Nhiều người chưng hửng khi xem các bài tường thuật về Hội nghị Đối ngọai Toàn quốc mới diễn ra ở Hà Nội. Theo hệ thống truyền thông chính thức thì hội nghị này được tổ chức nhằm… triển khai việc thực hiện Nghị quyết Đại hội đảng 13 trong lĩnh vực ngoại giao. Cụ thể là thảo luận về công tác đối ngoại của đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân và của cả hệ thống chính trị trước nay và sắp tới.
Dự Hội nghị Đối ngọai Toàn quốc này không chỉ có viên chức ngoại giao đang làm việc ở cả trong lẫn ngoài Việt Nam mà còn có Tổng Bí thư, các thành viên của Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương đảng CSVN, lãnh đạo tổ chức đảng các địa phương, Chủ tịch Nhà nước, Thủ tướng, lãnh đạo các bộ, ngành, lãnh đạo các tổ chức chính trị – xã hội từ trung ương tới địa phương…
Đối ngoại – tất nhiên là quan trọng nên tất nhiên phải lưu ý đến Hội nghị Đối ngoại Toàn quốc song nghe chỉ đạo của Tổng Bí thư, rồi huấn dụ của Chủ tịch Nhà nước về hoạt động đối ngoại, rất dễ dàng nhận ra những nhân vật lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam cùng xem đối ngoại là tập hợp những chiêu, trò vốn dĩ người tử tế không ai nghĩ tới và tất nhiên không ai làm…
***
Trong diễn văn chỉ đạo Hội nghị Đối ngoại Toàn quốc, ông Nguyễn Phú Trọng bảo rằng, những người cộng sản đã xây dựng một trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh mà ông ví von là trường phái… “cây tre Việt Nam” – “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”.
Tre vốn là loại thực vật không phải chỉ Việt Nam mới có. Tre ở đâu cũng có những đặc điểm y hệt như tre ở Việt Nam. Lấy các đặc điểm chung của giống tre để dán vào đó cái gọi là… “sự đặc sắc, độc đáo của đối ngoại và ngoại giao thời đại Hồ Chí Minh” chính là… “ngoa ngôn mà… bất trí”! Giới bình dân gọi là… “gian nhưng không… khôn”!
Đáng lưu ý hơn, ông Trọng đòi… “đối ngoại của đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân và của cả hệ thống chính trị” phải biết… “mềm nắn, rắn buông”. Người Việt chưa bao giờ xem “mềm nắn, rắn buông” là một lối ứng xử tử tế. Tiền nhân khái quát “mềm nắn, rắn buông” để lên án lối hành xử bất nhân, vô đạo nhưng ông Trọng lại công khai bày tỏ mong muốn hoạt động đối ngoại phải theo phương châm này!
Có thể do cảm thấy xấu hổ vì chỉ đạo trâng tráo tới mức trần trụi của ông Trọng, chỉ có một số cơ quan truyền thông chính thức tường thuật… nguyên xi về chuyện hoạt động đối ngoại phải biết… “mềm nắn, rắn buông” (1), một số cơ quan truyền thông chính thức đã chủ động lược bỏ chi tiết này (2).
Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Phú Trọng không rành tiếng Việt hay thật sự tin rằng phải làm để xây dựng… “vị thế mới cho Việt Nam”? Chắc chắn trong vài trăm người tham dự Hội nghị Đối ngoại Toàn quốc có không ít người biết ngữ nghĩa của… “mềm nắn, rắn buông” và sự nguy hại nếu cả hệ thống ứng xử như thế, vì sao không ai lên tiếng?
Hồi tháng 8 năm 2016, tường thuật về cuộc họp giữa ông Vương Đình Huệ (lúc đó là Phó Thủ tướng), báo điện tử của chính phủ Việt Nam lấy một ý của Phó Thống đốc Ngân hàng lúc đó làm tựa: Ngành Thống kê không thể “mềm nắn, rắn buông” vì như thế là thiếu bản lĩnh và tiếp tay cho dối trá tinh vi (3).
Giờ, tiếng là đăng… Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Đối ngoại Toàn quốc nhưng báo điện tử của chính phủ Việt Nam, chỉ chủ động cắt bỏ chỉ đạo của ông Trọng, yêu cầu hoạt động đối ngoại phải biết… “mềm nắn. rắn buông” (4) mà không dám nói thêm tiếng nào. Khó có ví dụ minh họa nào đắt hơn về bản chất… dân chủ xã hội chủ nghĩa!
***
Chẳng riêng ông Trọng ca ngợi cũng như dạy dỗ thế nào là… “khôn khéo, mưu lược”, nhận thức của ông Nguyễn Xuân Phúc – Chủ tịch Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam – về đối ngoại cũng gần như thế. Sau Hội nghị Đối ngọai Toàn quốc, khi trao Quyết định phong hàm Đại sứ cho 26 viên chức ngoại giao, ông Phúc dặn những viên chức này nói riêng và ngành ngoại giao nói chung phải phát huy vai trò… “tai, mắt”, “ăng ten” (5).
Có thể vì yêu cầu của đảng, của nhà nước, của chính phủ chỉ như thế và không cần hơn thế, thành ra dường như trước giờ, các viên chức ngoại giao và cơ quan ngoại giao của Việt Nam chỉ… nghe ra, nhìn thấy và… rà trúng những yếu tố liên quan đến lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, kiểu như… các chuyến bay hồi hương bóp cổ đồng bào suốt từ giữa năm ngoái đến giờ (6)!
Chú thích
(3) http://baochinhphu.vn/Kinh-te/Nganh-Thong-ke-khong-the-mem-nan-ran-buong/284320.vgp
Trân Văn là bút danh của một nhà báo có 28 năm làm việc ở nhiều vị trí khác nhau (Cộng tác viên, Phóng viên, Biên tập viên, Thư ký Tòa soạn) của một số đài truyền hình, đài phát thanh, nhật báo, tuần báo, báo điện tử tại Việt Nam và Hoa Kỳ. Các bài viết của Trân Văn là blog cá nhân và được đăng tải với sự đồng ý của đài VOA nhưng không phản ánh quan điểm chính thức của chính phủ Hoa Kỳ.
