Nhiệm vụ thất bại, tàu thăm dò Luna-25 của Nga đâm vào Mặt Trăng

Nguồn: Thời báo Hoàn cầu (Trung Quốc) ngày 21/8/2023

Sứ mệnh thám hiểm Mặt Trăng của tàu thăm dò  “Luna-25” của Nga đã thất bại sau khi bộ phận thăm dò đâm vào bề mặt Mặt Trăng, bộ phận này không còn tồn tại. Hãng thông tấn TASS của Nga ngày 20/8 tuyên bố: cùng hôm đó Vụ Báo chí của Cơ quan Vũ trụ quốc gia Nga Roscosmos cho các nhà báo biết: “Ngày 19/8, sau khi phát tín hiệu chuyển dịch bộ phận thăm dò của Luna-25 vào quỹ đạo dự định hạ cánh thì liên lạc với bộ phận thăm dò bị gián đoạn. Theo kết quả phân tích bước đầu, do thông số của xung điện mệnh lệnh có sai lệch với thông số tính toán, bộ phận thăm dò của Luna-25 đã đi chệch quỹ đạo thiết kế và đâm vào bề mặt Mặt Trăng, không còn tồn tại.” Roscosmos bổ sung: một Uỷ ban Liên ngành được thành lập riêng sẽ xử lý vấn đề xác định nguyên nhân của thất bại nói trên.

Báo Nga “Tin tức” ngày 20 đưa tin, Roscosmos ngày 19 cho biết: “Theo kế hoạch bay của Luna-25, vào lúc 14 giờ 10 phút giờ Moskva đã phát đi lệnh “Chuyển dịch bộ phận thăm dò đến quỹ đạo dự định hạ cánh” Thế nhưng trong quá trịnh thao tác chấp hành lệnh đó, bộ phận thăm dò đã xuất hiện tình hình bất thường, dẫn đến hậu quả bộ phận thăm dò không thể hoàn thành chuyến bay theo thông số quy định.” Ngày 11/8, Luna-25 được tên lửa vận tải “Soyuz .1b” phóng lên không gian, theo kế hoạch, bộ phận thăm dò sẽ hạ cánh xuống vùng cực Nam Mặt Trăng vào ngày 21. Trước đó chuyến bay của Luna-25 rất thuận lợi. Ngày 18, nó được điều chỉnh đi vào quỹ đạo bay vòng quanh Mặt Trăng để có thể thuận lợi hạ thấp rồi thực hiện hạ cánh lên Mặt Trăng. Quá trình điều chỉnh diễn ra bình thường, tất cả các thiết bị của bộ phận thăm dò đều làm việc bình thường. Vụ Báo chí của Roscosmos ngày 19 cho biết, các chuyên gia đã nhiều lần liên lạc với bộ phận thăm dò và nhận được những kết quả khoa học đợt đầu, họ đã phân tích đoạn video có một không hai về miệng núi lửa Zeeman nhận được từ bộ phận thăm dò.

Các chuyên gia Nga có những quan điểm riêng của họ về thất bại này. Sau khi biết tin về vụ tai nạn của Luna-25, Viện sĩ Mikhail Marov 90 tuổi, một trong những người đứng đầu ngành khoa học nghiên cứu vũ trụ ở Liên Xô, đã được đưa vào Bệnh viện Lâm sàng Trung ương. Ông nói, hạ cánh trên Mặt Trăng là công việc của đời ông và bày tỏ hy vọng Nga sẽ không trì hoãn sứ mệnh tiếp theo lên Mặt Trăng. Luna-25 là hy vọng cuối cùng của ông để thấy chương trình Mặt Trăng của Nga được hồi sinh. Ông kêu gọi đừng im lặng về nguyên nhân vụ tai nạn mà hãy dùng kinh nghiệm của những lần phóng trước để thảo luận.Ngày 20, “Nhật báo Tư vấn kinh doanh” của Nga cho biết: liên quan đến vụ tai nạn của tàu thăm dò Lunar-25, các chuyên gia tin rằng Nga khó có thể vì thất bại này mà rút khỏi cuộc đua lên Mặt Trăng, nhưng điều quan trọng nhất hiện nay là phân tích nguyên nhân thất bại. Alexander Zheleznyakov, một chuyên gia về tên lửa và hàng không vũ trụ của Nga thừa nhận: “Thật không may là trong những năm qua, chúng ta đã mất đi một số khả năng cả trong các chuyến bay liên hành tinh và hạ cánh trên các hành tinh khác. Chúng ta sẽ phải tạm dừng tham vọng của mình, và nhận ra rằng chúng ta phải học tập lại.”

Trước đây, Yury Borisov, Giảm đốc Roscosmos từng nói trong cuộc gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng một nhiệm vụ như vậy bao giờ cũng tiềm ẩn rủi ro: trên quy mô toàn cầu, ước tính xác suất hoàn thành thành công nhiệm vụ này là vào khoảng 70%.Ngày 20, báo “Komsomolskaya Pravda” của Nga đưa tin dưới tiêu đề “Rốt cuộc Luna-25 của Nga đã xảy ra sự cố gì?“: Sau khi Roscosmos ngày 19 tuyên bố Luna-25 xuất hiện tình hình không bình thường, các chuyên gia Nga bắt đầu thảo luận về một số nguyên nhân có thể gây ra vụ tai nạn. Khả năng đầu tiên là tàu thăm dò đã bị thiên thạch siêu nhỏ va phải. Không lâu trước khi xảy ra sự bất thường trong tàu thăm dò, Roscosmos đã công bố các cuộc thử nghiệm định kỳ đối với thiết bị trên Luna-25. Các thử nghiệm của Thiết bị giám sát bụi Mặt Trăng (được sử dụng để ghi lại các hạt lơ lửng trên bề mặt Mặt Trăng và xác định các thông số của plasma xung quanh) đã ghi lại sự kiện thiên thạch siêu nhỏ tác động lên bề mặt Mặt Trăng. Các chuyên gia Nga giải thích rằng thiên thạch siêu nhỏ thuộc nhóm sao băng Perseid.

Tàu thăm dò Lunar-25 đã thành công đi qua đám thiên thạch trên đường tới Mặt Trăng. Ngay sau đó, bản thân tàu thăm dò có thể đã va phải một thiên thạch siêu nhỏ và bị hư hại. Tình hình này từng xảy ra trước đây trên Trạm vũ trụ quốc tế ISS, khi một thiên thạch siêu nhỏ va vào bộ tản nhiệt của hệ thống làm mát của tàu vũ trụ có người lái “Soyuz MS-22”. Cuối cùng, tàu vũ trụ phải hạ cánh mà không có phi hành gia, kế hoạch bay buộc phải thiết kế lại và phi hành đoàn Soyuz phải ở trên quỹ đạo hơn nửa năm. Khả năng thứ hai là do lỗi phần mềm khiến liên lạc bị gián đoạn và Luna-25 đã thực hiện sai mệnh lệnh. Tàu thăm dò “Voyager-2” của Mỹ cũng từng xảy ra tình huống tương tự, khi liên lạc với tàu thăm dò bị gián đoạn trong một tuần do lệnh hướng dẫn có sai nhầm. Sau đó, người điều hành đã định vị lại an-ten đến đúng vị trí và lấy lại hoàn toàn quyền kiểm soát nó. Khả năng thứ ba là tàu thăm dò rời quỹ đạo sớm trước quy định, trong trường hợp đó, nó có thể vỡ tan khi va chạm với bề mặt Mặt Trăng.

Sau thất bại của tàu Luna-25, tàu thăm dò “Chanrayaan-3”của Ấn Độ vẫn tiếp tục nhiệm vụ của mình, con tàu này đã hoàn thành động tác giảm tốc lần chót. Theo kế hoạch, “Chanrayaan-3”sẽ hạ cánh trên Mặt Trăng vào ngày 23/8.

[Ghi chú: Lần phóng tàu thăm dò Mặt Trăng “Luna-24” của Nga (Liên Xô cũ) là ngày 18/8/1976, cách nay 47 năm]

Nguyễn Hải Hoành biên dịch

Nguồn:

任务失败，俄“月球-25”号探测器与月球相撞

来源：环球时报     2023-08/21     07:33

https://tech.huanqiu.com/article/4EDAsADPMTL