Margaret

Trái tim tôi không tan nát khi bác sĩ nói với tôi rằng chồng tôi, Frank, đã ra đi. Nó cũng không tan nát khi tôi phải bán căn nhà chúng tôi sống suốt bốn mươi năm, chỉ vì cầu thang bây giờ trở nên quá dốc đối với tôi.

Không.
Trái tim tôi tan nát vào một buổi chiều thứ Ba, khi tôi nhìn vào một bong bóng tin nhắn màu xanh trên màn hình iPhone.

Tên tôi là Margaret. Tôi 76 tuổi, sống trong một căn hộ yên tĩnh ở ngoại ô Chicago, và tôi muốn kể cho bạn nghe về mùa Giáng sinh suýt nữa đã đánh gục tôi. Không phải vì bi kịch, mà vì một câu nói — câu nói đang ám ảnh hàng ngàn người già trên khắp nước Mỹ lúc này.

“Nếu mẹ muốn thì chiều ghé qua ăn tráng miệng cũng được.”

Câu đó không phải là xúc phạm. Không hề có la hét.
Chỉ là một tin nhắn từ con gái tôi, Jessica. Một bà mẹ bận rộn, hiện đại. Một phụ nữ đang xoay xở với công việc công ty, hai đứa con tuổi teen, và một khoản thế chấp nhà.

Nhưng những từ ấy đánh vào tôi còn mạnh hơn cả gió mùa đông thổi từ mặt hồ.

Ba mươi năm qua, Giáng sinh ở nhà chúng tôi là một cuộc hỗn loạn tuyệt đẹp. Nó giống như Super Bowl của đời sống gia đình. Giấy gói quà cao đến đầu gối trong phòng khách. Frank vật lộn với con gà tây lúc nào cũng hơi bị khô. Trẻ con hét ầm ĩ. Mùi quế và mùi bối rối nhẹ thoang thoảng khắp nhà.

Tôi là người điều khiển dàn nhạc đó. Tôi là tâm điểm của cả gia đình.

Nhưng thời gian là tên trộm. Nó lấy đi tiếng ồn của bạn. Rồi nó lấy luôn mục đích sống của bạn.

Frank mất.
Các con chuyển đến những bang khác nhau.
Lũ cháu lớn lên thành những đứa trẻ tuổi teen chỉ giao tiếp bằng emoji.
Và đột nhiên, nhà tôi sạch bong.

Yên lặng.

Yên lặng đến chết người.

Năm vừa rồi, tôi chờ kế hoạch. Bạn hiểu cảm giác đó chứ? Kiểm tra điện thoại mỗi giờ, mong một lời mời. Không chỉ là “được mời,” mà là được cần đến. Tôi muốn được cần đến.

Cuối cùng, tôi nhắn cho Jessica:
“Ngày 25 mẹ nên đến lúc mấy giờ? Có cần mẹ mang món khoai lang nướng không?”

Ba chấm hiện lên trên màn hình. Rồi câu trả lời đến:

“Mẹ ơi! Năm nay tụi con muốn buổi sáng thật nhẹ nhàng thôi. Chỉ bốn người trong nhà mặc đồ ngủ mở quà. Tụi con mệt lắm rồi. Nhưng chiều mẹ ghé ăn tráng miệng nếu muốn nhé! Tầm 4 giờ? Không ép buộc đâu!”

Tôi ngồi trong bếp, sự im lặng như dội vào tai.

Nhẹ nhàng. Chỉ tụi con thôi. Nếu mẹ muốn.

Trong nước Mỹ hiện đại, chúng ta bị ám ảnh bởi “gia đình hạt nhân.”
Ba, mẹ, con.
Còn tất cả những người khác—kể cả những người đã nuôi nấng bạn—trở thành phụ kiện. Một phần thêm vào.

Tôi cảm thấy mình như ý nghĩ sau cùng.
Tôi cảm thấy như khách.

Tôi nhắn lại:
“Tuyệt vời quá! Hẹn gặp con lúc 4 giờ nhé!”

Bởi vì đó là điều mà các bà mẹ làm.
Chúng tôi không muốn trở thành gánh nặng.
Chúng tôi không muốn bị xem là bà mẹ chồng “phiền phức.”
Chúng tôi nuốt cục nghẹn trong cổ họng và thêm dấu chấm than để che giấu nỗi đau.

Sáng Giáng sinh đến. Tôi tự thức lúc 6 giờ do thói quen.
Cơ thể tôi vẫn nhớ cảm giác vội vã đặt món ăn vào lò.
Đôi tay tôi vẫn nhớ cảm giác cầm chiếc tất đựng quà.

Nhưng chẳng có việc gì để làm.

Tôi pha một tách cà phê.
Bật TV xem lễ diễu hành ở New York.
Thấy đám đông, thấy các gia đình, thấy những tấm biển “Hi Mom!”

Tôi ngồi trong phòng khách sạch sẽ, giữa những món trang trí tinh tế mà chẳng ai nhìn thấy, và tôi bật khóc.

Tôi không khóc vì cô đơn.
Tôi khóc vì mình là lựa chọn tùy tiện.

Khoảng trưa, tôi không chịu nổi sự im lặng nữa. Tôi mặc áo khoác và lái xe.
Tôi đi qua những ngôi nhà trong khu. Thấy lối vào đầy xe. Thấy bóng hình qua cửa sổ — những bà ngoại ôm cháu, những ông bố đùa giỡn với chó.

Và tôi nhận ra điều đáng sợ về tuổi già ở nước Mỹ:
Chúng ta đánh đổi cộng đồng để lấy độc lập, và cuối cùng nhận lại cô lập.

Tôi dừng ở một trạm xăng chỉ để nghe tiếng người.
Cậu thu ngân, một chàng trai trẻ với vài cái piercing, mỉm cười mệt mỏi:
“Merry Christmas.”

Tôi suýt ôm cậu ta.
“Merry Christmas,” tôi nói.
“Tôi sắp đến thăm các cháu đây.”

Tôi cần phải nói thành lời để cảm thấy như nó là thật.

Đến 4 giờ, tôi gõ cửa nhà Jessica.

Cánh cửa mở ra với tiếng ồn và hơi ấm phả vào mặt. Mùi thịt nướng. Tiếng bóng bầu dục từ TV.

“Grandma!”
Lũ trẻ ngẩng lên khỏi iPad một giây, rồi lại cúi xuống.

Jessica ôm tôi, nồng mùi rượu vang và nước hoa đắt tiền.
“Mẹ đến rồi! Lấy đĩa đi mẹ, thức ăn thừa ở trên quầy đó.”

Tôi mỉm cười.
Tôi ăn món gà tây lạnh.
Tôi nhìn họ cười với những câu chuyện nội bộ mà tôi chẳng hiểu.

Tôi có mặt ở đó.
Nhưng cũng không phải ở đó.

Tôi là khán giả của chính cuộc đời mình — cuộc đời mà tôi đã xây dựng.

Trên đường về, giữa màn đêm băng giá, sự thật dần ngấm vào xương tủy. Một sự thật đau đớn, có thể khiến bạn khó chịu, nhưng tôi phải nói.

Được yêu không giống như được bao gồm.

Con gái tôi yêu tôi. Tôi biết nó yêu tôi.
Nó sẽ chăm sóc tôi nếu tôi bệnh.
Nó sẽ đứng ra nếu tôi gặp rắc rối.

Nhưng nó quên mất rằng tôi vẫn là một con người cần được thuộc về —
không phải một vấn đề cần quản lý hay một mục cần tick vào lịch trình ngày lễ.

---

Thông điệp gửi những người con trưởng thành

Nếu bạn là người con đang đọc điều này, xin hãy lắng nghe.

Cha mẹ bạn biết bạn bận.
Chúng tôi biết kinh tế khó khăn.
Chúng tôi biết bạn kiệt sức vì làm việc 50 giờ mỗi tuần.
Chúng tôi biết bạn chỉ muốn ở nhà trong bộ đồ ngủ.

Nhưng chúng tôi đang dần mờ đi.

Thế giới của chúng tôi thu hẹp lại mỗi ngày.
Chúng tôi mất bạn bè.
Mất khả năng đi lại.
Mất vai trò trong cuộc đời của chính mình.

Thứ duy nhất giữ chúng tôi lại với thế gian này — chính là bạn.

Khi bạn nói “Chiều ghé nếu muốn,” bạn đang nói
“Mẹ là một phần trong ngày của con, nhưng không phải ưu tiên.”

Chúng tôi không cần quà đắt tiền.
Chúng tôi không cần bữa tiệc hoàn hảo.

Chúng tôi muốn thấy mái tóc rối buổi sáng.
Chúng tôi muốn nhặt giấy gói quà cùng mọi người.
Chúng tôi muốn sống trong sự hỗn loạn — không phải ghé qua để dọn dẹp.

Vì vậy, xin hãy…

Năm nay, đừng chỉ “xếp chúng tôi vào lịch.”
Đừng đặt chúng tôi giữa giờ ngủ trưa và buổi xem Netflix.

Hãy gọi cho chúng tôi trước.
Hãy mời chúng tôi sớm.
Hãy dành chỗ cho chúng tôi ngay khi bữa tiệc còn nóng.

Bởi vì một ngày nào đó, điện thoại sẽ không reo nữa.
Ngôi nhà sẽ trống rỗng.

Và bạn sẽ nhận ra món quà quý giá nhất không nằm dưới gốc cây thông.

Món quà đó chính là người đang ngồi lặng lẽ trên chiếc ghế sofa, chỉ hạnh phúc vì được chứng kiến cuộc đời của bạn.

Đừng đợi đến khi chúng tôi chỉ còn là ký ức — mới đặt chúng tôi vào vị trí ưu tiên.