Kỳ thi đó là kỳ thi tổ chức trên toàn tiểu bang, kéo dài 2 ngày rưỡi: 3 buổi sáng vả 2 buổi chiều. Hai ngày đầu ok. Tối đó coi TV tới khuya, hôm sau buổi sáng viết được đâu nửa trang ngủ cha nó mất. Ngủ được gần nửa tiếng, giám thị lay dậy, và bà nói như vầy:
“Lẽ ra tôi ko đánh thức anh dậy. Nguyên tắc của chúng tôi là thí sinh làm gì thì để yên đấy không can thiệp. Nhưng vì anh NGÁY TO QUÁ thí sinh khác khiếu nại nên tôi phải lay anh dậy cho ngưng ngáy.”
Trong một cuộc thi tổ chức đại trà như vậy, vai trò của giám thị phải được quy định thật chi tiết để cho bất kỳ thí sinh trong phòng thi nào, ở trung tâm thi nào, cũng y hệt như nhau. Không thế có chuyện giám thị trong phòng A thành phố B hành xử khác với giám thị trong phòng C thành phố D.
Các bác nào đi thi TOEFL, SAT, ACT, AP, v.v. đã thấy rồi. Những lời dặn dò của giám thị đều đã được ghi trước; ở đâu và lúc nào, giám thị cũng nói một câu y hệt nhau. Ngay cả những lời nhắc “30 phút,” “10 phút” này nọ cũng đều có quy định sẵn, không thể có phòng này giám thị nhắc 3 lần mà phòng khác giám thị chỉ nhắc 2 lần.
Trong kỳ thi AP, quy định dành cho giám thị là một cuốn sách mấy chục trang, và tất cả các giám thị trên toàn thế giới đều phải kinh qua một kỳ đào tạo mất đâu nửa ngày về các quy định này. Trong cuốn sách đó có chi tiết các việc phải làm trước, trong, và sau kỳ thi. Những gì được làm và những gì không được làm. Tất nhiên là không thể liệt kê hết tất cả các tình huống, nhưng có những nguyên tắc phải theo. Kiểu như “nếu thí sinh không có dấu hiệu gian lận, gặp nguy, hay gây rối môi trường thi, giám thị không được tương tác với thí sinh.”
Nên nếu có thí sinh nào ngủ gật, chuyện giám thị có lay dậy hay không, phải tùy thuộc vào quy định của kỳ thi.
Các bác trên mạng nói là giám thị lẽ ra nên thế này thế nọ. Nhưng không thấy bác nào trích dẫn quy định nào bảo thế cả. Nếu quy định không nói, giám thị không cần làm, thậm chí có thể là không được làm. Trở lại chuyện tớ ngủ gật, lay tớ dậy là chuyện giám thị không được làm, theo quy định. Nhưng giải quyết khiếu nại của thí sinh là chuyện giám thị cần làm, cũng theo quy định. Bà giám thị lay tớ dậy, không phải để đánh thức, mà để tớ đừng “gây rối môi trường thi.” Nếu tớ ngưng ngáy mà tiếp tục ngủ, chắc chắn giám thị sẽ không lay tiếp.
Tội nghiệp em thí sinh là điều tốt, nhưng đó là cảm tính. Muốn trách giám thị thì phải trích dẫn quy định rõ ràng của kỳ thi nói gì về chuyện đó. Nếu quy định không rõ ràng thì là lỗi của cơ quan tổ chức cuộc thi, không phải của cá nhân giám thị.
