Lần đầu tiên trong lịch sử từ năm 1922 của Tập đoàn Truyền thông Anh quốc BBC (British Broadcasting Corporation), một tổng giám đốc từ chức cùng lãnh đạo khối tin tức (news), bộ phận quan trọng nhất của đài này trong một ngày. Sự kiện xảy ra tối ngày 09/11/2025 được cho là bộc lộ khủng hoảng về niềm tin, đạo đức nghề nghiệp và các lỗi hệ thống trong cơ chế lãnh đạo BBC
Từ Luân Đôn, Thông tín viên Nguyễn Giang điểm ra bình luận từ các báo Anh:
Tin xảy ra vào tối hôm qua 09/11 về việc ông Tim Davie, tổng giám đốc (Director General) và bà Deborah Turness, CEO của khối Tin tức (News) cùng nhau từ chức được chính truyền hình BBC và các đài Sky News, Times Radio đồng loạt đăng tải, báo hiệu một cuộc khủng hoảng sâu sắc ở cơ quan truyền thông nổi tiếng nhất nước Anh.
Cụ thể, hai nhân vật cao nhất của BBC phải từ chức vì báo Daily Telegraph đã đăng loạt bài, trích nguồn nội bộ BBC, về vụ việc xảy ra đã một năm trước, khi chương trình Panorama của BBC bị cho là cắt xén rồi ghép lại câu nói của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong vụ nổi loạn ở Đồi Capitol tháng 1/2021.
Tin về hai lãnh đạo BBC từ chức đã được tổng thống Trump vui mừng chào đón trên mạng xã hội Truth Social. Trước đó, người phụ trách báo chí của Nhà Trắng Karoline Leavitt gọi BBC là “đài 100% tin giả”. Những lời công kích này góp phần tạo ra một luồng dư luận của báo cánh tả như The Guardian, ủng hộ BBC, coi các vụ việc này là “cuộc tấn công có phối hợp” của những kẻ thù của BBC, nhằm hạ bệ tập đoàn truyền thông danh tiếng của Anh. Có ý kiến nói ban lãnh đạo vừa từ chức, đã mâu thuẫn với ban quản trị của BBC lâu ngày, và cuối cùng thì một phe phải thua.
Đa số các bình luận ca ngợi đóng góp của BBC cho văn hóa, truyền thông Anh và đánh giá cao các nhà báo. Thế nhưng, các báo Anh cũng nói vụ “ghép lời tổng thống Trump” (chương trình do BBC đặt hàng từ một công ty tư nhân và không rà xoát lại) chỉ là một trong số nhiều lỗi mang tính hệ thống về biên tập ở cấp cao, trong khối quản lý, gây tổn hại đến niềm tin của công chúng vào đài BBC. Ngoài ra còn vụ BBC thuê một thanh niên đóng góp vào chương trình phát thanh về Gaza, ở ngay Gaza, mà không biết người đó là con trai một quan chức Hamas, lực lượng mà chính phủ Anh chính thức coi là “tổ chức khủng bố”. Rồi vụ bê bối vì có cáo buộc hành vi “bắt nạt” và “dùng ma túy” của một số nhân vật liên quan đến chương trình giải trí trên truyền hình ở Anh, Strictly Come Dancing. Tất cả xảy ra dưới thời ông Tim Davie, người làm tổng giám đốc từ 2020.
Bà Deborah Turness, được tuyển về làm CEO of News, một chức danh có màu sắc thương mại, nhưng thực chất là trưởng biên tập khối Tin tức vào năm 2022, thì được biết đến như người đã quyết định đóng cửa các ban ngôn ngữ châu Á, châu Phi, tiếng Ả Rập ở Luân Đôn để tiết kiệm ngân sách. BBC sau đó chỉ còn giữ các ban này ở những văn phòng khu vực, bất chấp cảnh báo mà truyền thông Anh nêu ra về rủi ro an ninh cho các phóng viên không phải người Anh ở các nước xa lạ với hệ thống pháp lý của Anh.
Phúc trình nội bộ của nhà tư vấn cho Ban Biên tập BBC, ông Michael Prescott (rời vị trí vào tháng 6/2025) còn nói trong đài BBC có văn hóa thiên kiến một dạng ý thức hệ, ví dụ có các phóng viên “hung hăng” chuyên phụ trách mảng LGBT+, chuyên kiểm duyệt các nội dung liên quan đến tranh luận về người chuyển giới. Một bộ phận khác, có tên là Verify (Xác minh) được lập ra để chống tin giả thì lại “tạo dựng” ra một bản tin rằng các công ty bảo hiểm xe hơi ở Anh “phân biệt chủng tộc” (theo nguồn trên trang Telegraph).
Ngay cả cựu trưởng biên tập báo The Guardian, ông Alan Rusbridger, cũng phải thừa nhận “cơ chế điều hành BBC có vấn đề” và cần cải tổ. Một cựu lãnh đạo của BBC News, ông Roger Mosey chỉ ra rằng tổng giám đốc vừa từ chức, Tim Davie, không phải là nhà báo mà là doanh nhân ngành tiếp thị, nên ông ta có thói quen chần chừ, phản ứng chậm trước các cáo buộc nghiêm trọng. Ví dụ như trong vụ “cắt ghép” video về tổng thống Trump, thay vì xin lỗi công khai, đài BBC chỉ “gửi thư báo cáo cho bộ trưởng Văn Hóa-Thể Thao ở Anh”.
Trong thời đại mạng xã hội hoạt động không ngừng nghỉ, cách ứng xử cũ kỹ này khiến BBC bị cho là lạc hậu, trốn tránh trách nhiệm. Ông Tim Davie thừa nhận trong đơn từ chức là “tập đoàn BBC đã có những sai lầm” và nay, chủ tịch Samir Shah phải trả lời trước Nghị viện (ngày 10/11/2025) về toàn bộ sự việc và cam kết chỉnh đốn tổ chức này.
Cuộc khủng hoảng xảy ra vào thời điểm nhạy cảm, khi BBC phải thảo luận về việc gia hạn hay không Hiến chương (Charter) của đài và quy chế thu lệ phí truyền thông (TV licence) từ công chúng để nuôi tập đoàn có hơn 20 nghìn phóng viên, nhà báo và nhà sản xuất chương trình.
Hiến chương hiện hành sẽ hết hạn vào cuối năm 2027 và theo thường lệ thì ban lãnh đạo BBC phải thảo luận với chính phủ, các ủy ban của Quốc Hội Anh trong 1 năm trước thời hạn đó để kịp có Hiến chương mới, kèm ngân sách cho 10 năm tới.
Nhưng nay, làn sóng đòi thương mại hóa BBC, hoặc xóa lệ phí truyền thông (180 bảng Anh/năm) mà mỗi hộ gia đình phải đóng, đang dâng cao. Một bộ phận không nhỏ người dân cho rằng BBC (các kênh nội địa ở Anh) không phản ánh quan điểm của họ mà xa đà vào cuộc chơi ý thức hệ thiên tả, uốn nắn các chương trình theo cách nhìn phù phiếm, hoặc thiên vị quan điểm riêng của một nhóm nhỏ cư dân đô thị sung túc, xa lạ với cảm xúc của người dân bình thường. Thậm chí đã xuất hiện các trang mạng xã hội công khai vận động người dân chống lại TV licence và tẩy chay đài BBC. Thế nhưng Hiến chương BBC là do Quốc Hội Anh bàn thảo trong năm 2026 chứ không phải do cử tri quyết định. Dù vậy, cuộc khủng hoảng về niềm tin vào BBC chắc chắn không giúp gì cho cuộc thảo luận về ngân sách này.
