Vụ “tiêu hủy tranh” làm tui nhớ một kỷ niệm thời còn làm ở Văn phòng phía Nam, tạp chí Mỹ Thuật.
Khi đó, năm 1996, đọc thông tin năm 1995, Bảo tàng Orsay, Paris, đưa bức tranh ‘‘L’Origine du Monde’’ (Cội nguồn nhân gian) của danh họa người Pháp Gustave Courbet, ra trưng bày công khai, anh Nguyễn Liên Châu, Trưởng văn phòng đại diện tạp chí thấy phiên bản đẹp quá, đã cho in bức tranh này.
Ngay sau khi tờ Mỹ thuật thời nay phát hành, chúng tôi bị Sở Thông tin văn hóa TP.HCM cho rằng in hình đồi trụy và gửi công văn yêu cầu lên “làm việc”, đòi thu hồi số tạp chí đó. Tui bị thay mặt lên giải trình.
Tất nhiên là phản đối quyết định. Đi lên đó vài lần, cãi qua cãi lại rồi mệt quá tui không muốn đi nữa. Anh Châu gọi họa sĩ Trương Hạnh, khi đó Phó TBT tạp chí. Từ Hà Nội, anh Hạnh gọi vào quát: “Lính tao in tranh của danh họa Pháp trong bảo tàng mà tụi bay mất nước hay sao?”, hihi, từ đó … êm, không… mời mọc hay thu hồi chi nữa! May tạp chí Mỹ thuật trực thuộc… ngoài kia, hông thì chát!
Nói về danh họa Gustave Courbet, thế giới ngày nay đã công nhận ông là một nghệ sĩ thể hiện đúng tinh thần “Tự do hay là chết”. Có thể hiểu được nhân sinh quan của ông trong thư gửi tới bộ trưởng Maurice Richard thời đó nhân việc ông từ chối huân chương Bắc đẩu bội tinh mà chính quyền muốn trao cho ông. Courbet có ghi rõ là ông muốn các thế hệ sau này nhớ tới ông như một người không thuộc chế độ nào cả, ngoại trừ chế độ tự do!
‘‘Trọn đời tôi đã sống tự do và không có cách gì làm tôi đổi ý’’!
Gustave Courbet nghệ sĩ vĩ đại vì tự do!
Ông sinh 1819, cách thời đại chúng ta 200 năm và vẽ bức tranh này 1866.
