WASHINGTON, DC, 9 tháng 8, (Reuters) — Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào ngày 15 tháng 8 tại Alaska để đàm phán chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, Trump cho biết hôm thứ Sáu.
Trump đã đưa ra thông báo rất được mong đợi trên mạng xã hội sau khi ông nói rằng các bên, bao gồm cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, đã gần đạt được một thỏa thuận ngừng bắn có thể giải quyết cuộc xung đột kéo dài ba năm rưỡi, một thỏa thuận có thể yêu cầu Ukraine phải nhượng lại một phần lãnh thổ đáng kể.
Phát biểu với các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc trước đó vào thứ Sáu, ông Trump gợi ý rằng một thỏa thuận sẽ bao gồm một số trao đổi lãnh thổ.
“Sẽ có một số trao đổi lãnh thổ để cả đôi bên đều được hưởng lợi”, vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa nói.
Tuy nhiên, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy hôm thứ Bảy tuyên bố rằng Ukraine không thể vi phạm hiến pháp về các vấn đề lãnh thổ, đồng thời nói thêm rằng “người dân Ukraine sẽ không trao đất đai của mình cho những kẻ xâm lược”.
Điện Kremlin đã xác nhận hội nghị thượng đỉnh trong một tuyên bố trực tuyến.
Hai nhà lãnh đạo sẽ “tập trung thảo luận các lựa chọn để đạt được một giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraine”, trợ lý của Putin, Yuri Ushakov, cho hay.
“Đây rõ ràng sẽ là một tiến trình đầy thách thức, nhưng chúng tôi sẽ tham gia một cách tích cực và mạnh mẽ”, Ushakov nói.
Trong một bài phát biểu video gửi tới toàn dân được đăng tải trên kênh Telegram của mình hôm thứ Bảy, ông Zelenskiy nói rằng bất kỳ quyết định nào mà không có Ukraine sẽ là quyết định chống lại hòa bình.
“Những quyết định đó sẽ không đạt được điều gì. Đây là những quyết định yểu mệnh. Chúng là những quyết định không thể thực hiện được. Và tất cả chúng ta đều cần một nền hòa bình thực sự và chân chính”, ông Zelenskiy nói.
Putin tuyên bố chủ quyền đối với bốn tỉnh của Ukraine – Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson – cũng như bán đảo Crimea ở Hắc Hải, nơi ông ấy đã sáp nhập hồi năm 2014. Lực lượng của ông ấy không kiểm soát toàn bộ lãnh thổ ở bốn tỉnh lỵ này.
Trước đó, Bloomberg News đưa tin rằng các viên chức Mỹ và Nga đang nỗ lực hướng tới một thỏa thuận nhằm bảo đảm quyền chiếm đóng của Moscow đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm giữ trong cuộc xâm lược quân sự của Nga.
Một viên chức Tòa Bạch Ốc cho hay thông tin của Bloomberg chỉ là đồn đoán. Người phát ngôn Điện Kremlin không trả lời yêu cầu bình luận.
Reuters không thể xác nhận các khía cạnh của bài báo của Bloomberg News.
Ukraine trước đây đã tỏ ý sẵn sàng linh hoạt trong việc tìm kiếm một kết thúc cho một cuộc chiến đã tàn phá các thị trấn và thành phố của nước này và giết chết một số lượng lớn binh lính và công dân.
Nhưng việc chấp nhận mất khoảng một phần năm lãnh thổ của Ukraine sẽ là một thách thức chính trị và đau đớn đối với Zelenskiy và chính phủ của ông.
Ông Tyson Barker, cựu phó đại diện đặc biệt của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về phục hồi kinh tế Ukraine, cho biết đề xuất hòa bình được nêu trong báo cáo của Bloomberg sẽ ngay lập tức bị Ukraine bác bỏ.
“Điều tốt nhất mà Ukraine có thể làm là kiên quyết phản đối và giữ vững các điều kiện của họ cho một giải pháp đàm phán, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ”, ông Barker, thành viên cấp cao của Hội đồng Đại Tây Dương, cho hay.
Theo Bloomberg, với thỏa thuận giả định này, Nga sẽ dừng cuộc tấn công ở các tỉnh Kherson và Zaporizhzhia dọc theo các chiến tuyến hiện tại.
TRUMP VÀ PUTIN
Lần gần nhất Alaska tổ chức một cuộc họp ngoại giao quan trọng là hồi tháng 3 năm 2021, khi các viên chức cao cấp từ chính quyền của cựu Tổng thống Dân chủ Joe Biden gặp gỡ các viên chức cao cấp của Trung Quốc tại Anchorage.
Cuộc gặp gỡ giữa nhà ngoại giao hàng đầu của ông Biden, ông Antony Blinken, và người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì, đã nhanh chóng biến thành một cuộc đụng độ công khai gây sốc trước ống kính máy quay, với việc cả hai bên đều chỉ trích gay gắt chính sách của đối phương, phản ảnh sự căng thẳng cao độ trong quan hệ song phương.
Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc vào tháng 1, Trump đã có hành động hàn gắn quan hệ với Nga và tìm cách chấm dứt chiến tranh.
Trong những bình luận công khai, ông đã chuyển hướng giữa sự ngưỡng mộ và chỉ trích gay gắt đối với Putin.
Một dấu hiệu cho thấy sự thất vọng ngày càng tăng của ông trước việc Putin từ chối ngăn chặn cuộc tấn công quân sự của Nga, Trump đã đe dọa sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt và thuế quan mới từ thứ Sáu đối với Moscow và các quốc gia mua hàng xuất cảng của Nga trừ khi nhà lãnh đạo Nga đồng ý chấm dứt cuộc xung đột, cuộc xung đột đẫm máu nhất ở Âu châu kể từ Thế Chiến II.
Đến tối thứ Sáu, vẫn chưa rõ liệu các lệnh trừng phạt đó sẽ có hiệu lực hay bị trì hoãn hoặc hủy bỏ.
Chính quyền Washington có hành động trừng phạt các khách hàng dầu mỏ của Moscow vào thứ Tư, áp đặt thêm 25% thuế quan đối với hàng hóa từ Ấn Độ do nước này nhập cảng dầu mỏ từ Nga, đánh dấu hình phạt tài chính đầu tiên nhắm vào Nga trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump.
Đặc phái viên của Trump, ông Steve Witkoff, đã có ba giờ hội đàm với ông Putin tại Moscow vào thứ Tư, mà cả hai bên đều mô tả là mang tính xây dựng.
Thủ tướng Donald Tusk của Ba Lan, một đồng minh thân cận của Ukraine, đã nói trước đó vào thứ Sáu rằng việc tạm dừng xung đột có thể sắp xảy ra. Ông phát biểu sau cuộc hội đàm với ông Zelenskiy.
“Có một số tín hiệu nhất định, và chúng tôi cũng có trực giác, rằng có lẽ việc đóng băng xung đột – tôi không muốn nói là kết thúc, nhưng việc đóng băng xung đột – đang đến gần hơn là xa hơn”, Tusk phát biểu tại một cuộc họp báo. “Có nhiều hy vọng cho điều này.”
Ông Tusk cũng cho biết ông Zelenskiy “rất thận trọng nhưng lạc quan” và Ukraine mong muốn Ba Lan và các nước Âu châu khác đóng vai trò trong việc lập kế hoạch ngừng bắn và một giải pháp hòa bình cuối cùng.
* Tường trình tại Washington DC.
