ULTIMO, NSW, 11 tháng Chín, (ABC News): Quân đội Nepal đã giành lại quyền kiểm soát thủ đô Kathmandu sau vụ bạo lực tồi tệ nhất trong hai thập niên khiến 30 người thiệt mạng, buộc một thủ tướng phải từ chức và làm các tòa nhà quan trọng, bao gồm cả tòa quốc hội, bị hư hại nghiêm trọng.
Binh lính đã tuần tra trên đường phố thủ đô nhằm chấm dứt các cuộc biểu tình đẫm máu trong tuần này, trong đó cảnh sát cho biết hơn 13.500 tù nhân đã trốn thoát khỏi nhà tù trên toàn quốc.
Bộ Y tế Nepal cho biết hôm thứ Tư, giờ địa phương, rằng ngoài 30 người thiệt mạng trong các cuộc bạo loạn trên khắp cả nước, 1.033 người bị thương.
Xe bọc thép di chuyển rầm rộ qua những đống đổ nát của xe cộ và tòa nhà bị cháy trên những con phố hầu như yên tĩnh, trong khi cảnh sát phát lệnh qua loa phóng thanh kêu gọi bình tĩnh trong giai đoạn vô chính phủ.
Tình hình tương đối yên bình cũng cho phép các cuộc đàm phán giữa các nhà lãnh đạo biểu tình và quân đội bắt đầu, nhưng không có quyết định ràng buộc nào được đưa ra vào cuối ngày thứ Tư.
Tổng tư lệnh Quân đội Nepal, Tướng Ashok Raj Sigdel, đã tổ chức “các cuộc tham vấn với các bên liên quan và tổ chức một cuộc họp với đại diện của Thế hệ Z”, Rajaram Basnet cho biết, ám chỉ đến danh xưng chung của những người biểu tình trẻ tuổi, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Bà Shushila Karki, 73 tuổi, cựu chánh án Tối cao Pháp viện, người được nhiều người coi là một nhà lãnh đạo lâm thời tiềm năng, cho biết cuộc đối thoại giữa các bên là rất quan trọng.
“Các chuyên gia cần cùng nhau tìm ra hướng đi tiếp theo”, bà Karki nói với AFP.
“Quốc hội vẫn còn hiệu lực.”
*Các dân biểu Nepal bị đổ lỗi cho các cuộc bạo loạn
Các cuộc biểu tình bắt đầu vào thứ Hai tại thủ đô phản đối lệnh cấm mạng xã hội và tình trạng tham nhũng của chính phủ, do những người biểu tình trẻ tuổi tức giận tự gọi mình là phong trào “Thế hệ Z”.
Nhưng các cuộc biểu tình đã leo thang thành một làn sóng phẫn nộ trên toàn quốc, với việc các tòa công thự bị đốt cháy sau khi ít nhất 19 người thiệt mạng trong các cuộc đụng độ chết người với chính quyền.
Sự bạo loạn nhanh chóng đã gây sửng sốt cho nhiều người, và quân đội Nepal đã cảnh báo về “những hoạt động có thể dẫn nước này đến hỗn loạn và bất ổn”.
Hai cảnh sát đã thiệt mạng hôm thứ Ba, cùng với vụ vượt ngục hàng loạt, phát ngôn nhân cảnh sát Binod Ghimire cho biết.
Trên bức tường cháy đen của tòa quốc hội Nepal, những người biểu tình đã vẽ một thông điệp chia tay tục tĩu gửi đến chính phủ bị lật đổ, nói rằng họ đã chọn “cuộc chiến sai lầm” – và ký tên là “Thế hệ Z”.
Sân bay Kathmandu đã hoạt động trở lại vào thứ Tư, theo cơ quan hàng không dân dụng.
Hôm thứ Ba, các băng đảng đã tấn công và phóng hỏa nhà của ông KP Sharma Oli, 73 tuổi, người từng giữ bốn nhiệm kỳ thủ tướng và là lãnh đạo Đảng Cộng sản.
Sau đó, ông đã từ chức để tạo điều kiện cho “các bước tiến tới một giải pháp chính trị”. Hiện vẫn chưa rõ tung tích của ông.
Cảnh sát đã nghỉ hưu Dev Kumar Khatiwada, 60 tuổi, đang trò chuyện với bạn bè tại một quán trà, cho biết chính phủ bị lật đổ chỉ còn biết tự trách mình.
“Đây là hậu quả từ những hành vi xấu xa của các nhà lãnh đạo của chúng ta”, ông nói, đồng thời cho biết thêm rằng ông lên án hành vi phá hoại vô cớ, khiến các tòa nhà lớn bị đốt cháy.
“Phá hoại chưa bao giờ là một lối thoát đúng đắn cho vấn đề này.”
* Vẫn còn nhiều câu hỏi về một nền dân chủ bất ổn
Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG) gọi đây là “một bước ngoặt lớn trong trải nghiệm khó khăn của đất nước với chế độ dân chủ”.
Tổng Thư ký Liên Hiệp quốc Antonio Guterres đã kêu gọi “kiềm chế để tránh leo thang bạo lực”, phát ngôn nhân của ông, Stephane Dujarric, cho biết trong một tuyên bố.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo vẫn chưa rõ ràng.
“Những người biểu tình, các nhà lãnh đạo được họ và quân đội tin tưởng, nên cùng nhau mở đường cho một chính phủ lâm thời”, luật sư hiến pháp Dipendra Jha nói với AFP.
Nhà phân tích Ashish Pradhan của Crisis Group cũng đồng tình với quan điểm này, nói rằng “một thỏa thuận chuyển tiếp bây giờ cần phải được vạch ra nhanh chóng và bao gồm những nhân vật vẫn còn giữ được uy tín với người dân Nepal, đặc biệt là giới trẻ của đất nước”.
Theo Ngân hàng Thế giới, hơn một phần năm số người trong độ tuổi 15-24 ở Nepal đang thất nghiệp, với GDP bình quân đầu người chỉ 1.447 đô la Mỹ (2.183 đô la Mỹ).
Một số trang mạng xã hội, bao gồm Facebook, YouTube và X, đã bị chặn vào thứ Sáu, sau khi chính phủ cắt quyền sử dụng 26 nền tảng chưa đăng ký, trước khi chúng được khôi phục.
Những video so sánh cuộc sống khó khăn của người dân Nepal bình thường với con cái của các chính trị gia phô trương hàng hóa xa xỉ và những kỳ nghỉ đắt đỏ đã lan truyền mạnh mẽ trên TikTok, ứng dụng này không bị chặn.
Nguồn : https://www.abc.net.au/news/2025-09-11/nepal-army-retakes-control-of-kathmandu-after-riots/105760022
CẢNH SÁT CHO BIẾT 13.500 TÙ NHÂN ĐÃ TRỐN THOÁT TRONG CUỘC BẠO LOẠN CHẾT CHÓC
