Facebook tiếp nhận và xử lý “report” như thế nào?

Gần đây nhiều trang facebook như Việt Tân, Nhật ký yêu nước bị xóa (page Việt Tân hiện đã được khôi phục lại), rồi một số bài viết liên quan đến cuộc biểu tình vừa rồi chống Luật đặc khu và An ninh mạng cũng bị gỡ bỏ. Nó xảy ra sau khi Luật an ninh mạng được thông qua, và nhiều người cho rằng facebook qui phục và thỏa hiệp với chính quyền cộng sản. Trước khi Luật an ninh mạng ra đời, khi một bài viết bị xóa, một tài khoản bị chặn, người ta đơn giản tin rằng, nó bị đội ngũ dư luận viên và lực lượng 47 report.

Nếu bạn tin vào vế đầu của câu chuyện, thì không cần đọc bài viết dưới đây. Nếu bạn tin rằng Giám đốc facebook tại VN, Lê Diệp Kiều Trang, phụ trách mảng kinh doanh và truyền thông của facebook ở thị trường VN, đứng đằng sau những sự việc đó, thì lại càng không nên đọc bài này.

Vì thực ra, chính sách kiểm duyệt và hệ thống xử lý report của facebook từ lâu đã bị ca thán và chỉ trích bởi người dùng ở khắp nơi trên thế giới, chứ không riêng gì VN. Nhiều fber, nhiều fan page ở khắp nơi cũng bị report, cũng bị xóa bài “oan ức”, chứ không chỉ có VN. Trong phiên điều trần của Mark Zuckerberg trước Quốc hội Hoa Kỳ, Thượng nghị sĩ Ted Cruz đã đặt vấn đề rằng “rất nhiều người Mỹ” đang quan tâm tới việc facebook và các công ty công nghệ khác đang tham gia vào một xu hướng thiên vị và kiểm duyệt chính trị phổ biến. Cruz sau đó đã đưa ra một danh sách các bài viết có thiên hướng “conservative” mà ông cho là đã bị “chặn” bởi Facebook. Một trường hợp đình đám mấy tháng trước là page “Diamond and Silk”, một page “pro-Trump” của song ca da đen Lynnette Hardaway và Rochelle Richardson, bị gỡ bỏ với lý do không rõ ràng.

Facebook đề ra “Tiêu chuẩn cộng đồng” (Community Standards – https://m.facebook.com/communitystandards) gồm 27 trang, với những tiêu chí về ngôn từ kích động thù địch, hình ảnh bạo lực, xuyên tạc, tuyên truyền khủng bố và tin tức sai lệch – tất cả đều theo cách hiểu và định nghĩa của facebook! Chính xu hướng thiên vị chính trị đã dẫn đến việc thực thi “tiêu chuẩn kép” trong việc kiểm duyệt của facebook.

Vậy facebook tiếp nhận và xử lý nội dung bị “report” như thế nào?

Với gần 1 tỉ người dùng, dĩ nhiên facebook phải xây dựng một hệ thống AI tự động để tiếp nhận và xử lý lượng thông tin khổng lồ. Tấm hình bên dưới mô tả giải thuật và cách thức xử lý dữ liệu của facebook khi tiếp nhận một thông tin report. Hệ thống phân loại các report khác nhau như: Safety, Hate and Harassment, Access, and Abusive. Tùy thuộc vào loại vấn đề bạn đang report, luồng dữ liệu sẽ chạy theo những hướng khác nhau. Nếu nội dung bị report vi phạm “Tiêu chuẩn động đồng” định nghĩa bởi facebook nói trên, nó sẽ bị xóa và hệ thống sẽ gởi cảnh báo tới người đã đăng tải nội dung đó.

Trong cộng đồng có gần 1 tỉ người dùng, dĩ nhiên, hệ thống xử lý report không phải lúc nào cũng đúng, hay sẽ không bao giờ tuyệt đối đúng, vì đơn giản, “Tiêu chuẩn cộng đồng” được định nghĩa hoàn toàn chủ quan bởi facebook!

Facebook có các đội nhóm đặc biệt làm việc 24/7 chỉ để xử lý khiếu nại của người dùng đối với các trường hợp có thể đã bị xử lý nhầm lẫn. Và một lần nữa, việc xử lý này là hoàn toàn chủ quan.

Facebook thiên tả, có khuynh hướng thiên vị chính trị, đàn áp tự do ngôn luận và có chính sách kiểm duyệt nội dung đầy bất cập. Đó là điều ai cũng biết. Và khi mà một hệ thống AI tiếp nhận và xử lý report được xây dựng trên một nền tảng như vậy thì cũng dễ hiểu khi đã, đang và sẽ có nhiều bài viết, user, fan page bị gỡ bỏ “oan uổng”.

Và đó chỉ đơn thuần là vấn đề “kỹ thuật” và “chuyên môn” của bản thân facebook. Trước và sau Luật an ninh mạng của VN, ở bất kì nơi nào trên thế giới, nó vốn dĩ đã như vậy. Facebook vốn dĩ đã bị ca thán, chỉ trích và phong trào #deletefacebook đã rầm rộ trên không gian mạng xã hội trong hơn 1 năm qua.

Và vì vậy, đừng nên đánh giá quá cao quyền năng của chính quyền cộng sản VN trong chuyện này và lan truyền tâm lý sợ hãi mơ hồ về Luật an ninh mạng. Mới cách đây 6 tháng, khi ông bộ trưởng thông tin và truyền thông Trương Minh Tuấn loan tin “hai hãng công nghệ Google và Facebook đã đồng ý hợp tác tích cực với chính quyền Việt Nam để gỡ bỏ hàng ngàn tài khoản có nội dung xấu, bôi nhọ, tuyên truyền chống nhà nước”, chẳng phải các bạn đã cười khẩy và chế giễu ông này hay sao?

#FreedomOnMyMind

p/s: Bài viết của em Minh Pham. Thanks ! À, đến hôm nay thì fb có 2 tỉ người dùng rồi em. Và nó vẫn thiên tả.