Kinh tế Trung cộng đang được bật dậy. Du khách đang trở lại đầy xe lửa và máy bay. Các lãnh đạo cộng đảng đang ăn mừng thành công trong việc đánh bại Wuhanvirus.
56 ngày liền, Bắc Kinh đã không ghi nhận được bất kỳ một ca mới nào tại địa phương – cho đến hôm thứ hai 15/06.
Nay thì, thủ đô Trung cộng đang phải gánh chịu sự lây nhiễm bùng phát, mang đến bài học đau thương rằng virus có thể quay lại phục kích các quốc gia đã từng thổi kèn công bố chiến thắng.
Sau đợt lây nhiễm Wuhanvirus mới, thành phố Bắc Kinh, với dân số hơn 21 triệu, đang bắt đầu tái áp đặt một số biện pháp được sử dụng trên cả nước hồi đầu năm để ngăn chặn làn sóng lây nhiễm đầu tiên.
Các hãng hàng không đã hủy bỏ hàng trăm chuyến bay. Trường học đã kêu gọi đóng cửa, buộc các sinh viên phải chia tay đột ngột. Cán bộ đã đi niêm phong các khu phố, và cư dân kẹt lại bên trong phàn nàn về việc cung cấp thực phẩm bị hạn chế. Nhân viên y tế đã làm xét nghiệm cho hàng chục nghìn cư dân.
“Nếu chỉ nhìn vào số ca lây nhiễm thì vẫn còn tương đối thấp,” Yanzhong Huang, chuyên gia chăm sóc y tế của Trung cộng tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, người theo dõi sát dịch bệnh của Trung cộng, nói.
“Tôi đã nói rằng loại dịch bệnh này sẽ có thể là loại bệnh mới bình thường trong vài tháng tới,” Huang nói trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại. “Nhưng đây là trong Bắc Kinh, trung tâm chính trị và kinh tế, và do đó nó mang một ý nghĩa biểu tượng.”
Trung cộng không phải là quốc gia duy nhất nhận được bài học thích đáng về tính bền bỉ và đầy quỷ quyệt của Wuhanvirus. Singapore dường như hồi đầu năm đã ngăn chặn tai họa, chỉ vì virus bắt đầu kéo qua các khu nhà ở tập thể đông đúc của công nhân di dân, đã gây ra hàng trăm ca lây nhiễm mỗi ngày. Nam Hàn đã sớm thành công trong việc hạn chế virus mặc dù tránh phong tỏa chặt chẽ, mới phát hiện trong hai tuần qua số ca lây nhiễm đã lan rộng trở lại khi công chúng lơ là việc tuân thủ bảo trì xã giao cự ly.
Ở New Zealand, có hai ca lây nhiễm gần đây từ nước Anh sang được xác nhận hôm thứ ba 16/06 chỉ một ngày sau khi chính phủ tuyên bố dịch bệnh của quốc gia đã được nhổ tận gốc.
Đối với các cư dân Bắc Kinh, dịch bệnh là một lời nhắc nhở rằng ngay cả trong Trung cộng – với cả kho công cụ giám sát công nghệ cao cùng những quyền lực độc đoán khác – loại virus gây ra bệnh Chinese flu có thể tái chiếm lại cuộc sống thường ngày, gây ra những biện pháp hạn chế mới và cực đoan.
Một số người ở Bắc Kinh e ngại rằng những khó khăn họ vừa mới vượt qua được trong mùa xuân sẽ trở lại trong hè này. “Tôi có cảm giác rằng tình hình dịch bệnh hiện rất đáng lo ngại, tôi sợ rằng nó sẽ càng tồi tệ hơn về sau,” Bao Gengxin, học sinh trung học 19 tuổi, nói trong lúc chờ xe lửa để chạy khỏi Bắc Kinh hôm thứ tư 17/06.
Ổ dịch mới của Trung cộng có quy mô giới hạn ở Bắc Kinh, và chủ yếu trong khu chợ bán buôn sản phẩm Xinfadi khổng lồ ở phía nam thành phố. Dù vậy, sự bùng nổ các ca lây nhiễm đã tạo ra những nỗi hốt hoảng rộng lớn hơn, vì sự kiểm soát có trật tự thủ đô Trung cộng là mối ưu tiên của đám cầm quyền cộng đảng.
Cho đến nay quy mô lây nhiễm ở Bắc Kinh còn xa mới đạt đến mức độ lây nhiễm của Wuhan, thành phố miền trung của Trung cộng nơi virus xuất hiện lần đầu tiên vào cuối năm ngoái. Nhà cầm quyền Trung cộng báo cáo hôm thứ tư rằng số ca nhiễm Wuhanvirus đã tăng đến 137, sau khi thêm vào 31 ca được báo cáo cùng ngày.
Trung cộng đã phản ứng với ổ dịch mới nhất bằng một đường lối cứng rắn điển hình. Phần lớn đang đe dọa đến uy tín của đảng: Trong nhiều tuần gần đây, nhà cầm quyền đã thổi kèn chiến thắng trong việc ngăn chặn virus, bao gồm trong các báo cáo của chính phủ phát hành trong tháng này.
Các cán bộ cộng đảng phụ trách Bắc Kinh, gồm bí thư thành ủy, Cai Qi, có vẻ như đang bối rối về sự bùng phát này.
“Các bài học diễn ra rất sâu sắc, tình hình kiểm soát dịch bệnh rất căng, và điều này nghe như một lời cảnh báo cho chúng tôi,” bản tóm tắt chính thức trong cuộc họp của lãnh đạo thành phố do tờ The Beijing Daily thực hiện hôm thứ tư viết.
Hầu hết đường phố Bắc Kinh đầy xe cộ lưu thông hôm thứ tư, dù ít hơn thường lệ, và tâm trạng của dân chúng có vẻ như cam chịu hơn là hoảng loạn. Nhà hàng vẫn mở cửa, dù nhà cầm quyền có lệnh phải khử trùng và kiểm tra nhân viên nhà hàng.
Nhưng hàng trăm chuyến bay đến và đi từ Bắc Kinh, khoảng 60% là các chuyến khởi hành, đã bị hủy bỏ. Nỗi sợ hãi bị lây nhiễm lẫn bị cách ly khiến nhiều hành khách phải ở yên.
Zhao Gang, một doanh nhân và là người chuyên viết về đề tài hàng không, nói rằng sự hủy chuyến đã minh họa cho các kế hoạch được lên từ lâu – như đi du học chẳng hạn – có thể phải bị trì hoãn vì những hạn chế gây ra từ sự hồi sinh của Wuhanvirus.
“Có thể chúng ta sẵn sàng cho chuyến đi, nhưng trước khi khởi hành một số sự cố bất ngờ sẽ trì hoãn chuyến bay vô thời hạn. Chúng ta có thể làm gì?” Ông nói trong một video bình luận trực tuyến. “Những rắc rối làm đảo lộn tình hình.”
Tại nhà ga xe lửa Nam Bắc Kinh, khu đại sảnh khởi hành sâu hun hút gần như vắng ngắt vào chiều thứ tư khi nhà cầm quyền ra lệnh chỉ những người có xét nghiệm âm tính Wuhanvirus mới có thể rời khỏi thành phố. Một số nhà hàng thức ăn nhanh trong nhà ga và các quán ăn khác đã đóng cửa.
Tuy nhiên màn hình bảng khởi hành điện tử hiển thị 66 chuyến tàu tiếp theo cho thấy rằng không có chuyến tàu nào bị hủy bỏ. Một số hành khách đang đợi trong khu đại sảnh đã quyết định rời đi trước khi bất kỳ hạn chế nào có hiệu lực.
“Tôi e rằng thành phố sẽ bị phong tỏa,” Shi Ming, sinh viên 22 tuổi đã mua được vé tàu để về nhà ở tỉnh Shandong, miền đông Trung cộng, nói. “Đêm qua rất căng, do đó tôi phải chạy đi lấy ngay một vé.”
Sự náo động về những biện pháp kiểm soát mới ở Bắc Kinh diễn ra chưa đầy hai tuần sau khi chính quyền thành phố hạ bậc tình trạng khẩn cấp, dường như tự tin rằng cuộc sống có thể sẽ trở lại bình thường.
Nhưng Gao Fu, giám đốc của CDC Trung cộng, cho rằng virus này có thể vẫn lưu chuyển trong một tháng nay giữa những người buôn bán và các công nhân ở khu chợ Xinfadi trước khi các ca lây nhiễm được báo cáo lần đầu tiên trong những ngày gần đây.
Trong cuộc họp của các cán bộ ở Shanghai hôm thứ ba, bác sĩ Gao giải thích rằng có nhiều trong số những ca lây nhiễm mới đây là không thể hiện triệu chứng hoặc bệnh nhẹ, cho phép virus lây lan mà không bị phát hiện trong môi trường, theo tờ Cai Xin, một tạp chí của Trung cộng.
Khắp Bắc Kinh, hầu hết cư dân dường như đành cam chịu trước khả năng nhiều tuần bị đặt trong những lệnh hạn chế chặt chẽ mới, sau khi nhà cầm quyền nâng độ khẩn cấp y tế lên mức số 2 vào hôm thứ ba. Các cơ quan truyền thông nhà nước đã nhiều lần đưa hình ảnh tương phản giữa chiến dịch năng nổ của Trung cộng chống virus với những sự xao nhãng của Mỹ, Anh và các quốc gia Tây Âu khác có các ca lây nhiễm tràn lan.
Các biện pháp kiểm soát nặng nề nhất trong thủ đô của Trung cộng đã rơi vào các khu vực quanh khu chợ Xinfadi và hai khu chợ nhỏ hơn là nơi những người điều tra y tế tin rằng Wuhanvirus lây lan giữa người bán hàng và công nhân, và sau đó lây sang những người khác. Gần như tất cả các ca lây nhiễm đều truy ngược ra người ở Xinfadi, hoặc những người có tiếp xúc gần gũi với họ, và chuỗi lây nhiễm đã tràn sang các khu vực khác của Trung cộng.
Bắc Kinh đã ttung ra các nguồn lực đáng kể để ngăn chặn dịch bệnh. Trong những ngày gần đây, nhà cầm quyền thành phố đã thực hiện các xét nghiệm nucleic acid để tìm virus trong số 356 nghìn người có liên quan đến các khu chợ đã đóng cửa hoặc sống gần đó, các cán bộ của thành phố nói trong buổi họp báo hôm thứ tư. Tuy nhiên, Pang Xinghuo, phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Bắc Kinh, cảnh báo rằng con số lây nhiễm lây lan từ khu chợ Xinfadi có thể vẫn còn gia tăng, do quy mô của khu chợ và sự tiếp xúc của các thương nhân trong chợ ra khắp thành phố.
“Nguy cơ về dịch bệnh lây lan là rộng lớn và sự kiểm soát là hoàn toàn khó khăn,” Pang nói.
Trong khi hầu hết các khu phố ở Bắc Kinh đã khôi phục việc kiểm tra thân nhiệt và hạn chế khách đến thăm, gần 30 khu phố ở quanh các khu chợ bị tình nghi đã bị phong tỏa, ngăn cấm cư dân đi ra ngoài, ngay cả để mua thực phẩm. Nhà cầm quyền áp đặt các biện pháp kiểm soát tương tự như Wuhan để ngăn chặn dịch bệnh hồi đầu năm, và trong cả hai thành phố những biện pháp kiểm soát đã làm bùng lên sự thất vọng.
“Các khu phố đã đặt ban quản lý niêm phong toàn bộ và không ai biết sẽ làm gì,” một tin nhắn trên Weibo, một mạng lưới truyền thông xã hội của Trung cộng, nói, cho biết rằng cư dân trong một khu vực bị phong tỏa ở Bắc Kinh gặp khó khăn khi phải mua thực phẩm.
“Người lớn có thể chịu được, nhưng trẻ con và người già thì sao?” một lời bình luận viết và được chia sẻ rộng rãi. “Dịch vụ bưu điện không thể tiếp cận, bạn bè và người thân ngoài khu vực không thể trợ giúp được gì.”
Lệnh của nhà cầm quyền thành phố hủy bỏ các lớp học cũng đã làm tồi tệ thêm mối lo lắng của sinh viên đang chuẩn bị thi vào đại học hàng năm, vốn đã căng thẳng trong thời kỳ bình thường. Trước cơn giận giữ của một số phụ huynh, nhà cầm quyền nói rằng có thể sẽ không hoãn các kỳ thi chính, dự kiến vào đầu tháng bảy.
Nhà cầm quyền cũng cảnh báo mọi cư dân phải đeo khẩu trang khi ra ngoài, ngay cả khi trời nóng, oi bức đang bao trùm cả Bắc Kinh vào thời điểm này trong năm.
“Thật bất tiện và phiền phức,” Wang Chen, vũ công chuyên nghiệp tuổi đôi mươi đeo khẩu trang đỏ tươi, nói. “Nhưng phải đeo khẩu trang vì mạng sống của mình thôi.”
Nguồn: Bài của Chris Buckley và Keith Bradsher trên The New York Times
Người dịch Christine Nguyen đặt tựa.
Ảnh của Thomas Peter/Reuters chụp cảnh nhận một gói bưu phẩm tại khu vực bị phong tỏa theo các biện pháp kiểm soát virus ở Bắc Kinh.
