– Cù Tuấn biên dịch tin Reuters.
HÀ NỘI, ngày 4 tháng 9 (Reuters) – Mỹ dự kiến sẽ nâng quan hệ ngoại giao với quốc gia cựu thù Việt Nam lên cấp cao nhất khi Tổng thống Joe Biden tới Hà Nội trong một tuần nữa, một động thái có thể khiến Trung Quốc khó chịu và có những tác động kinh doanh không rõ ràng.
Vốn lo sợ phản ứng tiềm ẩn từ nước láng giềng khổng lồ bên cạnh, Việt Nam ban đầu tỏ ra thận trọng về việc nâng cấp quan hệ. Điều đó khiến chính quyền Biden phải tăng cường nỗ lực thuyết phục quốc gia Đông Nam Á này, bao gồm cả việc thông qua nhiều chuyến thăm của các thành viên cấp cao của chính phủ Mỹ trong những tháng gần đây.
Cú hích chưa từng có đã khiến Washington kỳ vọng sẽ được nâng lên vị trí hàng đầu trong bảng xếp hạng ngoại giao của Việt Nam cùng với Trung Quốc và Nga, một lúc tăng liền hai bậc.
Biden cho biết điều này một cách công khai vào tháng 7 và các quan chức ở cả hai nước kể từ đó đã bày tỏ sự lạc quan một cách không chính thức về việc nâng cấp quan hệ, mặc dù không có tuyên bố chính thức nào được đưa ra từ cả hai chính phủ.
Có lẽ để tìm cách xoa dịu Bắc Kinh, Việt Nam đang thảo luận về các chuyến thăm cấp cao nhất tới Hà Nội sau hoặc thậm chí ngay trước khi Biden đến vào ngày 10 tháng 9, với các quan chức cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Cường có thể gặp các nhà lãnh đạo Việt Nam trong vài ngày hoặc tuần tới.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters vào thứ Hai.
Rủi ro của việc nâng cấp 2 bậc quan hệ với Washington có thể không diễn ra tốt đẹp ở Bắc Kinh vẫn còn cao, nhưng các nhà lãnh đạo Việt Nam có thể đã tính toán thời điểm tốt nhất cho hành động này là ngay bây giờ, vì quan hệ giữa Mỹ với Trung Quốc “có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn trong tương lai”, ông Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Iseas–Yusof Ishak của Singapore, cho biết.
Ông Alexander Vuving thuộc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á-Thái Bình Dương Inouye có trụ sở tại Hawaii cho biết: “Nền kinh tế Việt Nam rất cần được tăng cường về vốn, công nghệ và tiếp cận thị trường”. Ông lưu ý rằng đó có thể là lý do chính cho việc nâng cấp quan hệ.
Ông Hiệp cho biết, việc tăng cường cung cấp quân sự của Mỹ cho Hà Nội cũng đã được thảo luận từ lâu nhưng dự kiến sẽ không có thỏa thuận ngay lập tức vì các cuộc đàm phán này cần có thời gian.
Trong khi đó, Việt Nam đang đàm phán với một số quốc gia khác để nâng cấp và mở rộng kho vũ khí chủ yếu do Nga sản xuất và gần đây đã tham gia nhiều cuộc họp quốc phòng cấp cao với các quan chức hàng đầu của Nga.
Hỗ trợ tham vọng trở thành trung tâm của ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam cũng là một phần trong nỗ lực khuyến khích của Washington, nhưng nguồn vốn công theo Đạo luật CHIPS của Mỹ cho đến nay vẫn còn rất hạn chế.
Ông Vũ Tú Thành, người đứng đầu văn phòng Việt Nam của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN cho biết, Mỹ có thể đề nghị nhiều hơn.
Năng lượng là một lĩnh vực khác mà sự hợp tác giữa hai quốc gia có thể được tăng cường khi Việt Nam chuẩn bị trở thành nước tham gia về Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và gió ngoài khơi, mặc dù sự chậm trễ về hành chính và tài trợ đang làm giảm tâm thế đầu tư.
Việc nâng cấp quan hệ dự kiến sẽ thúc đẩy kế hoạch của các công ty Mỹ tại Việt Nam. Những người quen thuộc với kế hoạch cho biết hãng sản xuất máy bay Boeing và công ty năng lượng AES có thể đưa ra thông báo trong chuyến thăm của Tổng thống Biden. Các công ty này không có bình luận ngay lập tức nào.
Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và thủ tục hải quan của Mỹ có thể được nới lỏng để thúc đẩy thương mại, theo ông Thành từ Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN.
Nguồn : https://www.reuters.com/world/us-expects-upgrade-vietnam-ties-risks-china-anger-2023-09-03/
