RFA
Trong bài đăng trên trang Asia Times, trụ sở tại Hong Kong, phóng viên David Hutt viết rằng nhà nước Cộng sản Việt Nam sẵn sàng “nhắm vào bất kỳ nhà phê bình nào là khúc mắc cho chế độ”.
Vào tối ngày 22/5, bà Nguyễn Thị Nghiêm, vợ nhà báo Phạm Thành, cho RFA biết rằng hiện bà và gia đình vẫn chưa nhận được thông tin cụ thể nào từ chính quyền ngoài việc ông bị tạm giam 4 tháng ở trại giam Hỏa Lò:
“Họ mới đưa cho hai giấy lệnh bắt giam với lệnh khám nhà, thì chúng tôi chuẩn bị làm thủ tục thăm nuôi. Chỉ biết là hiện nay giam 4 tháng ở Hỏa Lò. Thông tin sau 4 tháng như thế nào thì không có, chỉ mới biết là như thế thôi.”
Khi được hỏi về lý do nhà báo Phạm Thành bị bắt, bà Nghiêm nói rằng công an cũng không hề cho bà biết:
“Cái điều này tôi cũng không biết vì lý do gì mà anh Thành lại bị bắt. Hiện bây giờ cũng chưa có thông tin gì chị, vì anh ấy cũng mới đi thôi, thế thì yêu cầu phải chuyển cái giấy về cho gia đình.”
Theo bà Nguyễn Thị Nghiêm, khi công an đến bắt ông Thành tại nhà, có khoảng trên dưới 40 người đứng từ ngoài cổng vào trong nhà chật cứng, nên bà cũng không biết hàng xóm xung quanh phản ứng như thế nào trước sự việc chồng bà bị bắt.
Nhà báo độc lập Nguyễn Ngọc Già, nguyên Phó trưởng ban Kế hoạch – Dự án và Phó trưởng ban Tư liệu của Đài truyền hình HTV và là một tù nhân nhân quyền cho rằng biệc bắt ông Phạm Thành không phải là điều khó hiểu với lý do ông nêu như sau:
“Lý do thứ nhất, việc trấn áp những người bất đồng chính kiến nó thường xảy ra, mang tính chất là ‘bắn tỉa’. Tôi dùng ‘bắn tỉa’ tức là lâu lâu 1 người, lâu lâu 2 người, thì nó tạo cho tôi cái cảm giác là nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam muốn làm cho người dân, những người bất đồng chính kiến luôn luôn mang tâm trạng phấp phỏng, hoang mang theo cách có hệ thống từ trước đến nay—đó là khủng bố về mặt tinh thần rất rõ.”
Nhà báo Võ Văn Tạo từ Nha Trang cho biết ông lấy làm tiếc trước quyết định bắt giữ nhà báo Phạm Thành của công an Hà Nội. Cũng là một người chuyên viết báo và trước đây cùng tham gia trong quân đội miền Bắc, ông Tạo cho biết động cơ thúc đẩy bản thân ông và ông Phạm Thành hướng về lĩnh vực báo chí sau chiến tranh:
“Quan sát anh Thành thì tôi thấy anh ấy là người, người ta nói nôm na là thẳng tính, có nghĩa là thế hệ chúng tôi lúc còn thanh niên chỉ nhận được thông tin một chiều do nhà nước cung cấp. Cuộc chiến đấu hào hùng đó, nhưng mà lùi lại mấy chục năm sau mới thấy rằng mục tiêu chưa đi đến đâu, mà hi sinh hàng triệu người để làm cái gì? Anh Thành thấy nhiều cái bất công, sai quấy ở trong xã hội, đặc biệt là trong ban lãnh đạo của Hà Nội. Thế thì anh ấy phản ánh, viết phản biện…v.v. Anh ấy là một người rất là cương trực, rất là can đảm. Chính vì thế mà có những bài viết, tác phẩm nó khá là gai gốc.”
Cũng là một trong những người quan tâm đến vấn đề này, nhà hoạt động Trịnh Bá Phương thấy rằng chủ trương bắt những người bất đồng chính kiến và các nhà báo của chính quyền Việt Nam đã diễn ra rất rõ trong vài năm qua. Anh Phương cho hành động đó đã vi phạm nhân quyền và phớt lờ trước sự chỉ trích của quốc tế.
Đồng tình, nhà báo Võ Văn Tạo cho rằng việc bắt giam các nhà báo, nhà trí thức, văn nghệ sĩ ở Việt Nam hiện nay đã đi ngược lại những tiêu chuẩn của các quốc gia văn minh. Ông Tạo nhận định, nếu muốn hòa nhập với các nền kinh tế thế giới và có tiếng nói trong khối ASEAN hay Liên Hợp Quốc, chính quyền Việt Nam cần nhận thức lại việc làm của mình:
“Những ai có ý kiến phê phán này kia, đặc biệt là gây hấn một chút, là bắt đầu quy tội cho việc phản động, móc nối với Việt Tân…v.v, những cái rất là vu vơ, rồi khởi tố, tạm giam và bỏ tù. Riêng anh Thành, tôi thấy cái quyết định rất bất lợi cho xã hội của Việt nam hiện nay đang muốn cải thiện cái bộ mặt nhân quyền trước thế giới.”
Khi được hỏi về sự an toàn của các nhà báo ở Việt Nam hiện nay, ông Nguyễn Ngọc Già, trước đây từng bị án tù 3 năm và hiện vẫn còn 3 năm quản chế, cho biết ông lo ngại về việc chính quyền tiếp tục bắt giam các nhà báo trong nước cho những bài viết của mình:
“Phải nói ngay là không ai mà muốn đi tù hết, nhất là những người viết báo như tôi và như anh Phạm Thành hoặc rất nhiều người khác; nhưng mà khi chúng tôi viết lên, thì chúng tôi viết bằng sự thật, viết bằng cái lương tri làm người, viết vì trách nhiệm của mình đối với quê hương Việt Nam, đối với đồng bào Việt Nam, thì chúng tôi cứ phải viết.”
Ngoài ra, với độ tuổi đã gần 70, anh Trịnh Bá Phương lo ngại cho sức khỏe của nhà báo Phạm Thành khi bị bắt giam tại Hỏa Lò:
“Trong thời tiết nắng nóng như thế này mà bị giam ở trong nhà tù Hỏa Lò với mực độ người giam giữ rất dày đặc—có khi lên đến 30-40 người trong 1 phòng giam rất nhỏ bé như vậy, em thấy rằng môi trường nhà tù Hỏa Lò như vậy sẽ đe dọa đến sức khỏe đối với nhà báo Phạm Thành, một người đã cao tuổi.”
Nhà báo Nguyễn Ngọc Già cũng nêu lên sự lo lắng của mình với việc ông Phạm Thành bị bắt giam, vì cho rằng môi trường tù túng cho người ở độ tuổi đã cao rất khốc liệt:
“Vì anh Thành năm nay cũng đã gần 70 tuổi rồi, nên thành ra cái vấn đề ở tù thì tôi cũng đã từng trải qua rồi—nó có thể là cái điều rất đáng lo ngại cho tuổi già của anh Thành. Ở tù như chúng tôi, những người mới thật sự là ở tù nó rất khốc liệt, nghiệt ngã cho những thân phận mà tôi gọi là ‘tù không tội’. Tôi hi vọng nó sẽ có những can thiệp của quốc tế cho trường hợp của anh Phạm Thành, đặc biệt là từ Hoa Kỳ.”
Đối với nhận định trong bài về sự thành công chống dịch Covid-19 có được của Việt Nam qua các biện pháp xây dựng trên lịch sử có tính chất đàn áp trên mạng báo Foreign Policy, nhà báo Nguyễn Ngọc Già có ý kiến:
“Bởi vì đàn áp bất đồng chính kiến nó là một hệ thống xuyên suốt của ít nhất 45 năm qua, còn dịch Covid nó chỉ mới phát sinh sau này thôi, nên tôi không thấy được cái liên hệ rõ ràng. Chỉ có điều, cái cách của nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam đối với lại vấn đề nhân quyền nói chung và tự do báo chí, tự do ngôn luận nói riêng, thì họ luôn luôn muốn được tất cả. Tức là khi mà họ muốn hòa nhập với thế giới về mặt kinh tế để mang lại lợi ích cho nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam.”
Chỉ một ngày sau khi nhà báo Phạm Thành bị bắt tại nhà, có thông tin nhà hoạt động Nguyễn Anh Tuấn khi đang ngồi tại quán cà phê ở Hà Nội cũng bị an ninh ập đến giải đi làm việc. Đến chiều tối nhà hoạt động này được cho về nhà.
