TẠI ĐIỆN KREMLIN, VANG LÊN TIẾNG BẬT NÚT CHAI SÂM BANH

*

Ngoài việc rời khỏi hội nghị sớm, Donald Trump còn mang đến một thông điệp quan trọng tại Hội nghị G7 ở Canada: “Đừng quên rằng các lệnh trừng phạt khiến chúng ta tốn rất nhiều tiền,” Tổng thống Mỹ nói. “Khi tôi trừng phạt một quốc gia, điều đó khiến nước Mỹ tốn kém rất nhiều. Chúng ta đang nói đến hàng ngàn tỷ đô la.” Với tuyên bố đó, các kế hoạch của những nền công nghiệp hàng đầu nhằm cắt nguồn tiếp tế cho cỗ máy chiến tranh của Nga tại Ukraine đã bị kết liễu.

Thật ra, các quốc gia EU chủ chốt, Anh và Canada phần lớn đã đồng thuận rằng mức trần giá 60 đô la – được áp dụng từ cuối năm 2022 cho việc bán dầu Nga ra quốc tế – nên tiếp tục giảm. Cách đây vài tuần, Ủy ban châu Âu trong dự thảo gói trừng phạt thứ 18 đã đề xuất hạ mức trần xuống 45 đô la để tiếp tục khóa van tài chính của Kremlin và ngăn chặn cuộc chiến xâm lược Ukraine.

Thời điểm dường như hoàn hảo. “Vàng đen” gần đây có giá thấp nhất trong nhiều năm, nguồn thu của Nga bắt đầu cạn kiệt. Liên minh các nước sản xuất dầu lớn nhất – OPEC+ – đang chia rẽ: Kremlin không tuân thủ các thỏa thuận cắt giảm sản lượng nhằm giữ giá cao, vì họ đang tuyệt vọng cần tiền để tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine. Ả Rập Xê Út vì vậy đã phát động cuộc chiến giá dầu chống lại Moscow, cố gắng bơm tràn thị trường để bóp chết đối thủ Nga. Đó là điều kiện lý tưởng để áp dụng thêm các biện pháp làm giảm giá dầu.

Nhưng rồi xảy ra cuộc tấn công của Benjamin Netanyahu vào Iran. Cuộc chiến Trung Đông làm đảo lộn mọi kế hoạch. Nó là tổn thất ngoại giao lớn nhất đối với các biện pháp trừng phạt dự kiến dành cho Nga, bên cạnh tổn thất cho thỏa thuận hạt nhân. Vladimir Putin là kẻ hưởng lợi lớn nhất từ đòn tấn công vào Tehran: Nó không chỉ đánh lạc hướng dư luận khỏi các đợt tấn công khủng bố hằng ngày của không quân Nga vào các thành phố Ukraine, mà còn đẩy giá dầu lên cao, lấp đầy các lỗ hổng trong ngân sách chiến tranh của ông ta. Và nó tạo cho Donald Trump thêm một lý do để tiếp tục mở rộng dòng tiền chảy vào Moscow.

*

TIẾNG BẬT NÚT RƯỢU MỪNG VANG LÊN TRONG ĐIỆN KREMLIN

Ngay cả trước khi Israel tấn công, Tổng thống Mỹ đã không quá nhiệt tình trong việc đối đầu với Vladimir Putin. Dù ngay cả đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ hiện cũng đang chuẩn bị các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn, ông Trump vẫn tỏ ra mềm mỏng với Moscow. Giờ đây, với cuộc chiến chống Iran, Washington không chỉ có những ưu tiên cấp bách hơn là sự xâm lược của Nga ở Ukraine, mà còn có một lý do mới để không động tới nền tảng kinh tế của Nga.

Cuộc chiến Iran đẩy giá dầu tăng cao và làm rạn nứt liên minh giới hạn dầu. Bởi vì mức giới hạn này này khiến dầu Nga bị định giá thấp một cách nhân tạo nhằm làm suy yếu ngân sách chiến tranh của Putin: Nếu giá dầu cao hơn 60 đô la và dầu đó đến từ Moscow, thì không được phép giao dịch tại phương Tây. Nhưng trong tình hình bất ổn hiện nay, sự khan hiếm nhân tạo này có thể đẩy giá dầu tăng mạnh. Và Trump không hề quan tâm đến điều đó. Lạm phát tại Mỹ đã bùng nổ và đang ngày càng bị thổi phồng bởi chiến tranh thương mại cùng với chính sách vay nợ khổng lồ của ông.

*

MOSCOW UNG DUNG THU HOẠCH QUẢ NGỌT TỪ CHIẾN TRANH

Theo “Moscow Times” dẫn nguồn từ một công ty đầu tư Nga, ngay sau khi các cuộc không kích bắt đầu, giá dầu Ural của Nga đã tăng 15% chỉ trong vài ngày. Những khoản lợi nhuận bất ngờ này là điều mà Kremlin rất cần. Ngay cả mức giá tăng hiện tại vẫn thấp hơn đáng kể so với mức mà Bộ Tài chính Nga đã tính toán cho năm nay. Theo đó, thâm hụt ngân sách của Moscow sẽ tăng hơn gấp ba lần trong năm nay. So với tháng trước, nguồn thu từ dầu khí trong tháng 5 đã giảm hơn một nửa.

*

MỨC TRẦN QUÁ LỎNG LẺO

Thực tế là kế hoạch làm cạn kiệt nguồn thu nhập quan trọng nhất của Putin vẫn không hiệu quả cũng là do những sai sót rõ ràng trong thiết kế về mức giá tối đa. Nó đầy lỗ hổng, không hiệu quả và đơn giản là không thể ngăn chặn được hoạt động kinh doanh dầu mỏ của Putin: Với một đội tàu chở dầu cũ kỹ, có chủ sở hữu được che giấu bởi các công ty vỏ bọc và những người hậu thuẫn đáng ngờ, Điện Kremlin đã lách luật trừng phạt ngay từ ngày đầu tiên.

Giới hạn giá không phải là một lệnh cấm vận thực sự, chỉ là một sự thỏa hiệp yếu ớt: Nó được cho là áp dụng toàn cầu, bằng cách cấm các chủ tàu chở dầu Nga, cấm thương nhân mua với giá trên 60 đô la, và ngăn ngân hàng cùng công ty bảo hiểm tài trợ hoặc bảo hiểm cho các giao dịch dầu vượt mức trần này. Vấn đề là: Ngay cả ở châu Âu, hầu như không có quốc gia nào thực hiện nghiêm túc các quy định này – hầu như không có điều tra hay xử phạt hành chính nào được tiến hành.

Và bên ngoài phương Tây, quá nhiều chủ tàu, thương nhân và công ty bảo hiểm không hề quan tâm. Hiện nay phần lớn các chuyến hàng dầu được giao dịch mà không có bảo hiểm phương Tây. Và càng rẻ bao nhiêu, dầu lậu từ Nga càng hấp dẫn bấy nhiêu – khiến Ấn Độ và Trung Quốc ngày càng không có lý do gì để mua dầu đắt đỏ và hợp pháp từ phương Tây. Trên thực tế, họ giờ đây là những khách hàng duy nhất của Putin.

*

NGƯỜI CHÂU ÂU CÓ DÁM HÀNH ĐỘNG ĐƠN ĐỘC?

Với việc Trump quay lưng lại với liên minh giới hạn giá, câu hỏi đặt ra là: Liệu người châu Âu có dám tự mình hành động?

Trước Hội nghị G7, Đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại – bà Kaja Kallas – đã nhấn mạnh rằng EU có thể hạ giá dầu ngay cả khi không có Mỹ. Ông David O’Sullivan – Ủy viên phụ trách các lệnh trừng phạt của EU – cũng nói vậy: “Nếu chúng tôi và phần còn lại của G7 ủng hộ một mức giá thấp hơn, và người Mỹ không tham gia, thì đó vẫn là điều mà chúng tôi cần theo đuổi.”

Tuy nhiên, việc Trump rời G7 sớm có lẽ đã khiến sáng kiến này mất đà. Theo “Bloomberg”, tại một cuộc họp các nhà ngoại giao cấp cao của EU vào thứ Hai, một số quốc gia EU đang chùn bước trước việc hành động đơn độc mà không có Mỹ. Họ lo ngại rằng nếu không có Trump, sự đồng thuận nhất trí trong EU cũng sẽ lung lay. Và điều đó chắc chắn sẽ khiến kẻ chiến tranh trong Điện Kremlin hả hê.

*

Bản tin tiếng Việt của Nước Đức Hôm Nay

Lưu Thủy Hương dịch từ ntv, link trong comment.