, điên loạn biểu lộ một tư cách thấp hèn. Ông luôn cao ngạo cho mình là trí thức, là một hoạ sĩ có tiếng của miền Nam nhưng chính ông đã bôi đen quá khứ của mình, đã làm xấu hổ những người miền Nam, đã thành kẻ lạc loài. Thật ra người miền Nam đã khinh thường ông từ khi ông viết bài bán rẻ người nhạc sĩ là bạn thân của ông khi người ấy vừa nhắm mắt. Nhưng người ta không ngờ ông tàn tệ, bẩn thỉu tận cùng đến thế khi viết bài thơ này. Chắc có lẽ chẳng còn ngôn ngữ nào để nói về ông khi kẻ đó chẳng còn chút tư cách, đạo đức của kẻ làm người tạm gọi là trí thức.

Tôi không theo Trump cũng chẳng ủng hộ Biden, đó là chuyện của nước Mỹ. Nhưng tôi không thể chấp nhận sự phân biệt chủng tộc, dùng lời lẽ thô bỉ với một người phụ nữ. Nên nhớ, ở Hoa Kỳ người da đen là cộng đồng đa số, là tổ quốc bao đời của họ. Người Việt chỉ là nhúm cỏn con, chỉ là người lánh nạn. Họ không kỳ thị các ông thì thôi, ông là cái đinh gì mà kỳ thị họ?

1.2.2021

DODUYNGOC

Nguyên văn bài thơ The Hill We Climb của cô Amanda Gorman

When day comes we ask ourselves,

where can we find light in this never-ending shade?

The loss we carry,

a sea we must wade

We’ve braved the belly of the beast

We’ve learned that quiet isn’t always peace

And the norms and notions

of what just is

Isn’t always just-ice

And yet the dawn is ours

before we knew it

Somehow we do it

Somehow we’ve weathered and witnessed

a nation that isn’t broken

but simply unfinished

We the successors of a country and a time

Where a skinny Black girl

descended from slaves and raised by a single mother

can dream of becoming president

only to find herself reciting for one

And yes we are far from polished

far from pristine

but that doesn’t mean we are

striving to form a union that is perfect

We are striving to forge a union with purpose

To compose a country committed to all cultures, colors, characters

and conditions of man

And so we lift our gazes not to what stands between us

but what stands before us

We close the divide because we know, to put our future first,

we must first put our differences aside

We lay down our arms

so we can reach out our arms

to one another

We seek harm to none and harmony for all

Let the globe, if nothing else, say this is true:

That even as we grieved, we grew

That even as we hurt, we hoped

That even as we tired, we tried

That we’ll forever be tied together, victorious

Not because we will never again know defeat

but because we will never again sow division

Scripture tells us to envision

that everyone shall sit under their own vine and fig tree

And no one shall make them afraid

If we’re to live up to our own time

Then victory won’t lie in the blade

But in all the bridges we’ve made

That is the promised glade

The hill we climb

If only we dare

It’s because being American is more than a pride we inherit,

it’s the past we step into

and how we repair it

We’ve seen a force that would shatter our nation

rather than share it

Would destroy our country if it meant delaying democracy

And this effort very nearly succeeded

But while democracy can be periodically delayed

it can never be permanently defeated

In this truth

in this faith we trust

For while we have our eyes on the future

history has its eyes on us

This is the era of just redemption

We feared at its inception

We did not feel prepared to be the heirs

of such a terrifying hour

but within it we found the power

to author a new chapter

To offer hope and laughter to ourselves

So while once we asked,

how could we possibly prevail over catastrophe?

Now we assert

How could catastrophe possibly prevail over us?

We will not march back to what was

but move to what shall be

A country that is bruised but whole,

benevolent but bold,

fierce and free

We will not be turned around

or interrupted by intimidation

because we know our inaction and inertia

will be the inheritance of the next generation

Our blunders become their burdens

But one thing is certain:

If we merge mercy with might,

and might with right,

then love becomes our legacy

and change our children’s birthright

So let us leave behind a country

better than the one we were left with

Every breath from my bronze-pounded chest,

we will raise this wounded world into a wondrous one

We will rise from the gold-limbed hills of the west,

we will rise from the windswept northeast

where our forefathers first realized revolution

We will rise from the lake-rimmed cities of the midwestern states,

we will rise from the sunbaked south

We will rebuild, reconcile and recover

In every known nook of our nation and

every corner called our country,

our people diverse and beautiful will emerge,

battered and beautiful

When day comes we step out of the shade,

aflame and unafraid

The new dawn blooms as we free it

For there is always light,

if only we’re brave enough to see it

If only we’re brave enough to be it

Bản dịch tiếng Việt:

Ngọn Đồi Chúng Ta Lên

Khi ngày đó đến chúng ta tự hỏi mình

Chúng ta có thể tìm ánh sáng nơi nao giữa bóng râm bất tận?

Những mất mát chúng ta mang

biển nước chúng ta gắng lội

Ta dũng cảm vào bụng con quái vật

Ta học đc rằng tĩnh lặng ko phải lúc nào cũng là bình yên

Và các tiêu chuẩn và quan niệm

về lẽ phải

ko phải lúc nào cũng đúng

Và dù sao thì ánh bình minh cũng thuộc về ta

trước cả khi ta biết về nó

Bằng cách nào đó, ta làm điều đó

Bằng cách nào đó, ta vượt qua và chứng kiến

một đất nước ko hề tan vỡ

chỉ đơn giản là chưa hoàn chỉnh

Ta là người sẽ gánh vác đất nước và thời gian

Nơi mà cô gái da Đen gầy gò

hậu nhân của nô lệ và đc nuôi lớn bởi người mẹ đơn thân

có thể mơ giác mơ trở thành tổng thống

chỉ để mình ko bao giờ ngưng cố gắng

Và đúng là chúng ta vẫn còn xa sự làm mới

xa hào quang nguyên sơ

nhưng điều đó ko có nghĩa chúng ta

thôi phấn đấu trở thành một đoàn khối hoàn hảo

Ta đang rèn luyện nên một đoàn thể với mục đích

tạo nên một đất nước cho mọi nền văn hóa, sắc tộc, tính cách

và điều kiện con người

Và vì vậy ta nâng tầm nhìn của mình ko phải cho những thứ đứng giữa chúng ta mà là những thứ đứng trước chúng ta

Ta đóng lại những phân chia vì chúng ta biết, để vì tương lai,

ta phải dẹp bỏ những khác biệt qua một bên

Ta cùng chung tay

để ra có thể vươn tay

nắm một bàn tay khác

Ta ko để đau thương cho ai và bình yên sẽ cho hết thảy

Hãy để địa cầu này, nếu ko còn gì, vẫn nói sự thật là:

Dù ta đau buồn, ta trưởng thành

Dù ta đau thương, ta hy vọng

Dù ta mỏi mệt, ta cố gắng

Ta sẽ mãi kết nối với nhau, cùng chiến thắng

Ko phải vì ta sẽ ko bao giờ lại bị đánh bại

Nhưng vì ta sẽ ko bao giờ lại bị chia rẽ

Kinh cầu cho chúng ta biết hình dung

rằng mọi người sẽ ngồi dưới gốc nho và cây sung của riêng họ

Và ko ai có thể làm họ sợ hãi

Nếu chúng ta sống đúng với thời đại

Thì chiến thắng sẽ ko nằm nơi lưỡi đao

Mà ở nơi cây cầu mà chúng ta đã tạo ra

Đó là một nơi hứa hẹn

Ngọn đồi mà ta đang leo lên

Chỉ khi ta can đảm

Đó là vì một người Mỹ ko chỉ có niềm tự hào ta thừa hưởng,

đó còn là quá khứ ta bước vào

và cách ta sửa chữa nó

Ta đã thấy lực cản sẽ làm tan vỡ đất nước này

thay vì san sẻ nó

Sẽ tiêu hủy đất nước này nếu nền dân chủ bị trì hoãn

Và nỗ lực này đã rất gần với thành công

Nhưng trong khi nền dân chủ tuần hoàn trì hoãn

Nó ko bao giờ có thể bị đánh bại vĩnh viễn

Trong sự thật

Trong đức tin ta tin tưởng

Ta nhìn vào tương lai một lúc lâu rồi

Lịch sử lại đang nhìn chúng ta

Đây là thời kỳ chuộc lỗi

Ta đã sợ sự khởi đầu của nó

Ta ko hề đc chuẩn bị để làm kế tục

của thời khắc đáng sợ này

nhưng trong đó ta đã tìm ra sức mạnh

để làm chủ chương mới

để giao hi vọng và tiếng cười cho chính ta

Cho nên ta một lần đã hỏi

làm thế nào chúng ta có thể thắng thảm họa?

Bây giờ ta khẳng định

Làm thế nào thảm họa có thể thắng đc chúng ta?

Ta sẽ ko bước lùi về phía cũ

mà sẽ bước tiếp bước phải đi

Một đất nước tổn thương nhưng nguyên vẹn,

nhân từ nhưng táo bạo

dũng mãnh và tự do

Ta sẽ ko quay lại

hay bị gián đoạn bởi sự đe dọa

bởi vì chúng ta biết sự không hành động và quán tính của mình

sẽ là để lại hậu qủa cho thế hệ sau

Những sai lầm của chúng ta trở thành gánh nặng của họ

Nhưng một điều chắc chắn:

Nếu ta thay thế nhân từ với ý chí

và ý chí với đúng đắn,

thì tình thương sẽ trở thành di sản của chúng ta

và thay đổi quyền bẩm sinh của con cháu ta

Cho nên chúng ta hãy để lại một đất nước

tốt hơn đất nước mà chúng ta đã đc để lại

Mỗi hơi thở từ lồng ngực nặng như chì này,

ta sẽ nuôi thế giới đầy thương tổn này thành nơi kì diệu

Ta sẽ vươn lên từ những ngọn đồi dát vàng ở phía tây,

ta sẽ đi lên từ phía đông bắc lộng gió

nơi mà ông cha ta từng đứng lên tranh đấu

ta sẽ vươn lên từ các thành phố ven hồ của các bang trung tây,

ta sẽ trỗi dậy từ phương nam nắng cháy

Ta sẽ xây dựng lại, hòa giải và phục hồi

và mọi ngóc ngách được biết đến của quốc gia ta và

mọi ngóc ngách gọi là đất nước của ta,

con người chúng ta đa dạng và xinh đẹp sẽ xuật hiện

đổi mới và xinh đẹp

Khi ngày đó đến ta sẽ ra khỏi nơi bóng râm

tỏa sáng và ko sợ hãi

Bình mình mới sẽ lên khi ta thả nó ra

Vì nơi này luôn có ánh sáng,

chỉ khi ta đủ dũng cảm để nhìn thấy nó

chỉ khi ta đủ dũng cảm để trở thành nó.

(Chưa biết tác giả bản dịch, đành để trống vậy)