Sắp có một « thay đổi lớn » trên chính trường Trung Quốc ? Theo truyền thông ở Bắc Kinh, trong cuộc họp hôm 30/06/2025 Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản nước này không còn nhắc đến « Tư tưởng Tập Cận Bình », hay vai trò « Hạt nhân » của lãnh đạo tối cao mà đã « xem xét » các quy định hoạt động của Đảng. Pierre Antoine Donnet trên mạng Asialyst chờ đợi ông Tập chuẩn bị « rút lui khỏi chính trường ». Nhưng sự rút lui đó phải chăng là vỏ bọc bề ngoài ?
RFI giới thiệu qua bài viết của nhà báo Pháp đăng trên mạng Asialyst hôm 18/07/2025.
*****
Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc trong phiên họp hôm 30/06/2025 gây bất ngờ : Sau cuộc họp, thông cáo nhấn mạnh đến những « quy định mới của Đảng ». Lần đầu tiên từ hơn một chục năm qua, sự kiện chính trị này đã để lộ rõ những căng thẳng « chưa từng thấy » bên trong chế độ. Chưa thể thẩm định rõ về hậu quả từ những căng thẳng này, nhưng hiện có hai giả thuyết đang thịnh hành. Kịch bản thứ nhất là Đảng Cộng Sản Trung Quốc đang thu hẹp quyền lực trong tay ông Tập, buộc ông này « tuân thủ những quy định mới của Đảng » và cần có một sự đồng thuận của các lãnh đạo khác trong chế độ. Giả thuyết thứ hai là ông Tập giả vờ nhường bớt quyền lực cho một người thân tín để tiếp tục cai trị đất nước, thực hiện những mục tiêu đã đề ra. Hai khả năng này « không hoàn toàn mâu thuẫn với nhau ».
Bớt trọng trách cho Tập Cận Bình
Về giả thuyết thứ nhất, Pierre-Antoine Donnet trích dẫn nhà Trung Quốc học Jean-Pierre Cabestan, cho biết nếu như cuộc họp Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc hôm 30/06/2025 được coi là bước chuẩn bị để ông Tập « nghỉ hưu » thì đây là một sự thu xếp có đồng thuận của đương sự. Chủ tịch Trung Quốc, 72 tuổi, theo chuyên gia Cabestan mới chỉ có ý định « trút bớt » trọng trách cho một nhân vật thân tín nào đó, chứ chưa ông chưa sẵn sàng « về hưu ». « Bằng cách này hay cách khác » nhân vật đầy quyền lực này của Trung Quốc « vẫn sẽ là người quyết định sau cùng ».
Vậy trong trường hợp đó ai có thể là người được ông Tập tín nhiệm ? Danh sách được nhà Trung Quốc học Jean – Pierre Cabestan đưa ra gồm các ông Doãn Lực (Ying Li), bí thư Thành Ủy Bắc Kinh ; đương kim thủ tướng Lý Cường (Li Qiang) và nhân vật thứ ba là bí thư Thành Ủy Trùng Khánh, Viên Gia Quân (Yuan Jia Jun).
Một chút khiêm tốn trước nhiều thách thức
Một chuyên gia khác về Trung Quốc là Marc Julienne thuộc Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI cũng được tác giả bài báo trên Asialyst trích dẫn thì không tin rằng « quyền lực của ông Tập đang bị sứt mẻ ». Marc Julienne quan niệm cuộc họp hôm 30/06/2025 của Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc đã diễn ra một cách rất bài bản theo sự sắp xếp của chính Tập Cận Bình. « Không có một bất ngờ » nào đáng ghi nhận. Văn bản kết thúc cuộc họp không còn ca tụng « Tư tưởng Tập Cận Bình » hay nhắc đến vai trò « Hạt nhân » của ông chẳng qua chỉ vì Trung Quốc đang gặp nhiều khó khăn khiến đương sự muốn thể hiện một chút « khiêm tốn » và sự uyển chuyển trong việc lãnh đạo Đảng.
Bất ổn chính trị và trong hàng ngũ quân đội
Dù vậy chuyên gia Marc Julienne ghi nhận « nhiều dấu hiệu cho thấy những bất ổn nội bộ » nhưng thế lực của Tập Cận Bình « không bị suy yếu ». Chủ tịch Trung Quốc « chia sẽ bớt quyền lực » để chứng minh rằng ông là một nhà lãnh đạo thực tiễn, « hiểu vấn đề » đặc biệt là trước những khó khăn về kinh tế mà Trung Quốc đang phải trải qua.
Liên quan đến những đợt thanh trừng trong hàng ngũ quân đội, nhà Trung Quốc học này đưa ra hai cách giải thích : hoặc là ông Tập Cận Bình sa thải một số nhân vật thân tín nhằm xoa dịu các thành phần chống đối, hoặc là do thất vọng và cảm thấy là đã bị những người từng được ông cất nhắc « phản bội ». Về phần mình, ông Marc Julienne thiên về giải thích thứ hai.
Song chuyên gia của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp Marc Julienne lưu ý : « Tất cả chỉ là những kịch bản vừa nêu chỉ dựa trên những đồn đoán. Trên thực tế, không ai biết những gì đang diễn ra ở bên trong Đảng Cộng Sản Trung Quốc ».
Nhà báo Pierre-Antoine Donnet kết luận : điều chắc chắn duy nhất là « lần đầu tiên từ khi lên cầm quyền năm 2012, Tập Cận Bình ý thức rằng ông không thể mãi mãi tồn tại (…) nên cần chuẩn bị cho tương lai đất nước để sử sách sau này nhắc đến tên ông như một vị lãnh tụ sáng suốt và khôn ngoan ».
