PHÁT NGÔN CỦA ANH QUÂN VÀ TẦNG LỚP TINH HOA, QUÝ TỘC

Một bạn gửi cho admin bài viết sau đây về một sự kiện đã cũ (Anh Quân phát ngôn) và một vấn đề không cũ, và có lẽ sẽ không bao giờ cũ, đó là về tầng lớp tinh hoa, quý tộc.

Tác giả: Quốc Ánh

Nhạc giao hưởng đối với đa số người bình dân thật là xa lạ. Khi nói đến nhạc, người ta sẽ nghĩ ngay đến nhạc trẻ, nhạc vàng, rồi nhạc DJ,… Người nghe nhạc giao hưởng chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong xã hội.

Mặc dù ngày càng nhiều người dân được học hành nhưng phần lớn vẫn chưa tiếp xúc nhiều với nhạc giao hưởng. Nhạc giao hưởng xuất phát từ Tây phương là một loại nhạc mang tính cảm thụ cao mà không phải ai cũng nghe được.

Nếu nhà hát giao hưởng được mở ra thì chắc chắn chỉ có ít người thưởng thức, bởi đa phần người dân không có nhu cầu lẫn điều kiện để thưởng thức dòng nhạc này.

Vậy mà một số bài báo lại nghiễm nhiên nói rằng việc xây dựng nhà hát là nhu cầu của nhân dân. Họ dựa vào đâu? Họ đã thực hiện thăm dò dư luận hay chưa? Hay họ chỉ thấy một nhóm người có nhu cầu cao và quan tâm đến vấn đề này?

Anh Quân – chồng ca sĩ Mỹ Linh nói rằng cần phải có nhà hát giao hưởng nhằm thúc đẩy tầng lớp tinh hoa, quý tộc để dẫn dắt đất nước. Liệu quan điểm này có đúng không? Để trả lời, ta thử xem xét đôi chút về tinh hoa, quý tộc.

Trước hết, tinh hoa theo nghĩa đen nó có nghĩa là tinh túy, tốt đẹp nhất. Những người tinh hoa là những người ưu tú về tài năng, đem tài năng của mình để cống hiến cho xã hội. Không chỉ thế, họ còn có tầm nhìn xa, góc nhìn sâu về các vấn đề văn hóa – xã hội. Những người tinh hoa là những người đi đầu trong việc tiếp thu, học tập các giá trị mới, đồng thời cũng là những người đi đầu trong việc phản biện xã hội, góp phần làm cho xã hội văn minh, phát triển hơn. Tầng lớp tinh hoa chiếm một tỷ lệ nhỏ so với quần chúng nhưng họ chính là lực lượng dẫn dắt xã hội.

Tiếp đến, nói về quý tộc, hiện có hai cách nhìn nhận khác nhau. Cách thứ nhất xem quý tộc là những người có nhiều tiền của và có địa vị cao trong xã hội. Cách này thuần túy xem quý tộc qua các phương tiện bề ngoài mà con người có thể đạt đến. Cách thứ hai xem quý tộc chủ yếu ở yếu tố tinh thần, theo đó, quý tộc là những người mang tinh thần cao thượng, Ở họ toát lên sự thanh cao, thoát khỏi những cái phàm tục, tầm thường. Hướng đến sự cao thượng, thanh cao là đặc điểm chính để phân biệt giới quý tộc với giới phi quý tộc.

Thêm vào đó, quý tộc không bị khuất phục trước quyền lực, không bị lung lay trước tiền bạc. Họ luôn đặt sự thành tín, danh dự lên hàng đầu. Họ không thỏa thuận với cái xấu, không dùng âm mưu xảo quyệt để đạt được mục đích hay trả thù. Người phương Đông gọi đó là tinh thần “quân tử”, tinh thần nghĩa hiệp. Chúng ta có thể thấy rõ điều này trong câu chuyện về tướng Robert Lee. Trong cuộc nội chiến Mỹ giữa hai miền Nam-Bắc, tướng Robert Lee ở vào thế yếu so với phe của tổng thống Lincoln, có người đề nghị ông ở ẩn trong dân, đánh du kích. Nhưng ông đã thẳng thừng từ chối và nói “Chiến tranh là nghiệp của người lính, là nhiệm vụ của chúng ta, không được đẩy trách nhiệm này vào người dân vô tội. Cho dù ta là tướng bại trận cũng không thể dùng cách này, nếu phải dùng sinh mạng của mình để đổi lấy bình an cho bách tính miền Nam thì ta thà lựa chọn trở hành tội phạm chiến tranh và chịu hành quyết còn hơn”. Cả hai cùng ngồi lại trao đổi đi đến hòa giải. Tướng Lee đã về an hưởng tuổi già. Chính sự thành tín tạo nên sự hòa giải dân tộc. Không như những cuộc chiến ở ta, khởi đầu bằng gươm đao, thắng trận rồi phải lo nhổ cỏ tận gốc.

Người quý tộc luôn mang trong mình trách nhiệm, tinh thần gánh vác xã hội. Những người quý tộc luôn xem trách nhiệm xã hội là của họ. Họ là những người bảo vệ luân lý xã hội, bảo vệ sự công bằng,…

Tầng lớp tinh hoa, quý tộc, nhìn chung, trải qua nhiều thời đại khác nhau ở nhiều quốc gia khác nhau, luôn là những người dẫn dắt của dân tộc, của nhân loại. Thời cổ đại thì có Socrates, Plato, Aristotle,… Thời cận đại thì có Voltare, Jean-Jacques Rousseau, Montesquieu, John Locke, John Stuart Mill,… Tư tưởng của họ như những làn gió mới làm thay đổi cách tư duy của xã hội đương thời trong nhiều lĩnh vực. Chính tầng lớp tinh hoa, quý tộc là những người mở ra cánh cửa đưa quốc gia – dân tộc đi đến gần văn minh hơn.

Thứ lấy ví dụ. Thế kỷ 4 trước công nguyên tại Hy Lạp, khi thành bang Athenes suy yếu, luân lý xã hội lung lay, Socrate cùng các học trò chống lại tư tưởng thống trị Athenes để rồi phải chết vì tội “làm hư hỏng thanh niên”. Gần thời đại của chúng ta hơn, Phan Châu Trinh vào đầu thế kỷ 20 tại Việt Nam đã khởi xướng con đường Khai Dân trí, Chấn Dân khí, Hậu Dân sinh và tuyên bố với nhân sĩ yêu nước rằng “trong buổi giao thời này tôi có thể dám nói rằng: cái trách nhiệm của nòi giống dân tộc Việt Nam tôi quyết không nhường cho ai cả.”

Trở lại phát biểu của Anh Quân, liệu anh ta đã xếp mình và vợ vào hàng tinh hoa, quý tộc, dẫn dắt quốc gia, dân tộc đến gần hơn văn minh hơn chăng? Phải thừa nhận rằng âm nhạc của họ làm cho tâm hồn con người được thư giãn hơn nhưng không thể nói rằng nhờ có âm nhạc mà có những người tinh hoa – quý tộc. Chưa nói đến những tư tưởng, đóng góp của họ đã vĩ đại, ngang hàng với ai hay chưa, chỉ dựa vào công trình nhà ở của gia đình Mỹ Linh cũng thấy nhiều điều. Nếu họ là tinh hoa, quý tộc, hẳn họ sẻ hiểu vai trò, vị trí của rừng đối với đời sống của con người. Vậy mà họ đã xây nhà trong rừng phòng hộ. Đó là hành vi phá rừng, hủy hoại thiên nhiên, là việc làm thiếu hiểu biết.

Trước công luận, bị nhiều người ném đá, Mỹ Linh đã đưa ra một status đính chính trên Facebook, trong đó nhắc đến người dân Thủ Thiêm. Có vẻ cô biết chuyện dân oan Thủ Thiêm. Nếu là tinh hoa, quý tộc, cô và chồng không thể dửng dưng trước việc công đạo bị xâm hại, người dân bị ngược đãi. Bảo vệ kẻ yếu, gánh vác trách nhiệm xã hội được xem là tinh thần cốt lõi của người quý tộc. Có vẻ điều đó không có ở Mỹ Linh cũng như Anh Quân. Chúng ta không có quyền ép buộc Mỹ Linh hay Anh Quân phải lên tiếng cho người dân Thủ Thiêm. Chúng ta đơn giản là chỉ xem xét hai từ “tinh hoa”, “quý tộc” mà Anh Quân nhắc đến.

Hình: Thủ Thiêm