VietnamWeek
(Bản dịch – tóm lược từ NYT / AP / Axios / Al Jazeera)
BREAKING: Ngày 26/11, thẩm phán Scott McAfee tại Georgia đã chính thức bác bỏ toàn bộ vụ án hình sự cáo buộc Donald Trump can thiệp bầu cử 2020. Đây là vụ án hình sự cuối cùng còn tồn đọng chống lại Trump liên quan đến nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử.
Quyết định này chấm dứt mọi nỗ lực truy cứu trách nhiệm hình sự của Trump tại Georgia trong suốt ba năm qua.
1. Vì sao vụ án bị hủy?
Theo các hồ sơ tòa án và tuyên bố công khai:
(1) Công tố mới kết luận vụ án “không thể thắng”
Sau khi công tố ban đầu Fani Willis bị tước quyền tiếp tục theo vụ vì vấn đề xung đột lợi ích, hồ sơ được giao cho Prosecuting Attorneys’ Council of Georgia.
Giám đốc của hội đồng — Pete Skandalakis, một nhân vật được coi là bảo thủ — nhận nhiệm vụ xem lại toàn bộ hồ sơ.
Ông kết luận:
“Vụ án này có rất ít khả năng đạt tiêu chuẩn truy tố thành công.”
Ông đề nghị bác toàn bộ vụ án → và thẩm phán chấp thuận trong phiên xử ngày 26/11.
(2) Trở ngại pháp lý lớn: “Intent” & quyền miễn trừ
Các cáo buộc chống Trump yêu cầu công tố chứng minh ý định phạm tội (“criminal intent”) — một chuẩn mực pháp lý cực cao.
Luật Georgia lại đặt gánh nặng chứng minh lớn hơn so với luật liên bang về racketeering (RICO), khiến việc buộc tội ở cấp tiểu bang trở nên khó hơn.
Ngoài ra, quyền miễn trừ hành pháp (executive immunity) cũng tạo ra rào cản: nhiều hành vi bị cáo buộc liên quan đến thời kỳ Trump vẫn đương nhiệm.
(3) Sơn tán hạn chế từ phía nguyên đơn
Vụ Georgia yêu cầu chứng minh:
-
người kiện phải chịu tổn hại rõ ràng
-
hành vi của Trump phải trực tiếp gây ra tổn hại đó
-
và tòa có thẩm quyền can thiệp
Tòa nhận định rằng nhiều phần của vụ án không đáp ứng yêu cầu standing.
2. Ý nghĩa lớn: vì sao nhiều người Mỹ thất vọng?
Trước khi bị bác, vụ Georgia được xem là vụ án có bằng chứng mạnh nhất:
-
cuộc gọi “Find me 11,780 votes”
-
áp lực lên giới chức tiểu bang
-
âm mưu lập “fake electors”
Sau khi thẩm phán bác án:
Nhiều người dân và giới luật sư bày tỏ sự thất vọng :
-
vì đây là con đường pháp lý cuối cùng để truy tố Trump về nỗ lực lật ngược bầu cử;
-
vì vụ án kết thúc mà không một tòa nào xét đến bằng chứng cốt lõi;
-
vì dư luận lo ngại điều này tạo ra tiền lệ xấu cho tương lai: nếu một tổng thống có thể tác động vào bầu cử nhưng không bị truy tố, các chuẩn mực dân chủ có thể bị xói mòn.
Axios nhận định:
“Đây là chiến thắng pháp lý quan trọng nhất của Trump kể từ 2020.”
AP viết:
“Quyết định này gần như chấm dứt mọi nỗ lực pháp lý nhằm giữ Trump chịu trách nhiệm hình sự vì những hành động sau bầu cử.”
3. Điều gì còn lại?
14 đồng phạm khác vẫn tiếp tục bị truy tố
Vụ án chống các nhân vật khác liên quan đến kế hoạch “fake electors” chưa bị hủy.
Tuy nhiên, việc không thể truy tố Trump khiến các vụ này mất đi nhân vật trung tâm.
Các khả năng liên bang gần như bằng 0
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ hiện không có vụ án hình sự nào còn mở liên quan đến hành động của Trump tại Georgia.
Các vụ dân sự (civil suits) có thể tiếp tục, nhưng mức độ ảnh hưởng thấp.
4. Kết luận: Một bước ngoặt lớn của nền pháp lý
Vụ án Georgia không chỉ là một thất bại của công tố, mà còn là:
-
một bài học về giới hạn của hệ thống tư pháp Mỹ
-
sự va chạm giữa luật pháp và quyền lực chính trị
-
một tín hiệu cảnh báo rằng các lỗ hổng của luật, thủ tục, và miễn trừ có thể khiến ngay cả những cáo buộc nghiêm trọng nhất cũng không được đưa ra xét xử.
Đối với những người theo dõi nền dân chủ Hoa Kỳ, sự kiện này là lời nhắc:
Hệ thống chỉ mạnh khi luật pháp không có ngoại lệ — ngay cả với người quyền lực nhất.
