DÒNG THỜI GIAN

Người Đà Lạt Xưa

Sau đây là một số chi tiết trong dòng thời gian có liên quan trực tiếp đến dự án Thủ Thiêm. Xin mời các bạn hãy theo dõi để nhìn thấy cái nghịch lý trong những Quyết định, Công văn và Thông báo giữa Thủ tướng chính phủ và Ủy Ban Nhân Dân TP.HCM từ năm 1996 cho đến nay

Ngày 04/06/1996

Dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được Thủ tướng Võ văn Kiệt phê duyệt chính thức theo Quyết định 367/Ttg với các nội dung chính: quy mô lập diện tích quy hoạch là 930 ha, trong đó khu đô thị mới 770 ha và quy mô tái định cư là 160 ha. Vào thời điểm này, vùng đất quy hoạch trong dự án Thủ Thiêm vẫn thuộc huyện Thủ Đức, chưa thuộc quận 2 như hiện nay. Thời bấy giờ, giá đất rẻ mạt.

Ngày 22/02/2002

Gần 6 năm sau, Chính phủ (dưới quyền Phan văn Khải) mới có Công văn số 190/CP-NN cho phép UBND TPHCM căn cứ vào quyết định 367/TTg thu hồi 930 ha đất để xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm. Giá đất vẫn còn rẻ.

Ngày 22/03/2002

Đúng một tháng sau khi có lệnh của Thủ tướng cho thu hồi đất, Ủy ban Nhân Dân TP.HCM đã ra 2 thông báo 77/TB-VP và 78/TB-VP cố tình làm sai bản đồ quy hoạch chung mà ông Võ văn Kiệt đã phê duyệt trong Quyết định 367 bằng cách giảm diện tích mặt nước và chuyển một phần diện tích tái định cư vào cho đủ diện tích 770 ha của khu trung tâm dự án Thủ Thiêm.

Fb Hoàng Hải Vân đã đưa ra nhiều chi tiết và bình luận liên quan đến hai thông báo 77/TB-VP và 78/TB-VP. Theo ông Vân, hai thông báo này đã được sử dụng để truyền đạt quyết định của Chủ tịch UBND TP lúc bấy giờ là Lê Thanh Hải đến Kiến trúc sư trưởng và Giám đốc Sở Địa chính nhà đất.

Thông báo thứ nhứt, số 77/TB-VP, yêu cầu cắm mốc giao đủ 770ha cho khu trung tâm. Điều đáng nói là trong 770ha theo quy hoạch thì có đến 130ha mặt nước, có nghĩa là muốn cắm mốc giao đủ thì hoặc là phải lấp 130 ha mặt sông Sài Gòn. Thấy việc lấp sông tốn kém quá mà giới đầu tư cần đất để khai thác, Lê Thanh Hải đã quyết định lấy 130 ha đất dành cho tái định cư cho dân bị cưỡng chế… để bù vào chỗ thiếu.

Thông báo thứ hai, số 78/TB-VP, yêu cầu xác định 160 ha tái định cư không nhất thiết tập trung 1 địa điểm mà có thể bố trí 3-4 địa điểm trên địa bàn quận 2. Dựa vào đấy, Lê Thanh Hải đã tự tiện cho “vẽ” thêm một diện tích khá lớn nữa để lấy thêm đất khai thác. Bản đồ quy hoạch sau đó có thêm một đường dích zắc chạy đúng theo ranh giới của các dự án tư nhân, đang được UBND TP.HCM cho phép phân lô, bán nền và coi đó là ranh quy hoạch của khu trung tâm. Đưa 28 dự án tư nhân ra khỏi ranh quy hoạch mà thực tế đây chính lại là đất để tái định cư cho dân. Để tránh cho 28 dự án phân lô tư nhân không nằm trong quy hoạch, Lê Thanh Hải đã cho thu hồi đất một cách phi pháp của dân để bù vào.

Từ 2002 đến 2005, theo ông Hoàng Hải Vân, thì quy hoạch Thủ Thiêm tiếp tục bị thò ra lấn tới, nhà dân tiếp tục bị giải tỏa một cách phi pháp. UBND TPHCM đã cố ý vi phạm bằng cách tiến hành thu hồi đất của dân bên ngoài phạm vi được Thủ tướng phê duyệt để bù vào. Khi dân kêu oan, thì lấy đâu ra bản quy hoạch gốc để mà đối chiếu

Ông Vân khẳng định rằng: “bản đồ quy hoạch gốc này đương nhiên phải có, bởi nếu không có thì Thủ tướng phê duyệt cái gì”.

“Nhưng khi dân kiện, yêu cầu phải đối chiếu bản đồ quy hoạch do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì tấm bản đồ này đã biệt tích. Nó biệt tích một cách triệt để, chứng tỏ rằng nó đã được những người rất có quyền lực tổ chức cho nó “bỏ trốn”, trốn khỏi các bộ ngành ở Trung ương, trốn luôn khỏi Văn phòng Chính phủ là nơi lưu giữ Quyết định của Thủ tướng. Bằng chứng là, theo báo Tuổi Trẻ, khi Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình trực tiếp giải quyết khiếu nại của dân liên quan đến khu đô thị Thủ Thiêm cũng không tìm thấy tấm bản đồ quy hoạch này”, ông Vân đã nói.

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ngày 4-5, ông Lê Văn Năm, nguyên kiến trúc sư trưởng giai đoạn 1996-2001, là người chủ trì thực hiện việc lập đồ án quy hoạch Khu Đô Thị Thủ Thiêm tỉ lệ 1/5.000, đã khẳng định: “Nguyên tắc là khi trình đồ án ra Chính phủ phê duyệt thì đều bắt buộc phải có văn bản kèm theo bản đồ quy hoạch minh họa. Đó là quy định về thủ tục và thời điểm đó chúng tôi làm đồ án quy hoạch KĐT Thủ Thiêm cũng tuân thủ đúng theo quy định này”.

Về đường đi của hồ sơ đồ án quy hoạch, ông Năm cho biết sau khi nhận được dự thảo quy hoạch, Văn phòng Chính phủ rà soát các mặt chuyên môn, thủ tục và lấy ý kiến Bộ Xây dựng cùng các bộ, ngành có liên quan. Sau khi đã có ý kiến thẩm định của các bộ thì Thủ tướng mới ký Quyết định 367 phê duyệt đồ án. UBND TP.HCM cũng sẽ được gửi một bản chính về quyết định phê duyệt quy hoạch này kèm theo các hồ sơ quy hoạch, trong đó bản đồ quy hoạch là một yếu tố không tách rời bộ hồ sơ này.

Như vậy, tại sao tất cả bản chính lẫn bản sao đều “không cánh mà bay”?

Ngày 24 tháng 6 năm 2003

Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm đã công bố danh sách các đơn vị đoạt giải cuộc thi ý tưởng quy hoạch tổng mặt bằng khu trung tâm đô thị mới. Theo đó, không có giải nhất, giải nhì thuộc về Sasaki Associates, một công ty nổi tiếng quốc tế về thiết kế đô thị (urban design) có trụ sở tại Massachusetts Hoa Kỳ.

Sasaki đã được lựa chọn để triển khai quy hoạch chi tiết 1/2000 cho dự án Thủ Thiêm vào cuối tháng 6 năm 2003… nhằm tráo đổi cái quy hoạch chi tiết 1/5000 sẵn có.

Khu vực đất nằm trong quy hoạch chi tiết 1/2000 mà Sasaki phải vẽ dựa theo chỉ thị của Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm lại là diện tích đất được tái quyết định hai năm sau đó. Thuê người vẽ trước vùng đất chiếm đoạt được, rồi luật sẽ “vẽ ra” sau. Thế mới khiếp… cái cách xử lý của nhà cầm quyền thành phố HCM thời bấy giờ.

Ngày 24 tháng 11 năm 2003

Việc phá vỡ quy hoạch của UBND TP.HCM đã được “cứu vớt” bằng một công văn mới, Công văn số 1642/CP-CN, với chữ ký của Phó Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng để cho phép UBND TP.HCM được “điều chỉnh” lại Quy hoạch chung một cách chi tiết hơn trên cơ sở thống nhất ý kiến của Bộ xây dựng.

Trên nguyên tắc, đây là một sai trái, bởi vì theo trình tự văn bản pháp luật, thì Nghị định / Nghị quyết của Thủ tướng là cao nhất, kể đến là Quyết định, rồi thấp hơn là Công văn. Vì thế, Công văn 1642/CP-Cn của phó Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng không đủ tính cách pháp lý để phế bỏ Quyết định 367/TTg của Thủ tướng Võ văn Kiệt phê chuẩn năm 1996.

Ngày 27 tháng 12 năm 2005

Vào thời điểm đó, Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm đã nhận được bản vẽ đầu tiên (Original Draft 2005) của Sasaki Associates.

UBND TP.HCM đã dựa theo Công văn 1642/CP-CN (ký bởi Nguyễn Tấn Dũng vào ngày 24/11/2003) ban hành Quyết định 6565/QĐ-UBND để hủy bỏ quy hoạch chung xây khu trung tâm đô thị mới Thủ Thiêm tỷ lệ 1/5000 của Võ văn Kiệt ký từ năm 1996. Điều 2 Quyết định 6565/QĐ-UBND của thành phố Hồ Chí Minh này đã ghi rõ: “Quyết định này thay thế Quyết định số 367/TTg ngày 04 tháng 6 năm 1996 của Thủ tướng Chính phủ”.

Như vậy, cái bản đồ quy hoạch 1/5000 do Thủ tướng Võ văn Kiệt duyệt năm 1996 kể như là bị vất vào sọt rác để thay vào đó là tấm bản đồ do Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Đua ký duyệt tháng 12 năm 2005. Như vậy cũng đồng nghĩa, kể từ 2002 đến 2005, tất cả hộ nhà bị cưỡng chế ngoài quy hoạch 1996 đều là “cướp” trước rồi mới làm “luật” sau để hợp pháp hóa hành động cướp của nhân dân.

Năm 2011

Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm đã yêu cầu Sasaki giúp tu chỉnh lại bản vẽ 2005 để thay đổi một số quy hoạch chiến lược trong cách sử dụng đất đai, thay đổi phối cảnh của toàn vùng đất để gia tăng yếu tố kinh tế thị trường và điều chỉnh lại kế hoạch phát triển để phù hợp với cái nhìn mới. Theo chỉ thị mới, Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng vẫn không quan tâm đến yếu tố bảo vệ di sản văn hóa lịch sử hoặc nhu cầu tâm linh tín ngưỡng của cư dân trong khu đô thị mới này.

Năm 2012

Sasaki hoàn thành việc tu chỉnh bản vẽ Khu đô thị mới Thủ Thiêm . Hai vòng khoanh màu đỏ trong “Bản vẽ 2012 Sasaki” (hình đính kèm) cho thấy hai vùng mới có quy hoạch sai lạc so với “Bản vẽ 1996” (hình đính kèm) được đưa ra làm bằng chứng mà ông Lê Văn Lung (nhà số 9, đường Trần Não, quận 2) hiện đang cất giữ.

Tháng 7 năm 2016

Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình đã yêu cầu UBND TPHCM chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thanh tra Chính phủ kiểm tra, để rà soát diện tích đất thu hồi của các hộ dân có hay không có nằm trong quy hoạch, thống nhất biện pháp giải quyết và trả lời cho công dân biết.

Bản đồ đính kèm theo Quyết định 367/Ttg (văn bản quan trọng nhất để xét xử những vi phạm cưỡng chế đất của dân Thủ Thiêm) đã chính thức được nhìn nhận là “thất lạc” kể từ đó.

Kỳ 3 : SỰ PHÁ HỦY DI SẢN VĂN HÓA CỦA DÂN TỘC