———————–
Sau vụ gặt tháng 10, các con mương cũng không còn đầy nước, phải đến mùa cấy tháng giêng thuỷ lợi mới bơm nước trở lại.
Trên cánh đồng chỉ trơ lại những gốc rạ, tranh thủ lúc đất mềm người ta cày đổ ải cho đất nghỉ. Có chỗ lười cày, đất vài bữa sau khô nứt toác thành những hình lục giác bát giác.
Nước càng ngày càng cạn đi trong cái mương cụt dẫn nước từ mương cái vào để tưới rau. Cái mương cụt một bên là rặng chuối, một bên là kè đá.
Đây là mùa nhàn nhất trong năm của bọn tù đội rau. Công việc hiện tại chỉ tập trung trồng rau vụ động là bắp cải, su hào. Cái kè đá là nơi bọn tù nhàn tản ngồi tụ tập, tán phét trong lúc nghỉ giải lao tưới rau. Cách cái kè đá vài mét là một khoảng đất, thế nào ông quản giáo đưa một nắm hạt cải xanh để gieo. Nửa tháng sau rau đã lên xanh mơn mởn.
Một buổi ngồi nghỉ, thằng Lợi nhìn đám rau nói.
– Đéo hiểu ông Quản trồng rau cải này làm gì nhỉ, có một dúm thì làm cái đéo gì.?
Thắng Bọ nói.
– Trồng cho nhà ông ấy ăn.
Thằng Lợi ở đây được 6 năm, nó rành rọt nói.
– Đéo biết câm mẹ mày mồm, nhà ông ấy không ăn rau ở đây bao giờ cả. Khéo chúng mày thù tẩm thuốc vào chết cả nhà ông ấy thì sao.
Thắng Bọ thắc mắc.
– Hay trồng nhập cho bếp trại.?
Thằng Lợi lại chửi.
– Đm bố đã bảo mày ngu lại hay nói, cả vạt cải này cân lên được bao nhiêu mà nhập trại.
Thắng Bọ tần ngần.
– Ừ nhỉ, đéo hiểu trồng thế làm gì.?
Thằng Lợi thì thầm.
– Đm, ông ấy trồng bẫy bọn tù đấy. Thằng nào vặt ăn, ông ấy phạt cho nhà mang tiền lên mà nộp. Động vào rau của đội thì mất mấy lít ( mấy trăm nghìn ) đấy con ạ.
Thắng Bọ ớ người.
– Thế không thằng nào bị bẫy, thì để cải chết già à ?
Lợi đại bàng vừa bước đi vừa nói.
– Chết già thì chết, động vào là đi đấy.
Hơn tháng sau cải xanh lên bằng gang tay, nhìn bắt mắt. Nước trong cái mương cụt lại vơi đi một nửa. Bọn tù ngồi nghỉ trên kè đá, bỗng có thằng nói.
– Cái mương này nhiều cá đen lắm, thế nào cũng có bọn trê và chuối. Hay tát mẹ mương bắt đi.
Hắn bảo.
– Đang giờ làm đi tát mương , bắt cá. Chúng mày lại thích giẫy chết.
Cả hội thở dài, lại ngồi chép miệng tiếc rẻ, trong đầu chúng chắc thằng nào cũng nghĩ đến những con cái chuối, trê nướng thơm phức.
Hắn đi lên phòng quản giáo, thấy ông đang ngồi xem ti vi, hắn bảo.
– Thầy ơi, cái mương kia đầy rong rêu. Tranh thủ mùa này cạn mình nạo mương nhé, cũng đang nhàn.
Ông quản giáo giơ tay vẫy lia lịa.
– Ừ, ừ, mày cho chúng nó làm đi.
Hắn đi xuống, ban lệnh tát mương của quản giáo. Chọn ra bốn thằng ở vùng quê thành thạo, bọn chúng lấy thân chuối đổ làm thân đập , đắp bùn cho kín đập và thay nhau tát một hồi thì cạn cái mương. Lấy liềm và cuốc khua hết rong, cỏ, rêu lên. Thế là tha hồ mò cá, đúng là nhiều cá, nhưng toàn cá trê và chuối chỉ bằng hai ngón tay.
Được lưng xô cá trê, quả. Hắn thắc mắc.
– Sao đéo thấy cá rô bọn mày nhỉ.?
Ông Ánh bảo.
– Cá rô nó chui vào ngách đá hay chui xuống bùn, cứ mò dưới bùn là thấy. Bọn này nó nhịn thở lâu, không như bọn chuối, trê một lúc là nhoi lên bùn thở đâu.
Ông Ánh làm nghề nuôi cá, lập tức cả hội nhảy xuống bùn mò. Hắn cũng thò tay vào khe đá kè để mò mẫm. Trong khe có cá rô thật, bọn cá rô khôn đến mức không những chui vào khe đá cạn nước. Chúng còn gương vây ngược chống vào hai bên kẽ đá cho khỏi rơi và nằm im như thế. Hắn cầm cái que nhỏ ngoáy ngược lên trong khe đá, cá rô cứ rơi lôp bộp. Những đứa khác cũng làm theo, chốc lại có tiếng reo mừng à, ồ.
Được một rổ cá rô ron, con nào con đấy béo múp, vàng ươm. Những cái vây sắc và cứng của chúng đánh vaò tay bọn tù, đứa nào cũng rớm máu. Bọn tù nướng cá ăn, cá trê và chuối còn có thịt , ít xương, Bọn cá rô nướng toàn xương với vảy cứng. Phương châm hết nạc thì vạc đến xương, bọn tù nướng cá trê và chuối trước. Đến lúc phải lao động thì rổ cá rô gần như còn nguyên.
Bọn tù đứng dây , đứa cầm cuốc, đứa xách đôi thùng tưới nói.
– Làm gì bọn rô này, rán giòn lên chấm nước mắm hạt tiêu thì tuyệt.
Thằng khác bảo.
– Về nhà mày nhé, đm tù lại còn đòi sang. Điều kiện thế.! Rán hết chỗ này thì mất lít mỡ.
Hắn bảo.
– Toàn thằng đéo biết tính, cá rô này nấu với rau cải xanh đây này là ngon nhất.
Mấy thằng nói.
– Đm ông tinh tướng, giỏi mà vặt rau xem, trói treo chết mẹ mày luôn.
Hắn không nói lại bọn tù, lăng lẽ bê rổ cá rô lên phòng quản giáo, ông quản giáo hỏi.
– Cái gì đấy.?
Hắn đáp.
– Dạ, bọn em vừa bắt được khi nạo mương. Thầy mang về cho cô và em ăn, cá béo lắm.
Ông quản giáo cười.
– Đm ăn đéo gì cá rô, toàn xương.
Hắn nói.
– Bọn cá rô này, nấu với canh rau cải, chan vào bánh đa sợi thì tuyệt. Nó là món đặc sản ở Hà Nội đấy thầy ạ. Chỉ có quý tộc mới ăn sáng món đó thôi, còn đắt hơn phở. Mà ít hàng bán lắm vì cá rô đâu sẵn, toàn rô phi hay cá khác người ta độn vào.
Ông quản giáo mắng.
– Mày nói thế đéo nào, canh cải xanh nấu sườn là ngọt nhất. Thế Hà Nội lại là đặc sản à.?
Hắn đáp
– Vâng, cá này luộc qua, gỡ thịt ra phi với hành , còn xương cá và đầu cá giã nát cho vào nước đun sôi một lúc. Lọc lấy nước để bỏ xương. Cải xanh tươi mới hái, rửa sạch cho vào nước cá đang sôi đã nêm gia vị trước. Chan nước canh lên bát bánh đa trắng đã trần chín, rồi rắc thịt cá phi hành lên trên cùng. Hà Nội chỉ có quan to mới ăn được kiểu thế, toàn trong nhà hàng lớn, khách quen. Bên ngoài làm gì có quán nào có bán đâu.
Quản giáo rối rít.
– Ơ ơ, mình có cải xanh, có cải xanh. Mày hái một nắm để tí tao mang về, mày ghi lại cho tao cách làm để tao bảo bà ấy làm. Nghe cũng hấp dẫn đấy, thế toàn dân nhà giàu ở Hà Nội ăn à.?
Hắn gật đầu.
– Vâng, toàn quan to cả nhà giàu ăn. Nhưng không chắc được bằng thầy, vì cá tươi luôn, rau tươi luôn. Quán trên kia có khi cá rô phi cả cải héo nó cho vào.
Quản giáo.
-Đúng. Chúng nó có tiền, chắc đéo gì bằng mình. Mình ở đây của tươi sống rành rành.
Hắn bảo.
– Em xuống hái rau cho thầy, sẽ đánh vảy, mổ cá luôn.
Hắn xuống chỗ bờ mương quát.
– Lợi, hái rau cải rửa sạch chia làm hai mớ. Một mớ cho bốn người ăn, một mớ đủ cho anh em mình.
Thằng Lợi chửi.
– đm con chó, mày đùa tao à.?
Hắn nói.
– Lệnh của thầy.
Hắn quay sang Thắng Bọ.
– Thắng Bọ, lên giếng nước làm cá rô, chuẩn bị chiều nấu canh cải cá rô.
Thắng Bọ.
– Điên, đm ăn xong đi kỷ luât hết à.?
Hắn đáp.
– Lệnh của thầy, có làm không Tao chỉ nói lại , hay bọn mày đợi ông ấy xuống đây bảo.
Lát sau hắn để cá rô làm sạch và rau rửa sạch trong hai túi nilong, đặt vào giỏ xe của ông quản giáo.
Phần lớn cá và rau còn lại, bọn tù tối hôm đó xuýt xoa khen ngon. Nước canh cá ngọt lừ, thịt cá phi hành thơm ngon đọng mãi đầu lưỡi. Ăn xong vừa tấm tắc khen ngon, vừa lo sợ mai ông quản giáo phát hiện rau mất nhiều sẽ kỷ luật. Thằng Lợi nói.
– Đm, ngon thì ngon thật, nhưng lỡ mai mà đi cùm thì ăn đéo bõ ỉa.
Đứa nào cũng thoáng vẻ lo lắng, hắn nói.
– Yên tâm đi, mai ông ấy phát hiện thì tao chịu, tao sẽ bảo tao hái cho chúng mày ăn. Chúng mày không biết gì hết.
Sáng hôm sau, như thường lệ, vào đầu buổi sáng ông quản giáo đi thăm đồng. Đi qua vạt rau cải xanh, ông nhìn một lúc rồi đến gần hắn bảo.
– Hôm qua canh cải nấu cá rô ngon thật, bà ý cứ bảo mày dân Hà Nội có khác, sành ăn thế.
Lúc ông quản giáo đi rồi, bọn tù xúm lại hỏi.
– Ông ấy không nói gì à.?
Hắn nói.
– Ông bảo canh cá rô nấu rau cải xanh, ăn ngon nhỉ.?
Cả hội bật cười, thằng Lợi hỏi.
– Mày làm đéo gì mà ông ấy bỏ qua thế.?
Hắn đáp.
– Tao vừa cho cả nhà ông ấy một bữa làm quan to, đại gia, quý tộc hơn bọn Hà Nội. Chẳng lẽ làm đại gia , quý tộc thành phố mà hôm nay nhìn vạt rau lại bảo, hôm qua nhà tao ăn có một góc vạt rau, còn một góc rau đâu rồi à.?
Canh cá rô rau cải là món mẹ nấu cho hồi hắn còn 10 tuổi. Đấy cũng là món mẹ hắn thích nhất. Món ăn không hề đắt , nhưng lại mất công làm. Lúc hắn lớn thì mẹ già, tay chân bà run lẩy bẩy không đụng dược vào dao thớt. Cuộc sống bươn chải, vợ con, làm ăn và nhiều thứ khiến hắn quên bẵng mẹ già thích món gì. Hắn lấy vợ ở nơi khác, tháng về thăm mẹ dúi tiền cho mẹ lúc ít, lúc nhiều tuỳ theo lúc kiếm ăn được nhiều hay ít. Cái lời hứa lúc ăn bát canh bánh đa cá rô mẹ nấu khi thơ đó hắn còn nhớ. Con biết làm rồi, sau mẹ thích ăn con sẽ làm cho mẹ. Lời hứa ấy bẵng một cái đã hơn 30 năm.
Lúc khó khăn nhất cuộc đời, hắn vẫn xoay sở nấu được bát canh cá rô cho người đời ăn.
Nhưng lúc này, lúc mà yên ấm, đề huề nhất từ trước đến nay. Hắn vẫn chưa nấu được cho mẹ mình như lời hứa năm nào.
Giá như còn gặp lại mẹ, việc đầu tiên hắn sẽ ra chợ mua mớ cá rô và rau cải thật tươi.
Giá như còn gặp lại mẹ. Giá như…..
Bùi Thanh Hiếu
(Người Buôn Gió Blog)
