Các quốc gia như Spain, Switzerland, và Portugal, bên cạnh Canada, đang hoãn hoặc hủy bỏ các đơn đặt hàng máy bay chiến đấu F‑35 của Lockheed Martin. Theo các báo cáo:
-
Switzerland: Các nghị sĩ, đặc biệt từ phe cánh tả, kêu gọi hủy hợp đồng trị giá từ 7.3 đến 9 tỷ USD với hãng để phản đối chính quyền Trump áp thuế 39% lên hàng hóa Thụy Sĩ POLITICO+12Investors+12Financial Times+12.
-
Spain: Chính thức loại bỏ F‑35, chuyển sang Eurofighter và dự án châu Âu FCAS—động thái được coi là phản ứng trước mâu thuẫn chính trị với Trump về ngân sách quốc phòng và cam kết NATO POLITICO+4Financial Times+4Reuters+4.
-
Canada: Dù đã ký cam kết mua 16 chiếc đầu tiên (trị giá 13 tỷ USD CAD), Canada hiện đang xem xét lại toàn bộ thỏa thuận, cân nhắc các lựa chọn nội địa hoặc khác thay vì F‑35 Reuters+9Reuters+9AP News+9.
-
Portugal: Bày tỏ lo ngại trước chính sách U.S. không có tính ổn định, và đang chuyển hướng sang các cấu hình quốc phòng châu Âu Reuters.
Lockheed Martin có thể mất tổng hợp đồng hàng chục tỷ USD—ăn mòn sâu sắc mảng thu nhập từ F‑35, vốn chiếm ~40% doanh thu hàng không của hãng (trên tổng doanh thu 71 tỷ USD/năm ngoái). Cổ phiếu đã giảm hơn 12% từ đầu năm Investors.
Bình luận: Khi “America First” thành “Isolation First” trong quan hệ đồng minh
Chiêu thuế quan và áp lực ngoại giao của Tổng thống Trump đang phản lại chính sách “America First” theo cách giật gân: thay vì tăng cường liên minh, chính sách đó đẩy các đồng minh rút lui khỏi dự án công nghệ phòng thủ tiên tiến nhất của Mỹ.
-
Phá vỡ lòng tin chiến lược: Khi uy tín chính sách Mỹ trở nên khó đoán, các quốc gia ưu tiên sự ổn định cho ngân sách quốc phòng, đặc biệt trong các chương trình chết người như máy bay chiến đấu.
-
Triển vọng địa chính trị tái phân bổ: Spain đang chọn Eurofighter và FCAS, một minh chứng cho xu hướng châu Âu dò lại khả năng độc lập an ninh công nghiệp — không còn “dựa dẫm” vào Mỹ một chiều.
-
Tổn thất đa chiều: Nói không ngoa, nếu tổng hợp các đơn bị hủy và trì hoãn, con số tổng cộng có thể lên đến 45 tỷ USD, rơi thẳng vào ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ—không chỉ là doanh thu, mà còn là chuỗi cung ứng, mất việc, và ảnh hưởng kỹ thuật lâu dài.
Khi F-35 không chỉ là chiến đấu cơ, mà còn là biểu tượng liên minh công nghệ – các nước đang nói bằng hành động: “Chúng tôi muốn tự chủ, chứ không phải bị lèo lái.” Và Washington cần hiểu rằng chính sách thuế và ngoại giao cứng rắn—không phải lúc nào cũng là con đường để “ở trên cao”. Đôi khi, nó lại là cú đá vào chân mình.
