VOA
Ông Donald J. Trump, Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ và là Tổng thống thứ ba bị đàn hặc nhưng được tha bổng, đang tìm một nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 11 tới đây.
Ông Trump chính thức khởi động chiến dịch tái tranh cử vào tháng 6/2019 tại Orlando, Florida, đưa ra khẩu hiệu “Duy trì nước Mỹ Vĩ đại,” hơi khác so với khẩu hiện năm 2016 “Làm cho nước Mỹ Vĩ đại Trở lại.” Ông nói với các ủng hộ viên rằng: “Chúng ta đã làm được một lần và bây giờ chúng ta sẽ làm thêm lần nữa và lần này chúng ta sẽ hoàn tất công việc.”
Những thành tựu trước đây
Trước khi trở thành Tổng thống, ông Trump là một nhà phát triển địa ốc và cũng là một nhân vật truyền hình có tiếng và gây nhiều tranh cãi. Ngay sau khi tốt nghiệp Trường Tài chánh Wharton thuộc Đại học Philadelphia, ông đảm nhận công việc kinh doanh địa ốc của gia đình, khuyếch trương và xây khách sạn, sòng bài, sân gôn trên toàn thế giới.
Vào đầu những năm 1990, ông Trump buộc phải khai phá sản vài lần liên hệ đến những tài sản tại Atlantic City và New York. Tuy nhiên, sau đó ông gầy dựng lại việc kinh doanh và vào năm 2016, Tạp chí Forbes ước lượng sản nghiệp của ông trị giá 3,7 tỉ đô la.
Năm 2004, ông Trump trở thành một gương mặt truyền thông được nhiều người biết đến nhờ sản xuất và thủ vai trong chương trình truyền hình thực tế “The Apprentice,” vốn trở thành một chương trình ăn khách của NBC. Ông rời chương trình vào năm 2015 để chuẩn bị tranh cử Tổng thống.
Trong hầu hết thời gian là một ngôi sao truyền hình, ông dính líu tới chính trị Mỹ như một trong những người quảng bá thuyết âm mưu rằng cựu Tổng thống Barrack Obama không sanh ra tại Mỹ.
Nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump
Trong 3 năm rưỡi tại chức, Tổng thống Trump đã ký luật cải cách thuế quan trọng, rút bớt quân khỏi Syria, và dành sự phê chuẩn của Thượng viện với hai thẩm phán ông đề cử vào Tối cao Pháp viện là Neil Gorsuch và Brett Kavanaugh để bổ khuyết toà tối cao gồm 9 thành viên. Ông cũng dành được sự chấp thuận cho gần 200 thẩm phán khác ở các tòa án liên bang cấp dưới.
Việc đề cử thẩm phán Kavanaugh đặc biệt gây tranh cãi, với những cuộc điều trần công khai chú trọng đến những cáo buộc về sách nhiễu tình dục thời trai trẻ. Cuối cùng Thượng viện chuẩn thuận với tỉ lệ khít khao ông Kavanaugh vào tòa án tối cao.
Ông Trump đẩy mạnh chính sách truy lùng di dân bất hợp pháp, trong đó có việc dành được chuẩn thuận của Quốc hội về việc cấp gần 1,4 tỉ đô la xây tường biên giới (dù ít hơn nhiều so với số tiền ông yêu cầu) và tuyên bố tình trạng khẩn cấp để có thêm 3,6 tỉ đô la cho bức tường.
Tổng thống đã thực hiện những lời hứa vận động tranh cử là bãi bỏ những qui định của chính phủ và rút lại một phần lớn luật bảo hiểm sức khỏe của cựu Tổng thống Barack Obama, thường được biết dưới tên Obamacare.
Trong lúc hàng triệu người Mỹ mất việc làm và mất bảo hiểm sức khỏe khi đại dịch COVID tràn vào nước Mỹ năm nay, ông Trump yêu cầu Tối cao Pháp viện phi hiệu lực hoá hoàn toàn Obamacare. Ông Trump thường xuyên bày tỏ không hài lòng với những chính sách của ông Obama, người tiền nhiệm Dân chủ.
Trong 3 năm, ông Trump có được một sự phát triển kinh tế mạnh mẽ bao gồm tỉ lệ thất nghiệp giảm chỉ còn 3,5% tức thấp nhất trong 3 thập niên, và các chỉ số chứng khoán quan trọng tăng mạnh.
Tuy nhiên, những thành công này chấm dứt không báo trước, khi đại dịch virus corona từ Trung Quốc lây lan trên toàn thế giới đầu năm 2020. Ông Trump thường xuyên lên tiếng nghi ngờ về tính sát thương cũng như ảnh hưởng của đại dịch đối với nước Mỹ.
Cuối tháng 1, Tổng thống Trump đóng cửa việc du hành từ Trung Quốc để bảo vệ nước Mỹ, nhưng ông bày tỏ chắc chắn là virus sẽ không là một vấn đề.
Virus corona lây lan trên toàn 50 tiểu bang nước Mỹ gây nên những gián đoạn to lớn và nước Mỹ cũng bị bao trùm trong thảm hoạ kinh tế. Trong nhiều tuần lễ, ông Trump tổ chức họp báo hàng ngày về COVID nhưng thường hạ giảm sự nghiêm trọng của virus.
Trong khi các chuyên gia y tế yêu cầu người Mỹ mang khẩu trang để hạn chế virus lây lan, ông Trump nói mang khẩu trang là sự lựa chọn cá nhân và ông không công khai mang khẩu trang lần nào cho đến tháng 7.
Tỉ lệ thất nghiệp tại Mỹ lên đến cao điểm 14,7% vào tháng 4 sau đó giảm còn 11,1% vào tháng 6 khi nền kinh tế thêm được gần 5 triệu việc làm. Ông Trump nói những ngày tháng tốt đẹp hơn đối với nền kinh tế Mỹ đang ở trước mắt trong nửa cuối của năm 2020 bước vào năm 2021.
Trong khi virus corona lây lan trên toàn nước Mỹ thì cái chết của một người Mỹ gốc Phi tên George Floyd trong lúc bị cảnh sát câu lưu đã khơi dậy những cuộc biểu tình trên toàn nước Mỹ, phản đối cách cư xử của cảnh sát đối với người Mỹ da đen và đẩy mạnh phong trào “Tôn trọng Mạng sống Người da màu” để giải quyết vấn đề kỳ thị chủng tộc có hệ thống trên toàn thế giới.
Ông Trump đưa ra những thông điệp lẫn lộn về những xáo trộn tiếp theo, vừa bày tỏ ủng hộ những cuộc biểu tình ôn hòa nhưng cũng vừa cho rằng các khẩu hiệu “Tôn trọng Mạng sống Người Da màu” hô vang trên đường phố là “biểu tượng của sự thù hận.”
Trong lúc nước Mỹ kỷ niệm 244 năm độc lập hôm 4/7, ông Trump mô tả những người biểu tình đòi công lý chủng tộc là đại diện “xấu xa” của “chủ nghĩa phát-xít cực tả mới” có mục đích tối hậu là “kết liễu nước Mỹ.”
Với những biến cố thay đổi trong nửa đầu năm 2020, số phận chính trị của ông Trump trở nên không chắc chắn. Nhiều cuộc thăm dò trên toàn quốc cho thấy ông theo sau cựu Phó Tổng thống Joe Biden khoảng 9 điểm phần trăm khi còn bốn tháng nữa tới Ngày Bầu cử Tổng thống 4 năm một lần.
Tuy nhiên trong 4 thập niên qua chỉ có hai Tổng thống Mỹ không tái đắc cử và những ủng hộ viên của ông nói rằng trong cuộc thăm dò trước bầu cử Tổng thống 2016, ông cũng theo sau bà Hillary Clinton nhưng đã bất ngờ đánh bại đối thủ.
Chính sách ngoại giao
Chính sách ngoại giao của ông Trump được định nghĩa bằng chương trình “Nước Mỹ Trên hết” của ông trong đó ông đặt những gì ông xem là quyền lợi nước Mỹ trên tất cả những chuyện khác.
Ông rút Mỹ khỏi một số thỏa thuận quốc tế, trong đó có thoả thuận thương mại Đối tác Xuyên Thái Bình Dương, thỏa thuận khí hậu Paris và hiệp ước hạt nhân Iran.
Về thương mại, ông Trump hoàn thành lời hứa tranh cử là tái thương thuyết Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ với Canada và Mexico và phát động chiến tranh thương mại với Trung Quốc.
Ông thường xuyên chất vấn về số tiền Mỹ chi tiêu để bảo vệ các nước khác và công khai chỉ trích NATO, liên minh quân sự Tây phương được thành lập sau Thế chiến Thứ Hai. Tổng thống Trump cũng có quan hệ ‘khả biến’ với các nhà lãnh đạo nước ngoài quan trọng, trong đó có những đồng minh truyền thống như Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, nhưng lại ‘ve vuốt’ những đối thủ lịch sử như Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều tiên Kim Jong Un. Ông Trump gọi ông Kim là “gã rocket bé nhỏ” nhưng sau đó đã gặp ông Kim ba lần và tuyên bố: “Chúng tôi có mối quan hệ rất tốt.”
Thách thức của Tổng thống
Ông Trump, ngoài cuộc khủng hoảng virus corona và kinh tế trong năm 2020, đã đối mặt với những thách thức lớn trong tư cách Tổng thống trong đó có cuộc điều tra luận tội do phe Dân chủ phát động về những cáo buộc rằng ông Trump tìm sự giúp đỡ của Ukraine để đào bới tin tức buộc tội cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai ông ta là Hunter Biden, những tin tức có thể gây phương hại khả năng ông Biden thách thức ông Trump trong cuộc bầu cử 2020.
Đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện đàn hặc ông vào cuối năm 2019, nhưng Thượng viện do Cộng hòa kiểm soát đã tha bổng ông vào đầu năm 2020. Chỉ có một thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu buộc tội ông.
Ông Trump cũng đối mặt gần hai năm điều tra, do công tố viên đặc biệt Robert Miller lãnh đạo, về việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử 2016.
Phúc trình cuối cùng của ông Mueller phát hiện là chiến dịch tranh cử của ông Trump không cấu kết với Nga gây ảnh hưởng đến kết quả bầu cử. Tuy nhiên phúc trình không đi đến kết luận là liệu ông Trump có nên bị truy tố tội cản trở công lý hay không về những lúc ông có thể đã cố đánh lạc hướng cuộc điều tra của ông Muller.
