1. Mở đầu: Khi quyền lực biến thành cám dỗ
Trong bất kỳ xã hội nào, quyền lực và đồng tiền luôn là hai công cụ mạnh mẽ có thể xây dựng hoặc hủy hoại một quốc gia. Nhưng khi quyền lực bị tha hóa, khi đồng tiền trở thành thước đo phẩm giá, thì những giá trị đạo đức vốn là nền tảng tinh thần của xã hội sẽ dần sụp đổ.
Ở Việt Nam hôm nay, người dân đang chứng kiến nhiều biểu hiện đáng báo động: những kẻ có quyền sử dụng chức vụ để hưởng thụ, thao túng, đổi chác; còn nhiều người yếu thế, vì miếng cơm manh áo hoặc cơ hội thăng tiến, lại chấp nhận “nhắm mắt làm ngơ” hay tệ hơn “bán rẻ nhân phẩm của mình”.
2. Cội nguồn của sự suy đồi: Tha hóa quyền lực
Khi quyền lực không được kiểm soát bằng cơ chế minh bạch và pháp luật nghiêm minh, nó dễ dàng biến thành công cụ phục vụ dục vọng cá nhân.
Những kẻ có chức vụ có thể coi nơi làm việc vốn phải là không gian phục vụ công thành nơi thỏa mãn riêng tư.
Sự “im lặng đồng lõa” của hệ thống, của cấp dưới, của xã hội chính là nguyên nhân nuôi dưỡng căn bệnh đạo đức ấy.
Từ đó, hình thành một thứ “văn hóa quyền lực” bệnh hoạn: kẻ mạnh muốn gì cũng được, còn người yếu phải phục tùng để được yên thân, thăng chức hay giữ việc.
3. Khi đồng tiền bóp nghẹt nhân phẩm
Tiền bạc thay vì là phương tiện phục vụ cuộc sống đã trở thành mục tiêu tối thượng của không ít người.
Họ sẵn sàng đánh đổi mọi thứ, kể cả thân xác hay danh dự gia đình, chỉ để “leo lên” hoặc “được che chở”.
Đây không chỉ là sự đổ vỡ đạo đức cá nhân, mà còn là bi kịch xã hội, nơi mà sự trong sạch và lòng tự trọng trở thành xa xỉ phẩm.
4. Hệ quả xã hội: Mất niềm tin và tha hóa thế hệ trẻ
Khi người dân chứng kiến những hình ảnh và câu chuyện phản cảm trong cơ quan công quyền, niềm tin vào hệ thống bị tổn thương nghiêm trọng.
Thế hệ trẻ nhìn vào và tự hỏi: “Phải chăng trong xã hội này, muốn sống được phải cúi đầu?”
Nếu không có sự thay đổi, chúng ta sẽ mất cả một thế hệ thế hệ không còn tin vào công lý, đạo đức hay sự lương thiện.
5. Thức tỉnh và hành động
Người dân Việt Nam cần thức tỉnh trước thực tế ấy.
Không thể tiếp tục thờ ơ, không thể để quyền lực và đồng tiền điều khiển đạo đức tập thể.
Cần lên tiếng bằng sự dũng cảm, bằng thái độ phản kháng ôn hòa, bằng việc đòi hỏi minh bạch giám sát trách nhiệm trong mọi cấp lãnh đạo.
Cũng cần giáo dục con người, đặc biệt là giới trẻ, hiểu rằng danh dự không thể mua được, và sự im lặng trước cái sai cũng là một tội lỗi.
6. Khôi phục đạo đức công dân
Một xã hội chỉ thật sự mạnh khi người dân sống có lòng tự trọng, và người cầm quyền biết xấu hổ.
Chừng nào quyền lực còn được sử dụng để đổi chác, chừng đó đạo đức còn tiếp tục bị chôn vùi.
Đã đến lúc người Việt phải đứng lên, đòi lại giá trị thật của mình không bằng hận thù, mà bằng ánh sáng của lương tri.
Trân Trọng
Lê Chí Thành
