Ngân sách chi sai quy định 50 ngàn tỷ/năm
Thanh tra Chính phủ, vào ngày 18/11 tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Đổi mới tổ chức, hoạt động của ngành thanh tra góp phần xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo phát triển, phục vụ nhân dân”.
Tại hội thảo này, Phó tổng Thanh tra Chính phủ, ông Nguyễn Văn Thanh cho biết dựa theo số liệu thống kê trong 5 năm vừa qua, ngành thanh tra và Kiểm toán Nhà nước phát hiện mỗi năm khỏang 5% ngân sách quốc gia, tương đương xấp xỉ 50 ngàn tỷ đồng, bị chi tiêu không đúng quy định và hàng ngàn héc-ta đất được giao quản lý sử dụng không đúng mục đích.
Nhà báo độc lập Võ Văn Tạo, vào tối ngày 19/11 lên tiếng với RFA rằng theo ghi nhận của ông thì số liệu 5% ngân sách quốc gia bị chi tiêu không đúng quy định mỗi năm chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”. Bởi vì, số liệu thực tế còn cao hơn nhiều.
Nhà báo Võ Văn Tạo giải thích rằng trước hết phải hiểu đúng về khái niệm thế nào là “chi tiêu đúng quy định”, “sử dụng đúng mục đích” mà ông Phó tổng Thanh tra Chính phủ đề cập đến.
“Ví dụ, cách đây mấy năm thì có một dự án xây dựng tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở tỉnh Sơn La, một tỉnh nghèo vào bậc nhất của cả nước. Dự án tiêu tốn đến 1.400 tỷ đồng và được duyệt, do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thừa lệnh của Thủ tướng Chính phủ ký. Thế nhưng, dự án bị dư luận xã hội phản đối mạnh mẽ nên dự án đó không thực hiện được.
Thế còn những dự án nào được duyệt mà không vấp phải sự phản đối dữ dội của xã hội thì cứ thế mà chi ngân sách thôi. Chẳng hạn như các trụ sở tỉnh ủy, công an, ủy ban nhân dân…rồi cổng chào đập đi xây lại…Dù là xây dựng một cách lãng phí, nhưng được duyệt thì đều được coi là đúng quy định.”
Thực ra chuyện chi tiêu sai quy định của ngân sách nhà nước thì cũng là một vấn đề lớn và nó cũng ảnh hưởng đến hoạt động coi như là quản lý nhà nước nói riêng và hoạt động kinh tế-xã hội của cả nước nói chung. Đặc biệt, hiện nay có rất nhiều hoạt động gọi là thực sự rất cấp thiết, nhưng nguồn vốn của ngân sách nhà nước thì lại rất ít mà trong khi đó lại có chi tiêu sai thì rõ ràng đây là một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng và rất đáng phải lưu tâm
-Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh
Về khái niệm “không đúng quy định”, “không đúng mục đích”, được nhà báo Võ Văn Tạo nhấn mạnh là phải được hiểu “không được duyệt” và “cấp trên không cho phép làm”.
Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, trưởng bộ môn Quản trị Tài chính quốc tế của Học viện Tài chính Việt Nam, vào tối ngày 19/11, nhận định về hệ lụy bởi tình trạng ngân sách bị chi tiêu sai quy định:
“Thực ra, chuyện chi tiêu sai quy định của ngân sách nhà nước thì cũng là một vấn đề lớn và nó cũng ảnh hưởng đến hoạt động coi như là quản lý nhà nước nói riêng và hoạt động kinh tế-xã hội của cả nước nói chung. Đặc biệt, hiện nay có rất nhiều hoạt động gọi là thực sự rất cấp thiết, nhưng nguồn vốn của ngân sách nhà nước thì lại rất ít mà trong khi đó lại có chi tiêu sai thì rõ ràng đây là một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng và rất đáng phải lưu tâm.”
Theo tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, việc chi tiêu ngân sách không đúng quy định cũng xảy ra ngay tại các nước phát triển; thế nhưng, đối với Việt Nam hiện đang rất thiếu vốn để phát triển kinh tế-xã hội cũng như đáp ứng những nhu cầu khác nhau của nền kinh tế, thì việc chi ngân sách sai quy định như thế là không chấp nhận được.
Lý giải về hiện tượng chi tiêu ngân sách quốc gia bị sai quy định và đất đai bị sử dụng sai mục đích kéo dài nhiều năm, nhà báo Võ Văn Tạo cho rằng bởi do đội ngũ cán bộ có chức có quyền trong Đảng CSVN mới có thể có quyền lực để làm những chuyện như vậy.
“Bởi vì khác với nền dân chủ trên thế giới, Việt Nam hiện nay vẫn theo chế độ độc đảng, độc tài cai trị. Người ta nói công khai là không chia sẻ quyền lãnh đạo với bất cứ một lực lượng nào khác. Điều đó dễ dẫn đến tha hóa. Quyền lực tuyệt đối dẫn đến tha hóa tuyệt đối. Họ cầm quyền mà lại không có một lực lượng nào đối trọng để kiểm soát thì làm sao hạn chế được tiêu cực. Chắc chắn đó là mảnh đất màu mỡ cho tiêu cực.”
Tình trạng vẫn tiếp diễn và nhiều hơn?
Trao đổi với RFA, tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh cho rằng tình trạng chi tiêu ngân sách nhà nước sai quy định cần phải được quan tâm và khắc phục trong thời gian sớm nhất.
Mặc dù vậy, một vài nhà quan sát tình hình Việt Nam và nhà báo Võ Văn Tạo nhận xét rằng tình trạng ngân sách quốc gia bị chi tiêu sai quy định và tài nguyên đất đai bị sử dụng sai mục đích sẽ còn tiếp diễn và ngày càng tinh vi hơn. Nguyên nhân là do cả bộ máy nhà nước tham nhũng từ cấp địa phương đến trung ương, theo ghi nhận của nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam-Giáo sư Tương Lai.
Ông Nguyễn Khắc Mai, nguyên Vụ trưởng Ban Dân vận Trung ương, hồi đầu tháng 11/2019 từng quả quyết với RFA rằng:
“Điều này gần như là thói quen và quy luật rồi. Bởi vì rất dễ hiểu là khi một nhà nước toàn trị do một đảng cầm quyền và không có ai kiểm soát thì tất yếu là các cơ quan trực thuộc nhà nước lủng đoạn thôi. Bởi vì có ai kiểm tra, kiểm soát được họ đâu. Có lần ông Trọng từng nhận định là phải chống tham nhũng trong bộ phận đi chống tham nhũng. Cho nên chuyện này gần như là đương nhiên và đây là một nỗi đau lớn của dân tộc.”
Điều này gần như là thói quen và quy luật rồi. Bởi vì rất dễ hiểu là khi một nhà nước toàn trị do một đảng cầm quyền và không có ai kiểm soát thì tất yếu là các cơ quan trực thuộc nhà nước lủng đoạn thôi. Bởi vì có ai kiểm tra, kiểm soát được họ đâu. Có lần ông Trọng từng nhận định là phải chống tham nhũng trong bộ phận đi chống tham nhũng. Cho nên chuyện này gần như là đương nhiên và đây là một nỗi đau lớn của dân tộc
-Ông Nguyễn Khắc Mai
Ủy viên Bộ Chính trị- Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng, tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng năm 2019, diễn ra hồi trung tuần tháng 1/2020 cho biết đã thi hành kỷ luật hàng ngàn tổ chức đảng, hàng vạn cấp ủy viên các cấp và xấp xỉ 55 ngàn đảng viên, trong đó có 92 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý.
Một trường hợp điển hình trong năm 2020 là vụ án Đinh Ngọc Hệ. Trong vụ án này, Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm bị truy tố về tội “Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản”, “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Hồi hạ tuần tháng 5, Tòa án Việt Nam tuyên 20 năm tù đối với Đinh Ngọc Hệ và cựu Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến bị tuyên 4 năm tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Theo cáo trạng, bị cáo Nguyễn Văn Hiến, khi đó là Tư lệnh Quân chủng Hải Quân, có vai trò cao nhất trong quản lý đất đai nhưng không làm hết chức trách nhiệm vụ, thiếu kiểm tra, đôn đốc, các cán bộ dưới quyền…, thiếu kiểm tra tính hợp pháp, không chỉ đạo kiểm tra năng lực các đối tác nên đã ký tờ trình đưa ba khu đất vào làm kinh tế trái quy định. Ba khu đất số 2, số 7-9 và số 9-11 đường Tôn Đức Thắng, TP.HCM có giá trị quyền sử dụng hơn 939 tỷ đồng.
