Pam Bondi, Trái Cam Rơi Khỏi Cành Công Lý

Tháng Năm, 2024, trong phiên tòa xét xử bị cáo, tức cựu Tổng thống Donald Trump, liên quan các khoản chi phí cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels dưới dạng tiền bịt miệng, có một cựu công tố viên, bộ trưởng tư pháp từ Flordia đến tòa New York. Bà ngồi bên dưới theo dõi để ủng hộ Trump. Đó là Pam Bondi. Sau khi bồi thẩm đoàn phán quyết Trump có tội trong 34 tội danh, Bondi đã xuất hiện trên Fox News, cùng với Kash Patel, phát biểu rằng “một niềm tin rất lớn đã bị mất vào hệ thống tư pháp tối nay.” Bà còn nói thêm: “Người dân Mỹ đã nhìn thấu điều đó.”

Lựa chọn hoàn hảo, nhưng bất đắc dĩ

Pamela Jo Bondi là thế hệ thứ tư của thành phố Tampa, Florida, xứ sở của những quả cam vàng mọng, tràn ngập ánh nắng mặt trời. Cha của bà, ông Joseph Bondi, một đảng viên đảng Dân Chủ truyền thống của Roosevelt. Ông là một giáo sư giáo dục, từng là thành viên hội đồng thành phố và thị trưởng của thành phố. Theo các nguồn tài liệu, Pam Bondi theo học ngành tư pháp hình sự tại Đại học University of Florida, lấy bằng cử nhân năm 1987, sau đó lấy bằng Tiến sĩ Luật tại Trường Luật Stetson University College of Law năm 1990.

Pam Bondi khởi đầu sự nghiệp là một là công tố viên tại Hillsborough County, từ 1993 đến 2011. Ở vị trí này, Bondi xử lý các vụ án, từ bạo lực gia đình và đến các vụ án hình sự giết người dẫn đến tử hình. Từ phòng xử án của quận nhà, Bondi được biết đến như một công tố viên luôn cứng rắn, không khoan nhượng vì quyền lợi của nạn nhân.

Và cũng chính tại đây, Bondi đã rèn luyện kỹ năng khai thác luật pháp như một công cụ cho trật tự – một triết lý sau này phù hợp hoàn hảo với khẩu hiệu “law & order” của Trump. Năm 2010, Pam Bondi đánh bại Thượng Nghị sĩ  trở thành nữ Bộ trưởng Tư pháp đầu tiên của Florida

Sự nghiệp chính trị của “trái cam vàng” Pam Bondi nhảy vọt từ đây, là lớp bảo vệ đầu tiên dẫn đến mối quan hệ cộng sinh sẽ định hình tương lai của bà: Trump là người ban phát, Bondi là người bảo vệ. Ngay từ chiến dịch tranh cử năm 2016, Pam Bondi đã ủng hộ Donald Trump, ca ngợi một người “ngoại đạo chính trị” bước vào chính trường vì nước Mỹ và cam kết ủng hộ Trump.

Cũng là Pam Bondi, một trong những người đã ủng hộ hết mình cho những lời nói dối của Trump về “kết quả bầu cử bị đánh cắp.” Vài ngày sau cuộc bầu cử 2020, Bondi đã đến Pennsylvania, nơi bà mạnh mẽ tuyên bố chiến dịch tranh cử có bằng chứng “gian lận.”

Nhìn lại nội các của chính quyền Trump hiện tại, rõ ràng Pam Bondi là giới chức có lịch sử gắn bó với Trump lâu nhất và trung thành nhất. Trong phiên tòa luận tội Trump đầu tiên năm 2020, Bondi nổi bật với vai trò là trụ cột của Trump, phục vụ trong đội ngũ bào chữa và lập luận gay gắt chống lại cái mà bà gọi là “cuộc săn phù thủy đảng phái.”

Sau khi Trump bị truy tố vì nỗ lực can thiệp thay đổi kết quả của cuộc bầu cử năm 2020 ở Georgia, Bondi nói với Hannity của Fox News rằng, “một khi Trump trở lại văn phòng, Bộ Tư pháp, các công tố viên sẽ bị truy tố, họ là những kẻ xấu.”

Trong những năm sau đó, Pam Bondi vẫn miệt mài là một nhân vật cố định trong vòng tròn thân cận bảo vệ Donald Trump. Bà xuất hiện tại các cuộc gặp đảng Cộng Hòa, bảo vệ Trump trên truyền hình. Bondi công khai phản đối việc mở rộng quyền bầu cử và hoài nghi về sự can thiệp liên bang quá mức vào bầu cử đã khiến bà được lòng đội quân MAGA hùng hậu.

Trong một chương trình phát thanh vào Tháng Tám, 2024, Bondi đã so sánh công tố viên đặc biệt Jack Smith với “một con chó dại” sau khi Smith đưa ra bản cáo trạng buộc tội Trump can thiệp bầu cử 2020 sau phán quyết quyền miễn trừ của Tối Cao Pháp Viện.

Trong phiên điều trần hồi đầu năm để trở thành Bộ trưởng Tư pháp theo đề cử của Tổng thống Trump, Bondi không thẳng thắn trả lời câu hỏi “Trump có thua cuộc bầu cử năm 2020 hay không?” Bà chỉ nói “ông Joe Biden là tổng thống.” Sau đó, bà cho biết mình chấp nhận kết quả bầu cử, nhưng ám chỉ rằng bà đã thấy “nhiều điều” thực tế ở Pennsylvania.

Chỉ bấy nhiêu thôi, đủ để Pam Bondi trở thành “một lựa chọn hoàn hảo mà Trump luôn mong muốn.” Nhưng, đó là sự hoàn hảo bất đắc dĩ. Pam Bondi là lựa chọn sau cùng của Trump. Trong môn túc cầu, người ta gọi là “cầu thủ dự bị.”

Donald Trump chọn Pam Bondi sau khi nhân vật Trump đề cử đầu tiên là Matt Gaetz, Thượng nghị sĩ Florida, bỏ cuộc, vì các vụ bê bối đạo đức và sự phản đối lưỡng đảng. Trong vòng vài giờ sau khi Gaetz rút, Trump chuyển sang Bondi, ca ngợi bà là “công tố viên cứng rắn sẽ chấm dứt việc vũ khí hóa công lý.”

Những Cành Cây Công Lý của nước Mỹ

Từ khi thành lập vào năm 1870, DOJ không chỉ là một cơ quan liên bang – nó là xương sống của nền Dân Chủ Mỹ. Nếu không có DOJ, nền Dân Chủ sẽ là một cổ xe không có thắng, một ý tưởng thiếu thực thi, một lời hứa không được bảo vệ.

Mỗi bước ngoặt của lịch sử Mỹ, DOJ đóng vai trò vừa là lá chắn, vừa là thanh gươm: che chở công dân khỏi sự chuyên quyền và đồng thời phá bỏ những hệ thống làm suy yếu công lý. Do đó mà lịch sử của DOJ đã được viết bằng những giai đoạn khủng hoảng, những thời điểm mà sự cân bằng giữa quyền lực và tự do bị chông chênh.

Ngược dòng lịch sử, vụ án “Brown v. Board of Education” đã chấm dứt hợp pháp tình trạng phân biệt chủng tộc trong trường học công lập. Phán quyết của TCPV, dưới sự lãnh đạo của Thẩm Phán Earl Warren là thắng lợi mang tính biểu tượng và thực tế của Phong trào Dân quyền, mở đường cho các nỗ lực chống phân biệt khác, đặc biệt là việc ban hành Đạo luật Dân quyền 1964 và Đạo luật Quyền Bầu cử 1965.

Tuy nhiên, việc thực thi phán quyết gặp nhiều chống đối (đặc biệt ở miền Nam,) dẫn đến hàng loạt cuộc đấu tranh, biểu tình và thậm chí bạo lực trong những năm sau đó. Khi Robert F. Kennedy (RFK) giữ chức Bộ trưởng Tư pháp (1961 – 1964) trong chính quyền Tổng thống John F. Kennedy, ông đã cử lực lượng liên bang bảo vệ các nhà hoạt động dân quyền, khởi kiện những quận học đường chống lệnh hòa nhập và giám sát bầu cử để ngăn chặn đàn áp cử tri sau khi ban hành Đạo luật Quyền Bầu cử năm 1965.

Là người đứng đầu DOJ, Bộ trưởng Tư pháp RFK khi ấy có công lớn trong việc thực thi và biến phán quyết của TCPV thành hiện thực. Đây gọi là bảo vệ quyền công dân – mạch sống của nền Dân Chủ.

Vụ án Watergate nổ tung báo chí một thời, là minh chứng rõ nhất câu nói “Không ai đứng trên pháp luật.” Khi Tổng thống Richard Nixon che giấu vụ đột nhập trụ sở Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ, Hoa Kỳ đối mặt với một cuộc khủng hoảng hiến pháp: Liệu tổng thống, người quyền lực nhất đất nước, có thể thoát khỏi trách nhiệm? Bộ trưởng Tư pháp Elliot Richardson lúc đó chỉ định Công tố viên Đặc biệt Archibald Cox mở đường cho cuộc điều tra. Rồi “Cuộc Thảm sát Đêm Thứ Bảy” nổ ra.

Cox yêu cầu Tòa Bạch Ốc nộp băng ghi âm các cuộc nói chuyện trong Phòng Bầu Dục vì ông tin rằng có bằng chứng trực tiếp. Tổng thống Nixon từ chối, đề nghị một thỏa hiệp, nhưng Cox từ chối, không nhượng bộ.

Nixon đã ra lệnh cho Bộ trưởng Tư pháp sa thải Cox, nhưng Richardson từ chối, vì ông không chấp nhận vượt qua hiến pháp. Richardson từ chức. Thứ trưởng Bộ Tư pháp William Ruckelshaus lên thay, nhưng cũng từ chối sa thải Cox. Nixon lập tức loại trừ ông.

Cuối cùng, lệnh của Nixon rơi vào tay Robert Bork, lúc đó là Quyền Bộ trưởng Tư pháp. Do lo ngại khủng hoảng hiến pháp, Bork chấp nhận sa thải Cox, nhưng từ chức sau đó. Cùng lúc, FBI được điều đến để niêm phong văn phòng của Công tố viên Đặc biệt, gây ra cảnh tượng hỗn loạn và chấn động dư luận.

Báo chí gọi sự kiện này là “Saturday Night Massacre” –  một “cuộc khủng hoảng hiến pháp” thực sự. Làn sóng phẫn nộ bùng nổ trong công chúng và Quốc Hội. Hàng trăm ngàn bức điện tín, thư phản đối tràn ngập Tòa Bạch Ốc. Kết quả là Nixon phải từ chức vào năm 1974.

Trái Cam Rơi Khỏi Cành Công Lý

Các nhà phê bình lập luận rằng lịch sử sự nghiệp của Pam Bondi không phù hợp với vai trò đòi hỏi tính công bằng, trung lập của nhánh Tư pháp. Bước vào sân đấu từ vị thế một “cầu thủ dự bị”, Bondi phải chơi hết sức mình để chứng tỏ đó là sự thay thế hoàn hảo. Bà lãnh đạo một trong ba nhánh quyền lực của nước Mỹ, và chính thức trở thành biểu tượng cho phong cách cai trị hỗn loạn của Donald Trump, cống hiến sự nghiệp Tư pháp của bà cho Donald Trump.

Không lãng phí chút thời gian nào, Pam Bondi đã điều chỉnh Bộ Tư Pháp vào đúng với chuẩn mực ưu tiên của Trump, biến nó thành cái mà chính bà mô tả là “Bộ Tư Pháp mới”, cam kết thực thi đúng với tầm nhìn của tổng thống. Ngày đầu tiên, Bondi đóng cửa các nhóm đặc nhiệm chính của FBI, bao gồm Nhóm Đặc Nhiệm Ảnh Hưởng Ngoại Quốc và Nhóm Đặc Nhiệm KleptoCapture, giảm bớt thực thi Đạo Luật Ghi Danh Văn Phòng Ngoại Quốc – những quyết định mà các nhà phê bình lập luận sẽ làm suy yếu an ninh quốc gia nhằm che chắn cho Trump khỏi sự giám sát về quan hệ với các quốc gia khác.

Các hành động của Bondi nói lên nhiều điều: Giám sát trấn áp tội phạm ở Washington, D.C.; không điều tra những vụ bê bối liên quan đến đồng minh của Trump, như nhóm chat Signal. Ngay cả việc công bố hồ sơ liên quan đến Jeffrey Epstein cho Quốc Hội, Bộ Tư Pháp của Pam Bondi ưu tiên bảo vệ Trump hơn là minh bạch công lý.

Bà không ngần ngại dùng luật pháp và Bộ Tư Pháp làm vũ khí cho sự trả thù chính trị của Trump. Bondi đã chuẩn thuận các cuộc điều tra những ai Trump xem là kẻ thù – chẳng hạn như Bộ Trưởng Tư Pháp New York Letitia James; Thượng Nghị Sĩ California Adam Schiff. Bà cũng đã ra lệnh điều tra các quan chức thời Tổng thống Obama vì cách xử lý cuộc điều tra Nga năm 2016, đảo ngược cáo buộc “săn phù thủy” để nhắm vào những người từng điều tra Trump.

Không nghi ngờ gì cả. Pam Bondi đã và đang biến hệ thống Tư pháp mà bà là người đứng đầu thành công cụ giải quyết ân oán, mời gọi lạm quyền độc tài nơi sự đối lập bị hình sự hóa.

Những trang lịch sử của “Saturday Night Massacre” vĩnh viễn không thể nào xóa khỏi lịch sử nước Mỹ nói chung và nền Tư Pháp Mỹ nói riêng. Hình ảnh của “Saturday Night Massacre” chắc chắn không bạo lực, không gây chết người như cuộc bạo loạn Jan 06, 2021. Nhưng, nhánh Tư Pháp của nước Mỹ hôm nay không có Elliot Richardson, mà có Pam Bondi.

Bondi đã giám sát sa thải hàng loạt các quan chức, bao gồm những người liên quan đến các vụ truy tố Jan 06 và các vụ liên quan đến Trump, mà không có quy trình tố tụng đúng luật. Công chúng nhận ra cách xử lý hồ sơ Epstein của bà là “chiêu trò chính trị” – minh họa cho sự thiếu minh bạch liên quan đến các nhân vật quyền lực, trên cả là Donald Trump.